ページの画像
PDF
ePub

Luce, e il brocchier dal manco braccio pende:
L'altro elude fuggendo, i giri stringe,
Nel suo cerchio sel trae, seguíta il siegue.
Poi fier colpi d'accetta alto levata

Doppia al supplice instante, e l'armi e l'ossa
Squarta: il caldo cervel gl'irriga il volto.

Le avvien repente, e ahi! ne riman smarrito, D'Aulo Apenninigian l'armier vil figlio, Ligure altier, finchè il brogliar gli è dato. E ove ei più via non scorge, onde la giostra Scansar fuggendo, o lei stornar che il preme, Volto a tramar bindoli e frodi: Eh, dice, Qual gran vanto anche a donna, u' buon t'affidi Corsier? smetti il fuggirmi, e al pian qui meco Scendi, e t'accingi a un duellar pedestre: Vedrai, cui fia spirto di boria infesto. Smania e furor lei qui raccende, a Tulla Crede il caval, sta in arme pari impavida, Snudato il brando, in liscio scudo, a piedi. Quei che pel gabbo hassi già franco, è desso Che ecco fugace a sciolto fren s'invola, E a ferreo spron l'acre cavallo instiga. Ligure ingannator, di te mal ebbro, L'arti patrie a sguizzarmi invan tentasti; Neppur frode ti rende al perfid' Auno. Disse Camilla, e a franco piè precorre Ignea il destrier, pel fren l'arresta; e a lotta Stretto il fellon sconta il tradir col sangue:

Quàm facilè accipiter saxo sacer ales ab alto 721
Consequitur pennis sublimem in nube columbam,
Comprensamque tenet, pedibusque eviscerat uncis;
Tum cruor et vulsae labuntur ab aethere plumae.
At non haec nullis hominum sator atque deorum
Observans oculis, summo sedet altus olympo.
Tyrrhenum genitor Tarchonem in prælia saeva
Suscitat, et stimulis haud mollibus injicit iras.
Ergo inter caedes cedentiaque agmina Tarcho
Fertur equo, varüsque instigat vocibus alas, 730
Nomine quemque vocans; reficitque in prælia pulsos:
Quis metus, o numquam dolituri, o semper inertes
Tyrrheni, quae tanta animis ignavia venit?
Femina palantes agit, atque haec agmina vertit.
Quò ferrum? quidve haec gerimus tela irrita dextris?
At non in venerem segnes nocturnaque bella,
Aut, ubi curva choros indixit tibia Bacchi,
Exspectare dapes et plenae pocula mensae.
Hic amor, hoc studium, dum sacra secundus haruspex
Nuntiet, ac lucos vocet hostia pinguis in altos.740
Haec effatus, equum in medios, moriturus et ipse,
Concitat, et Venulo adversum se turbidus infert:
Dereptumque ab equo dextra complectitur hostem,
Et gremium ante suum multa vi concitus aufert.
Tollitur in caelum clamor, cunctique Latini
Convertêre oculos: volat igneus aequore Tarcho,
Arma virumque ferens. Tum summa ipsius ab hasta
Defringit ferrum, et partes rimatur apertas

Tal grifagno sparvier da un giogo a volo
Colomba aggiunge alta fra nubi, e presa
Tienla, e coll' unco piè la sventra e sbrana;
Fioccan dal ciel gocce di sangue e piume.
Quanto qui avvien l'alto motor su in cielo.
Senza mirar con tocchi rai non stassi.
A ria tenzon sveglia il Tirren Tarconte,
E a grand' ire lo sprona. Ei dunque in sella
Fra i scempj accorre e fra lo stuol che cede,
E ogn' ala instiga in vario tuon, per nome
Chiama ciascun; torna i fugaci in campo:
Toschi e qual tema, o imbelli sempre e ignari
D'onesto duol, qual codardía v'annoda?
Donna tai squadre ange e disperde! ah vili!
L'inerte acciar che in man vi fa? che i dardi?
Ma tai non siete all' armeggiar notturno,
O ad aspettar, s' Orgie la tibia indisse,
Tazze e vivande in piena mensa. Intera
Vostr'alma è quì, finchè dia fausti il vate
Gli annunzj, e al luco il grasso bue v'inviti.
Disse, e il destrier, pronto a morir, tra i Frigi
Spinge, e in furor Venulo assal: l'abbraccia
Svelto d'arcion, stretto pe' fianchi, e al grembo
Sel figge obbliquo, e a gran fuggir sel toglie.
Va un grido al ciel, tutti i Latin le ciglia
Voltar': Tarcon vola qual lampo, e l'armi
Porta e il prigion. Frantagli l'asta in punta
Ne spicca il ferro, e parte cerca inerme

