ページの画像
PDF
ePub
[merged small][ocr errors]

Descendo ac ducente deo flammam inter et hostes expedior; dant tela locum, flammaeque recedunt. Atque ubi iam patriae perventum ad limina sedis 635 antiquasque domos, genitor, quem tollere in altos optabam primum montes primumque petebam, abnegat excisa vitam producere Troia exsiliumque pati. Vos o, quibus integer aevi

[blocks in formation]
[ocr errors][merged small][merged small]

635-637. Domos,Wohnungen'. Primum, Ausdruck der pietas. Tollere sc. umeris 721 f., den Grund läfst 649 erkennen. Abnegat c. inf., poetisch für non vult oder negat.— „Die Weigerung des Anchises, im Augenblick des bevorstehenden Todes die Vaterstadt zu verlassen, wird von dem Dichter benutzt: 1) um die Aufmerksamkeit auf den ehrwürdigen Greis zu lenken, welcher lieber das Leben, als den vaterländischen Boden lassen will; 2) um den Charakter des Aeneas, d. h. seine pietas, welche nun zwischen der Liebe zum Vater und der zur Gattin und zum Sohne entscheiden soll, auf die höchste Probe zu stellen." Weidner.

[merged small][ocr errors]

sanguis, ait, solidaeque suo stant robore vires, 640 vos agitate fugam.

Me si caelicolae voluissent ducere vitam,

has mihi servassent sedes. Satis una superque vidimus excidia et captae superavimus urbi. Sic, o sic positum affati discedite corpus. 645 Ipse manu mortem inveniam; miserebitur hostis exuviasque petet, facilis iactura sepulcri.

Iam pridem invisus divis et inutilis annos

demoror, ex quo me divûm pater atque hominum rex

639. 640. Vires, Die Kräfte in Aktion, beruhen auf robur, der kräftigen Verfassung des jugendfrischen Körpers; σθένος, αλκή. Suo robore i. e. iuventutis proprio.

642. 643. Satis una superque Vidimus excidia aus satis superque sunt una, quae vidimus, excidia und satis superque est, quod . Superare ist wie superesse konstruiert. Capta urbs unter Laomedon.

[ocr errors]

644. Die Interjektion bezieht sich auf das Verb. — Affati sc. extremum; das dreimalige vale. „Die Worte sic positum erinnern zwar an lecto componere oder collocare-nooriεodai, enthalten aber nicht den Befehl, ihn auf das Paradebett zu legen, vielmehr glaubt Anchises in der Lage, in welcher er sich befindet, gewissermafsen bereits auf dem Totenbette sich zu befinden." Weidner. Ferner sind die schönen Worte des Aeneas zu vergleichen, mit denen er von der Leiche des für ihn im Kampfe gefallenen Pallas, des jungen Sohnes des Evander, Abschied nimmt: Nos alias hinc ad lacrimas eadem horrida belli Fata vocant. Salve aeternum mihi, maxime Palla, Aeternumque vale.

645. 646. „Ich werde die requies

malorum auf die eine oder andere Weise schon finden." Exuviasque petet ordnen wir unter. Das Erbarmen liegt nicht in dem Gefühl des Feindes, sondern in der That. Facilis iactura sepulcri. Dieser Ausdruck ist der Anschauung des Heroenzeitalters wenig entsprechend. Latinus spricht VII 598 anders.

[ocr errors]

647. Inutilis. Vgl. Attinghausen in Schillers Tell: „Was thu' ich hier? Sie sind begraben Alle, Mit denen ich gewaltet und gelebt. Unter der Erde schon liegt meine Zeit." Und an einer andern Stelle: Weh mir, dafs meine letzten Blicke Den Untergang des Vaterlands gesehn! Mufst' ich des Lebens höchstes Mafs erreichen, Um ganz mit allen Hoffnungen zu sterben!" Und wie diesem Greise in seinen letzten Augenblicken eine frohe Hoffnung aufgeht, so wird auch dem Vergilischen Greise der Blick in eine frohe Zukunft. „Das Alte stürzt, es ändert sich die Zeit, Und neues Leben blüht aus den Ruinen!" (vgl. 687 ff.)

647-649. Annos demoror, quasi festinantes diu vivendo detineo. Servius. - Afflavit. VIII 420 ff. wird in der Höhle des Vulkan an einem Blitze des Jupiter geschmiedet; diesem addide

650

fulminis afflavit ventis et contigit igni.

