Discurrunt, variantque vices, fusique per herbamn Indulgent vino, et vertunt crateras ahenos. Collucent ignes; noctem custodia ducit Insomnem ludo.
Haec super e vallo prospectant Troës, et armis Alta tenent; nec non trepidi formidine portas Explorant, pontesque et propugnacula jungunt, Tela gerunt. Instant Mnestheus acerque Serestus, Quos pater AEneas, si quando adversa vocarent, Rectores juvenum et rerum dedit esse magistros. 170 Omnis per muros legio sortita periclum
Excubat, exercetque vices, quod cuique tuendum est. Nisus erat portae custos, acerrimus armis, Hyrtacides; comitem AEneae quem miserat Ida Venatrix, jaculo celerem levibusque sagittis: Et juxta comes Euryalus, quo pulchrior alter Non fuit AEneadum, Trojana neque induit arma; Ora puer prima signans intonsa juventa. His amor unus erat, pariterque in bella ruebant; Tum quoque communi portam statione tenebant. 180 Nisus ait: Dine hunc ardorem mentibus addunt, Euryale? an sua cuique deus fit dira cupido? Aut pugnam, aut aliquid jam dudum invadere magnum, Mens agitat mihi; nec placida contenta quiete est. Cernis, quae Rutulos habeat fiducia rerum: Lumina rara micant; somno vinoque sepulti Procubuere; silent late loca. Percipe porro Quid dubitem, et quae nunc animo sententia surgat.
Batton le vie, dansi i lor scambj, e vino Cioncan sull'erba in vasti bronzi ondoso. Arde il chiaror; traggon le guardie insonne Molta notte a giocar. Già tutto affisa Dal vallo il Teucro, e sta sull'armi in alto; Trepido per timor le porte esplora, Ferma ponti e bertesche, i teli ha pronti. Badan fervidi a instar Seresto e Menno, Cui pose Enea, s'iva sinistro il caso, Rettori all'armi, e degli affar maestri. Tutto lo stuol, tratto il periglio a sorte, Veglia pe' muri, entra a vicenda in posta. D'Irtaco il figlio, acre guerrier, vegliava Niso alla porta; al Frigio duce il cesse Ida a cacce ferace, arcier maestro: Presso stavagli Eurialo, il bel fra i belli, Quanti o fur Teucri, o ne seguir' le insegne; Sparso del primo fior le intonse gote. Strigneali amor, gían salda coppia all'armi; E allor la porta ambo tenean custodi. Qui Niso: È un dio, che sì le menti accende, Eurialo? o l'uom crea di sue voglie un nume? Pugna, o grand' opra, avventurar mi detta Da un tempo il cuor; nè d'umil ozio è pago: Ve' de' nemici alta fidanza! i lumi
Son rari e buj; fra il vin disciolti e il sonno Giacquer; vi regna alto silenzio. Or senti, Qual volga idea, qual quì disío m'insorga.
AEnean acciri omnes, populusque patresque, Exposcunt, mittique viros qui certa reportent. 190 Si tibi quae posco promittunt, nam mihi facti Fama sat est, tumulo videor reperire sub illo Posse viam ad muros et monia Pallantea. Obstupuit, magno laudum percussus amore, Euryalus; simul his ardentem affatur amicum: Mene igitur socium summis adjungere rebus, Nise, fugis? solum te in tanta pericula mittam? Non ita me genitor bellis assuetus Opheltes, Argolicum terrorem inter Trojaeque labores Sublatum, erudiit; nec tecum talia gessi, Magnanimum AEnean et fata extrema secutus. Est hic, est animus lucis contemptor; et istum Qui vita bene credat emi, quò tendis, honorem. Nisus ad haec: Equidem de te nil tale verebar, Nec fas; non: ita me referat tibi magnus ovantem Juppiter, aut quicumque oculis haec adspicit aequis. Sed, si quis (quae multa vides discrimine tali), Si quis in adversum rapiat casusve deusve, Te superesse velim: tua vita dignior aetas. Sit qui me raptum pugna, pretiove redemptum, 210 Mandet humo solita; aut, si qua id fortuna vetabit, Absenti ferat inferias, decoretque sepulcro. Neu matri miserae tanti sim caussa doloris; Quae te, sola, puer, multis e matribus ausa, Persequitur, magni nec moenia curat Acestae. Ille autem: Caussas nequidquam nectis inanes,
Che Enea s'appelli, e uom gli s'invii che ratto Riporti e appien, padri e plebei, von tutti. Se a te dian, qual chiedrò, che a me del fatto Basta l'onor, dietro a quel poggio io spero La via trovar che al Pallantéo mi guidi. Stupì, percosso a quell'idea di vanto, Eurialo; e al fido, ebbro d'ardor, sì parla: Tu me consorte ai fatti grandi, o Niso, Sdegni? e a tai rischi io ti darò gir solo? Non tal dal padre uso alle guerre Ofelte, Fra l'ire Argive e i Teucri guai raccolto, Scuola m'ebb'io; nè teco poi tal vissi, D'Enea seguace anche ai cimenti estremi.. Ho un'alma anch'io, che il viver sprezza; e l'alto, Ve tendi, onor crede ben compro a sangue. Qui Niso: Io no, non ne temea, nè lice; No: così a te trionfator mi renda
Giove, o qual altro al mio disegno arride. Ma, se alcun mai ( molto a temer quì vedi) Caso m'opprima o infesto dio, te salvo Vorrei: di vita in stagion sei più degna. V'abbia, chi l'ossa mie ricompre o tolte Giù chiuda in pace; o, se ria sorte il vieti, D'inferie assente e d'un avel mi onori. Nè all' egra madre un dolor tanto io rechi, Che sola oso fra tante madri, o prode, Seguirti, e i seggi ebbe d'Aceste a sdegno. Ma l'altro: Invan scuse m'intrecci, io saldo
Nec mea jam mutata loco sententia cedit. Acceleremus, ait. Vigiles simul excitat; illi Succedunt, servantque vices. Statione relicta Ipse comes Niso graditur, regemque requirunt.220 Cetera per terras omnes animalia somno 'Laxabant curas, et corda oblita laborum: Ductores Teucrúm primi, et delecta juventus, Consilium summis regni de rebus habebant; Quid facerent, quisve AEneae jam nuntius esset. Stant longis adnixi hastis, et scuta tenentes, Castrorum et campi medio. Tum Nisus et unà Euryalus confestim alacres admittier orant; Rem magnam, pretiumque morae fore. Primus Iulus Accepit trepidos, ac Nisum dicere jussit. Tum sic Hyrtacides: Audite o mentibus aequis AEneadae; neve haec nostris spectentur ab annis Quae ferimus. Rutuli somno vinoque soluti Procubuere: locum insidiis conspeximus ipsi, Qui patet in bivio portae quae proxima ponto. Interrupti ignes, aterque ad sidera fumus Erigitur. Si fortuna permittitis uti, Quaesitum AEnean ad moenia Pallantea Mox hic cum spoliis, ingenti caede peracta, Affore cernetis. Nec nos via fallit euntes: Vidimus obscuris primam sub vallibus urbem Venatu assiduo, et totum cognovimus amnem. Hic annis gravis atque animi maturus Aletes: Di patrii, quorum semper sub numine Troja est,
« 前へ次へ » |