[ocr errors]

Quà vulnus letale ferat. Contra ille repugnans
Sustinet a jugulo dextram, et vim viribus exit. 750
Utque volans alte raptum quum fulva draconem
Fert aquila, implicuit que pedes, atque unguibus haesit;
Saucius at serpens sinuosa volumina versat,
Arrectisque horret squamis, et sibilat ore,
Arduus insurgens; illa haud minus urget obunco
Luctantem rostro; simul aethera verberat alis:
Haud aliter praedam Tiburtum ex agmine Tarcho
Portat ovans. Ducis exemplum eventumque secuti
Maeonidae incurrunt. Tum fatis debitus Arruns
Velocem jaculo et multa prior arte Camillam 760
Circuit, et quae sit fortuna facillima tentat.
Quà se cumque furens medio tulit agmine virgo,
Hàc Arruns subit, et tacitus vestigia lustrat:
Quà victrix redit illa, pedemque ex hoste reportat,
Hàc juvenis furtim celeres detorquet habenas.
Hos aditus, jamque hos aditus, omnemque pererrat
Undique circuitum, et certam quatit improbus hastam.
Fortè sacer Cybelae Chloreus, olimque Sacerdos,
Insignis longe Phrygis fulgebat in armis;
Spumantemque agitabat equum, quem pellis ahenis
In plumam squamis auro conserta tegebat.
Ipse, peregrina ferrugine clarus et ostro,
Spicula torquebat Lycio Gortynia cornu.
Aureus ex humeris sonat arcus, et aurea vati
Cassida: tum croceam chlamydemq; sinusq; crepantes
Carbaseos fulvo in nodum collegerat auro,

771

Dove a morte il ferir. Quei forza a forza
Gli oppon, la man lotta a sviar dal gozzo.
Qual s'aquila a gran vol sostien ghermito

Crud' angue, e i piè gli avvolge, e l' unghie impianta;
Piagato ei trae voluminose spire,

Rizza irte squame, insta a dar morsi e fischia,
E arduo si slancia; ella a dispetto il rostro
V'immerge irata, e agita intanto i vanni:
Tal sul Tiburte è il predator Tarconte.
Visto il duce i Meonj ebbri all'evento
Vanno a investir. Debito a' fati Arunte
D'asta armato e più scaltro all'agil gira
Camilla intorno, e il miglior varco esplora.
Dov'erri insana all'ostil schiera in mezzo,
S'apposta il fier, cheto n'osserva ogn'orma:
Dove rieda vittrice, e a' suoi si renda,
Di furto anch' ei le preste briglie torce.
Or quest' aditi or quelli, e ogn'arte a tondo
N'attenta, e rio libra, e vuol certo, il dardo.
Cloréo sacro a Cibele, e un dì suo Mista,
Splendea da lunge in armi Frigie; e un baldo
Scotea corsier, cui ricopría gran pelle
D'énee scaglie a piumette e d'or contesta.
Esso, in ferrigno ostro stranier lucente,
Strali Cressi torcea con Licio corno.

Suona al tergo arco d'oro, e d'oro ha il vate
L'elmetto e il croceo manto e del fin drappo
Gli ampj sen crepitanti annoda in oro,

VIRGIL. Eneid. Tom. II.

PP

« 前へ次へ »