Talia perstabat memorans fixusque manebat. Nos contra effusi lacrimis, coniunxque Creusa Ascaniusque omnisque domus, ne vertere secum cuncta pater fatoque urgenti incumbere vellet. Abnegat inceptoque et sedibus haeret in isdem. 655 Rursus in arma feror mortemque miserrimus opto, nam quod consilium aut quae iam fortuna dabatur? Mene efferre pedem, genitor, te posse relicto sperasti, tantumque nefas patrio excidit ore? Si nihil ex tanta superis placet urbe relinqui 660 et sedet hoc animo perituraeque addere Troiae teque tuosque iuvat, patet isti ianua leto, iamque aderit multo Priami de sanguine Pyrrhus,

rant Aetnei Cyclopes tres imbris torti radios (Hagel), tres nubis aquosae (Regen), rutili tres ignis et alitis Austri (Feuer und Sturm zusammen). Freiere Wortstellung für ventis afflavit et igni fulminis contigit. Venus ermahnte den Anchises φάσθαι τοι Νύμφης καλυκώπιδος ἔκγονον εἶναι (näml. Aeneas), Αἳ τόδε ναιετάουσιν ὄρος καταειμένον ὕλῃ. Εἰ δέ κεν ἐξείπης καὶ ἐπεύξεαι ἀφρονι θυμῷ, Ἐν φιλότητι μιγῆναι ἐνστεφάνῳ Κυθερείη, Ζεύς σε χολωσά μενος βαλέει ψολόεντι κεραυνῷ. Dies war eingetreten, νῦν δ ̓ ἁθρόα πάντ ̓ ἀπέτισεν. Dazu Servius: Cum inter aequales exsultaret Anchises, gloriatus traditur de concubitu Veneris; quod cum Iovi Venus questa esset, emeruit, ut in Anchisem fulmina mitterentur, sed Venus eum cum fulmine posse vidisset interimi, miserata iuvenem in aliam partem detorsit, Anchises tamen afflatus igne caelesti semper debilis vixit.

650-653. Fixus IV 15 mit immotus verbunden, adjektivisch.

[ocr errors]
[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

gnatum ante ora patris, patrem qui obtruncat ad aras. Hoc erat, alma parens, quod me per tela, per ignes 665 eripis, ut mediis hostem in penetralibus utque.

Ascanium patremque meum iuxtaque Creusam
alterum in alterius mactatos sanguine cernam?

Arma, viri, ferte arma; vocat lux ultima victos,
Reddite me Danais, sinite instaurata revisam

670 proelia. Nunquam omnes hodie moriemur inulti.
Hinc ferro accingor rursus clipeoque sinistram
insertabam aptans meque extra tecta ferebam.
Ecce autem complexa pedes in limine coniunx
haerebat parvumque patri tendebat Iulum:
675 Si periturus abis, et nos rape in omnia tecum;

sin aliquam expertus sumptis spem ponis in armis,
hanc primum tutare domum. Cui parvus Iulus,
cui pater et coniunx quondam tua dicta relinquor?

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

Talia vociferans gemitu tectum omne replebat, 680 cum subitum dictuque oritur mirabile monstrum. Namque manus inter maestorumque ora parentum ecce levis summo de vertice visus Iuli

fundere lumen apex tactuque innoxia molles lambere flamma comas et circum tempora pasci. 685 Nos pavidi trepidare metu crinemque flagrantem excutere et sanctos restinguere fontibus ignes. At pater Anchises oculos ad sidera laetus extulit et caelo palmas cum voce tetendit: Iuppiter omnipotens, precibus si flecteris ullis, 690 aspice nos hoc tantum, et, si pietate meremur, da deinde auxilium, pater, atque haec omina firma.

Dritter Hauptteil.

Zweiter Abschnitt: Wunder

und Zeichen. 679-729.

680. Monstrum,Zeichen'.

681-684. Inter manus hoc est inter amplexus. Servius. Maestorum. Beachte die auszeichnende Stellung, vergl. 213. 215. Apex levis eine leicht schwebende Feuerzunge, wie der Zipfel auf dem pileus des römischen flamen; vgl. die feurigen Zungen, die in der Apostelgeschichte erwähnt werden. Molles charakterisieren das Kind. Pasci = crescere. Vgl. das prodigium bei Liv. I39: Eo tempore in regia prodigium visum eventuque mirabile fuit. Puero dormienti, cui Servio Tullio nomen fuit, caput arsisse ferunt multorum in conspectu

[ocr errors]

Tum abducto in secretum viro Tanaquil Viden' tu puerum hunc, inquit, quem tam humili cultu educamus? Scire licet hunc lumen quondam rebus nostris dubiis futurum praesidiumque regiae afflictae.

685. 686. Trepidare von der Rat

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small]
« 前へ次へ »