Vix ea fatus erat senior, subitoque fragore intonuit laevum, et de caelo lapsa per umbras stella facem ducens multa cum luce cucurrit. 695 Illam summa super labentem culmina tecti cernimus Idaea claram se condere silva signantemque vias; tum longo limite sulcus dat lucem, et late circum loca sulphure fumant. Hic vero victus genitor se tollit ad auras 700 affaturque deos et sanctum sidus adorat: Iam iam nulla mora est; sequor et, qua ducitis, adsum. Vestrum hoc augurium, vestroque in numine Troia est. est." Weidner. IX 628 caeli genitor de parte serena intonuit laevum. W.: „Das augurium war ein perpetuum" (quorum significatio in totam pertinet vitam erklärt der Stoiker Seneca); „Anchises sieht durch dasselbe die glänzende Verheifsung für die Zukunft seiner Nachkommen gesichert." 692-694. Subito que entspricht einem Satz mit cum inversum. - Laevum statt eines Adverbs wie im Griech. -Fragore intonuit wie pluit sanguine, lapidibus. Die Sternschnuppe gilt für den, der sie bemerkt und seine wünschenden Gedanken an sie heftet, überall als glückverheifsend; man erinnere sich an die sinnige Deutung in dem schönen Gedichte Friedrichs von Sallet „Wifst Ihr, was es bedeutet." Limite d. h. ein weit hingestreckter Lichtschein. Sulphure, die Göttlichkeit der Erscheinung bekundend. Interessant ist die Deutung in dem Servianischen Kommentar: Stellae huius cursus significat Troianos conglobatos ad domum Aeneae inde Idam petere. Quod dicit,multa cum luce', ostendit claros, quod ,signantem vias', scintillas quasdam dicit relictas, quae ostendunt, remansuros in diversis partibus socios, quod longo limite, ostendit errorem, quod ,sulcum' dicit, significat, longum maris aequor arandum, quod ait,sulfure · fumant', divini ignis odor ostenditur Ex fumo autem mors Anchisae cognoscitur. 699.700. Se tollit ad auras mit Bezug auf seine Gebrechlichkeit, ad auras ad caelum poetisch für surrexit. Es ist vielleicht ad aras zu lesen. 705 Dixerat ille, et iam per moenia clarior ignis auditur, propiusque aestus incendia volvunt. Ergo age, care pater, cervici imponere nostrae; ipse subibo umeris, nec me labor iste gravabit. Quo res cunque cadent, unum et commune periclum, 710 una salus ambobus erit. Mihi parvus Iulus sit comes, et longe servet vestigia coniunx. Tu, genitor, cape sacra manu patriosque penates; 720 abluero. 713-716. Servius bemerkt psychologisch richtig: Prudenter circa turbatos pluribus utitur praeceptis (diversa signa dat), quia scit, timoris comitem esse oblivionem. Bei deserta (vgl. zu vacua 528.) denkt er an drei Möglichkeiten: Asacerdote, qui VI 484 exstinctus inducitur, unter den Dardanidae, welche Aeneas in der Unterwelt sieht, ist ein Cereris sacer Polyphetes; oder deserta belli tempore propter decennalem obsidionem; oder deserta a filia und zu cupressum: Cupressum funebrem arborem bene ante templum deae lugentis esse confirmat. soll der Sammelplatz sein. Diese 717. 718. Sacra, die 320 erwähnten. Bello recenti =ex tanti belli caede recenti. Zum Gedanken vgl. 165-170. 719. 720. Flumine vivo vgl. 686. Zu Haec fatus latos umeros subiectaque colla veste super fulvique insternor pelle leonis succedoque oneri; dextrae se parvus Iulus implicuit sequiturque patrem non passibus aequis; 725 pone subit coniunx. Ferimur per opaca locorum, et me, quem dudum non ulla iniecta movebant tela neque adverso glomerati ex agmine Grai, nunc omnes terrent aurae, sonus excitat omnis suspensum et pariter comitique onerique timentem. Iamque propinquabam portis omnemque videbar evasisse viam, subito cum creber ad aures visus adesse pedum sonitus, genitorque per umbram prospiciens Nate, exclamat, fuge, nate, propinquant; ardentes clipeos atque aera micantia cerno. 730 735 Hic mihi nescio quod trepido male numen amicum 740 incertum; nec post oculis est reddita nostris, defuit et comites natumque virumque fefellit. 745 Quem non incusavi amens hominumque deorumque, Ascanium Anchisenque patrem Teucrosque penates ipse urbem repeto et cingor fulgentibus armis; Inde domum, si forte pedem, si forte tulisset, me refero; irruerant Danai et tectum omne tenebant. Ilicet ignis edax summa ad fastigia vento volvitur; exsuperant flammae, furit aestus ad auras. 760 Procedo et Priami sedes arcemque reviso, et iam porticibus vacuis Iunonis asylo praedam asservabant; huc undique Troïa gaza 765 crateresque auro solidi, captivaque vestis Ausus quin etiam voces iactare per umbram μέρος. Ασυλον ἱερόν, templum, unde nullus possit ad supplicium extrahi. Vacuis vgl. 528. Φοῖνιξ, Ἀμύντορος υἱός, welchen Peleus dem Achill gab διδασκέμεναι, μύθων τε ρητῆρ ἔμεναι, πρηκτῆρά τε ἔργων. Mit ist er auch in der лoɛoßɛia im IX Gesange der Ilias vereint. 763-767. Troïa gaza vgl. I 119. Adytis. Die Tempel, namentlich die in denselben befindlichen Gewölbe, wurden als Schatzkammern benutzt, als durch die religio gesicherte Orte. Mensaeque u. s. w. enumeratio partium, heilige und profane kostbare Gegenstände. Solidi auro ist stärker wie solido auro. Abl. materiae. Vgl. I 640. 724. Vestis, kollektiv, captiva captivorum. „Die Griechen siegestrunken, reich beladen mit dem Raub." „Und in langen Reihen, klagend, Safs der Troerinnen Schar." Pueri beiderlei Geschlechts. = |