Pictus acu tunicas et barbara tegmina crurum. Hunc virgo, sive ut templis praefigeret arma Troia, captivo sive ut se ferret in auro Venatrix; unum ex omni certamine pugnae Caeca sequebatur, totumque incauta per agmen Femineo praedae et spoliorum ardebat amore. Telum ex insidiis quum tandem tempore capto Concitat, et Superos Arruns sic voce precatur: Summe deúm, sancti custos Soractis, Apollo, Quem primi colimus, cui pineus ardor acervo Pascitur, et medium freti pietate per ignem Cultores multa premimus vestigia pruna; Da, pater, hoc nostris aboleri dedecus armis, Omnipotens. Non exuvias, pulsaeve tropaeum 790 Virginis, aut spolia ulla peto; mihi cetera laudem Facta ferent: haec dira meo dum vulnere pestis 'Pulsa cadat, patrias remeabo inglorius urbes Audiit, et voti Phoebus succedere partem Mente dedit, partem volucres dispersit in auras. Sterneret ut subita turbatam morte Camillam, Annuit oranti: reducem ut patria alta videret, Non dedit; inque notos vocem vertere procellae. Ergo, ut missa manu sonitum dedit hasta per auras, Convertere animos acres, oculosque tulere Cuncti ad reginam Volsci. Nihil ipsa neque aurae Nec sonitus memor, aut venientis ab aethere teli; Hasta sub exsertam donec perlata papillam Haesit, virgineumque alte bibit acta cruorem.
Pinto e schiniere e tonachette ad ago. Or lui Camilla, o affigger brami ai templi Barbarich' armi, o ir cacciatrice in oro Tolto al pugnar; cieca lui sol fra tutti Siegue pel campo, e il femminil sol l'arde Disío di preda e di far suoi tai spogli. Furtivo alfin colto il buon destro Arunte Brilla l'astil, volgesi al Cielo, e priega: Maggior fra i dei, dio di Soratte, Apollo, Che siam primi a onorar, cui fuochi a colmo Nutriam perenni, e al cui favor fidati Scorriam tra vampe a scalzo piè gran brace; Padre, ch'il tutto puoi, deh! alfin nostr' armi Ci dà smacchiar. Vinta costei, non spoglie, Non vo' trofeo; l'altre mie geste a vanto Mi fian: se cade al mio frecciar quest' atra Peste, alla patria inonorato io rieda. Febo l'udì; parte del voto a meta
Trasse in suo cuor, parte ne sperse all' aure. Che l'ebbra allor subita morte opprima, Gliel dà: che salvo all'alta patria ei torni,
Gliel niega; e il priego euro ne porta in nembo. Poichè fischiò l'asta feral per l'aure,
Tutti voltaro alla regina i Volsci
L'occhio e la smania. Ella nè al suon, nè all' aura
Bada, o all'astil che d'alto vien; finch'esso Le squarci il sen sotto la sporta mamma, E alto s'infigga, e il vergin sangue sugga.
Concurrunt trepidae comites, dominamque ruentem Suscipiunt. Fugit ante omnes exterritus Arruns, Laetitia mixtoque metu; nec jam amplius hastae Credere, nec telis occurrere virginis audet. Ac velut ille, prius quam tela inimica sequantur, Continuo in montes sese avius abdidit altos, Occiso pastore, lupus, magnove juvenco, Conscius audacis facti, caudamque remulcens Subjecit pavitantem utero, silvasque petivit: Haud secus ex oculis se turbidus abstulit Arruns, Contentusque fuga, mediis se immiscuit armis.
Illa manu moriens telum trahit; ossa sed inter Ferreus ad costas alto stat vulnere mucro. Labitur exsanguis, labuntur frigida leto Lumina; purpureus quondam color ora reliquit. Tum sic exspirans Accam, ex aequalibus unam, 820 Alloquitur, fida ante alias quae sola Camillae, Quicum partiri curas; atque haec ita fatur: Hactenus, Acca soror, potui: nunc vulnus acerbum Conficit, et tenebris nigrescunt omnia circum. Effuge, et haec Turno mandata novissima perfer: Succedat pugnae, Trojanos arceat urbe. Jamque vale. Simul his dictis linquebat habenas, Ad terram non sponte fluens. Tum frigida toto Paullatim exsolvit se corpore, lentaque colla Et captum leto posuit caput, arma relinquens; 830 Vitaque cum gemitu fugit indignata sub umbras. Tum vero immensus surgens ferit aurea clamor
Trepida accorre ogni compagna, e a gara L'egra sostien. Fugge smarrito Arunte Fra la gioja e il timor; nè or più sull'aste Fida, o gir osa a' colei teli incontro. Qual, pria ch'il cacci armata turma ultrice, Per stranie vie lupo s'ascose in monte, Se a grosso toro o al mandrían diè morte, Conscio del fallo, e la tremante coda Soppose al ventre, e s'immacchiò tra selve: Tal d'occhio uscì torbido Arunte, e pago Del suo fuggir, si frammischiò tra l'armi,
Ella al morir l'asta si trae; ma il ferro Ch' alto piago, sta fra le coste all'ossa. Già cade esangue, i freddi lumi in morte S'abbujan; l'ostro impallidi sul volto. Ansante allor volgesi ad Acca; ell' ebbe Acca fra tutte a sè fedel, con Acca Partía le cure: E ah mia buon' Acca, dice, Potei fin quì: per la ria piaga or manco, Tutto intorno s'annotta. Or vola a Turno, Questi gli porta estremi detti: In pugna Entri per me, guardi da' Troj le mura. Addio. Col dir lascia le briglie, a terra Scorre senza voler. Pel corpo tutto Via via fredda si scioglie, il collo piega, L'egro capo pon giù, pon giù pur l'armi; Tra sdegno e duol fugge lo spirto all'ombre. Qui si che sorge orrido grido agli astri:
Sidera: dejecta crudescit pugna Camilla. Incurrunt densi simul omnis copia Teucrúm, Tyrrhenique duces, Evandrique Arcades alae. At Triviae custos jam dudum in montibus Opis Alta sedet summis, spectatque interrita pugnas. Utque procul medio juvenum in clamore furentum Prospexit tristi multatam morte Camillam; Ingemuitque, deditque has imo pectore voces: 840 Heu! nimium, virgo, nimium crudele luisti Supplicium, Teucros conata lacessere bello! Nec tibi desertae in dumis coluisse Dianam Profuit, aut nostras humero gessisse pharetras. Non tamen indecorem tua te regina reliquit Extrema jam in morte: neque hoc sine nomine letum Per gentes erit, aut famam patieris inultae. Nam quicumque tuum violavit vulnere corpus, Morte luet merita. Fuit ingens monte sub alto Regis Dercenni terreno ex aggere bustum Antiqui Laurentis, opacaque ilice tectum: Hic dea se primum rapido pulcherrima nisu Sistit, et Arruntem tumulo speculatur ab alto. Ut vidit fulgentem armis ac vana tumentem: Cur, inquit, diversus abis? huc dirige gressum, Huc periture veni: capias ut digna Camillae Praemia, tuque etiam telis moriare Dianae. Dixit, et aurata volucrem Threissa sagittam Deprompsit pharetra, cornuque infensa tetendit, Et duxit longe, donec curvata coirent
« 前へ次へ » |