Conjiciunt. pars ingenti fubiere feretro,
Trifte minifterium, & fubjectam, more parentum
Averfi, tenuere facem. congefta cremantur
Turea dona, dapes, fuso crateres olivo.
Poftquam collapfi cineres, & flamma quievit,
Relliquias vino & bibulam lavere favillam ;
Offaque lecta cado texit Chorinæus aheno.
Idem ter focios pura circumtulit unda,
Spargens rore levi & ramo felicis olivæ :
Luftravitque viros, dixitque noviffima verba.
At pius Æneas ingenti mole fepulcrum
Imponit, fuaque arma viro, remumque, tubamque,
Monte fub aërio; qui nunc Misenus ab illo
Dicitur, æternumque tenet per fecula nomen.
His actis, propere exequitur præcepta Sibyllæ.
Spelunca alta fuit, vaftoque immanis hiatu,
Scrupea, tuta lacu nigro nemorumque tenebris ;
Quam fuper haud ullæ poterant impune volantes
Tendere iter pennis; talis fefe halitus atris
Faucibus effundens fupera ad convexa ferebat:
Unde locum Graii dixerunt nomine Aornon.
Quatuor hic primum nigrantes terga juvencos
Conftituit, frontique invergit vina facerdos ;
Et, fummas carpens media inter cornua fetas,
Ignibus imponit facris libamina prima,
Voce vocans Hecaten, cœloque Ereboque potentem.
Supponunt alii cultros, tepidumque cruorem
Sufcipiunt pateris. ipfe atri velleris agnam
Æneas matri Eumenidum magnæque forori
Enfe ferit; fterilemque tibi, Proferpina, vaccam.
Tum Stygio regi nocturnas inchoat aras,
Et folida imponit taurorum viscera flammis,
Pingue fuperque oleum fundens ardentibus extis.
Ecce autem, primi sub lumina solis & ortus,
Sub pedibus mugire folum, & juga cœpta moveri
Sylvarum, vifæque canes ululare per umbram,
Adventante dea. Procul, o procul efte, profani,
Conclamat vates, totoque abfiftite luco.
Tuque invade viam, vaginaque eripe ferrum :
Nunc animis opus, Ænea, nunc pectore firmo.
Tantum effata, furens antro fe immifit aperto.
Ille ducem haud timidis vadentem paffibus æquat.
Di, quibus imperium eft animarum, umbræque fi-
lentes,
Et Chaos, & Phlegethon, loca nocte filentia late, 265 Sit mihi fas audita loqui: fit numine veftro
Pandere res alta terra & caligine merfas.
Ibant obfcuri fola fub nocte per
Perque domos Ditis vacuas, & inania regna.
Quale per incertam lunam sub luce maligna
Eft iter in fylvis: ubi cœlum condidit umbra
Jupiter, & rebus nox abftulit atra colorem.
Vestibulum ante ipfum primisque in faucibus Orci,
Luctus & ultrices pofuere cubilia curæ:
Pallentesque habitant morbi, triftifque fenectus, 275
Et metus, & male fuada fames, & turpis egeftas,
Terribiles vifu formæ ; lethumque, laborque:
Tum confanguineus lethi fopor, & mala mentis
Gaudia, mortiferumque adverfo in limine bellum,
Ferreique Eumenidum thalami, & difcordia demens,
Vipereum crinem vittis innexa cruentis.
281
In medio ramos annofaque brachia pandit
Ulmus, opaca, ingens: quam fedem fomnia vulgo
Vana tenere ferunt, foliifque fub omnibus hærent.
Multaque præterea variarum monftra ferarum, 285
Centauri in foribus ftabulant, Scyllæque biformes,
Et centumgeminus Briareus, ac bellua Lerna
Horrendum ftridens, flammifque armata Chimæra:
Gorgones, Harpyiæque, & forma tricorporis umbra.
Corripit hic fubita trepidus formidine ferrum
Eneas, ftrictamque aciem venientibus offert.
Et, ni docta comes tenues fine corpore vitas
Admoneat volitare cava fub imagine formæ,
Irruat, & fruftra ferro diverberet umbras.
Hinc via, Tartarei quæ fert Acherontis ad undas: 295
Turbidus hic cœno vaftaque voragine gurges
Æftuat, atque omnem Cocyto eructat arenam.
Portitor has horrendus aquas & Alumina fervat
Terribili fqualore Charon: cui plurima mento
Canities inculta jacet; ftant lumina flamma;
Sordidus ex humeris nodo dependet amictus.
Ipfe ratem conto fubigit, velifque miniftrat,
Et ferruginea fubvectat corpora cymba,
Jam fenior; fed cruda deo viridifque fenectus.
Huc omnis turba ad ripas effufa ruebat,
Matres, atque viri, defunctaque corpora vita
Magnanimum heroum, pueri, innuptæque puellæ,
|