Gnosius, atque habilem vagina aptârat eburna, Dat Niso Mnestheus pellem horrentisque leonis Exuvias: galeam fidus permutat Aletes. Protenus armati incedunt; quos omnis euntes Primorum manus ad portas juvenumque senumque Prosequitur votis: nec non et pulcher Iulus, Ante annos animumque gerens curamque virilem, Multa patri portanda dabat mandata; sed aurae Omnia discerpunt, et nubibus irrita donant.
309 Egressi superant fossas, noctisque per umbram Castra inimica petunt, multis tamen ante futuri Exitio. Passim somno vinoque per herbam Corpora fusa vident; arrectos littore currus; Inter lora rotasque viros; simul arma jacere, Vina simul. Prior Hyrtacides sic ore locutus: Euryale, audendum dextra: nunc ipsa vocat res. Hàc iter est: tu, ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi, et consule longe; Haec ego vasta dabo, et lato te limite ducam. 319 Sic memorat, vocemque premit: simul ense superbum Rhamnetem aggreditur, qui fortè tapetibus altis Exstructus toto proflabat pectore somnum: Rex idem, et regi Turno gratissimus augur; Sed non augurio potuit depellere pestem. Tres juxta famulos temere inter tela jacentes, Armigerumque Remi premit, aurigamque sub ipsis Nactus equis, ferroque secat pendentia colla. Tum caput ipsi aufert domino, truncumque relinquit
Fe' il Gnossio Licaon, miracol d'arte.
D'Afro lion villosa pelle a Niso
Dona Mnestéo: l'elmo gli cangia Alete.
Van tosto armati; e il pieno stuol de' Grandi, Giovani e vecchi, ambo alle porte siegue Con plausi e voti: il biondo Giulo intanto, Che ha virile anzi tempo e il petto e il senno, Più cose invía pel genitor; ma l'aura
Le sperge, oh! dio!, l'offre alle nubi in giuoco. Son fuor, varcano il fosso, e van tra l'ombre Nel campo ostil, mà per far pria gran strage. Fra il sonno e il vin corpi per l'erba stesi Quà e là vedean; carri sul pian sorritti; Guerrier fra briglie e rote; e d'armi e d'orci Mucchi a giacer. Niso qui ruppe il primo: Eurialo, or braccio e ardir: quì tutto il chiede. Questa è la via: tu, che squadriglia a tergo Non ci abbia a cor, bada da lungi, e il vieta; Ch'io qui fo guasto, e a largo pian ti scorgo. Tacque, ciò detto: e già l'altier col brando Rannete assal, che in alti drappi agiato Sbuffava allor da tutta l'epa il sonno: Piacente a Turno augure re; ma l'estro Da quel rio morbo a preservar nol valse. Tre servi opprime ebbri tra l'armi, e al lasso Scudier di Remo, e al suo cocchier, là visti Sotto i cavai, pendoli mozza i capi.
Nè il risparmia al padron; sì tronco il lascia
Sanguine singultantem: atro tepefacta cruore Terra toriq; madent. Nec non Lamyrumq; Lamumque, Et juvenem Sarranum, illa qui plurima nocte Luserat, insignis facie, multoque jacebat Membra deo victus: felix si protenus illum AEquasset nocti ludum, in lucemque tulisset! Impastus ceu plena leo per ovilia turbans, Suadet enim vesana fames, manditque trahitque Molle pecus, mutumque metu; fremit ore cruento. Nec minor Euryali caedes: incensus et ipse Perfurit, ac multam in medio sine nomine plebem, Fadumque, Herbesumq; subit, Rhotumq; Arabimque, Ignaros; Rhætum vigilantem et cuncta videntem, 341 Sed magnum metuens se post cratera tegebat; Pectore in adverso totum cui comminus ensem Condidit assurgenti, et multa morte recepit. Purpuream vomit ille animam, et cum sanguine mixta Vina refert moriens: hic furto fervidus instat. Jamque ad Messapi socios tendebat, ubi ignem Deficere extremum, et religatos rite videbat Carpere gramen equos. Breviter quum talia Nisus (Sensit enim nimia caede atque cupidine ferri): 350 Absistamus, ait; nam lux inimica propinquat. Pœnarum exhaustum satis est; via facta per hostes. Multa virúm solido argento perfecta relinquunt Armaque, craterasque simul, pulchrosque tapetas. Euryalus phaleras Rhamnetis et aurea bullis Cingula, (Tiburti Remulo ditissimus olim
Nero sangue alitar: n'è molle il toro, Tiepido il suol. Lámiro aggiugne e Lamo, E il belloccio Sarran, che feo trastulli Mezza la notte, e per dolcezza stanco Alto dormía. Felice lui, se caldo Seguía quel gioco, e lo portava all'alba! Tal pieno ovil strazia un leon, là spinto Da rio digiun; le pavid'agne inermi
Qui trae, là ingozza; e a lorde labbia freme. Nè fa il Socio men scempio: anch'ei fiammante Infuria, e un stuol d'oscuro volgo a mezzo, Poi Fado, Erbéso, Arabi e Reto, ignari Svena; Reto che vegghia e il tutto guata, Ma vel si fa d'un botticel per tema; Mentr'ei levasi incontro, il ferro all'elsa Gli asconde in petto, e nel ritrae che spira. L'alma ei vome purpurea, e misto al sangue Vin nel morir: quei fervid'insta al furto. E or sul drappel va di Messapo, u'scorge Mancar gli ultimi fuochi, e al largo avvinti Tonder l'erba i destrier. Quì Niso, in vista Ch'ei troppo a strage arde portarsi, il motto Scaglia: Cessiam; che il dì nemico appressa. Fio che basti pagar'; la strada è nostra. Lascian molt'armi, e bei tapeti, e tazze Di saldo argento. I tuoi, Rannete, equestri Fregi, e il tuo Cinto ad auree bolle insigne, (L'ebbe Remol Tiburte in don dal ricco
Quae mittit dona, hospitio quum jungeret absens, Caedicus; ille suo moriens dat habere nepoti: Post mortem bello Rutuli pugnaque potiti.) Haec rapit, atque humeris nequidquam fortibus aptat. Tum galeam Messapi habilem cristisque decoram Induit. Excedunt castris, et tuta capessunt. Interea praemissi equites ex urbe Latina, Cetera dum legio campis instructa moratur, Ibant, et Turno regis responsa ferebant, Tercentum, scutati omnes, Volscente magistro. Jamque propinquabant castris, murosque subibant . Quum procul hos laevo flectentes limite cernunt; Et galea Euryalum sublustri noctis in umbra Prodidit immemorem, radiisque adversa refulsit. 370 Haud temerè est visum, conclamat ab agmine Volscens: State, viri; quae caussa viae? quive estis in armis? Quove tenetis iter? Nihil illi tendere contra; Sed celerare fugam in silvas, et fidere nocti. Objiciunt equites sese ad divortia nota
Hinc atque hinc, omnemque abitum custode coronant. Silva fuit late dumis atque ilice nigra
Horrida; quam densi complérant undique sentes; Rara per occultos lucebat semita calles. Euryalum tenebrae ramorum onerosaque praeda 380 Impediunt; fallitque timor regione viarum. Nisus abit: jamque imprudens evaserat hostes, Ad lucos qui post, Albae de nomine, dicti Albani; tum rex stabula alta Latinus habebat.
« 前へ次へ » |