ページの画像
PDF
ePub

Horum unum ad medium, teritur quà sutilis alvo
Balteus, et laterum juncturas fibula mordet,
Egregium forma juvenem et fulgentibus armis,
Transadigit costas, fulvaque effundit arena.
At fratres, animosa phalanx, accensaque luctu,
Pars gladios stringunt manibus, pars missile ferrum
Corripiunt, caecique ruunt: quos agmina contra
Procurrunt Laurentum: hinc densi rursus inundant

Troës, Agyllinique, et pictis Arcades armis.
Sic omnes amor unus habet decernere ferro.
Diripuere aras: it toto turbida caelo

281

Tempestas telorum, ac ferreus ingruit imber:
Craterasque focosque ferunt. Fugit ipse Latinus,
Pulsatos referens infecto fœdere divos.
Infrenant alii currus; aut corpora saltu
Subjiciunt in equos, et strictis ensibus adsunt.
Messapus regem, regisque insigne gerentem,
Tyrrhenum Aulesten, avidus confundere fœdus,
Adverso proterret equo: ruit ille recedens,
Et miser oppositis a tergo involvitur aris
In caput inque humeros. At fervidus advolat hasta
Messapus, teloque orantem multa trabali

291

Desuper altus equo graviter ferit, atque ita fatur: Hoc habet; haec melior magnis data victima divis. Concurrunt Itali, spoliantque calentia membra. Obvius ambustum torrem Corynaeus ab ara Corripit, et venienti Ebuso, plagamque ferenti, Occupat os flammis: olli ingens barba reluxit, 300

Fere nel mezzo, ove a più stami il cinto
Stringesi al ventre, e si raffibbia al fianco,
Giovin raro in beltà, splendido in armi;
Varca le coste, e al suol lo stende esangue.
Ma i fratei, balda torma, e al duol più fervida,
Chi stringe acciar, chi afferra dardi, e vindici
Van ciechi in mischia: ecco lor contro in turbine
Farsi i Laurenti: ecco rinfusi a vortici

Teucri, e Agillini, e in armi pinte gli Arcadi.
Bolle in tutti un desío, che il ferro giudichi.
Svolgon gli altar: nembi di strai van torbidi
Per l'aer tutto, e ferree piogge scrosciano:
Tolgon tazze e braciere. È infranto il federe,
Latin pur fugge, e i pesti dei fa reduci.
Altri infrenano i cocchi; o i corpi in sella
Gettan d'un salto, e han già le spade in atto.
Sul larte Auleste a regia pompa ornato
Spinge Messapo, a intorbidar la triegua,
Tutto il corsier: mentr'ei s'arretra, ahi! lasso!
Cade, e fra l' are inosservate a tergo
Supin s'impaccia. Il cavalier gli è sopra
Astato a volo, e in prieghi sciolto il coglie
D'alto in arcion col lungo spiedo, e Oh!, dice,
Questa a' gran numi ostia più degna io sacro.
Stuol Tosco accorre, e il caldo corpo ei spoglia.
Spicca dall' are acceso tizzo, e d'Ebuso,
Che aspro vien per piagar, fiammante al viso
Va Corinéo: fe' l'ampia barba un vampo,

VIRGIL. Eneid. Tom. 11.

T &

Nidoremque ambusta dedit. Super ipse secutus
Caesariem laeva turbati corripit hostis,
Impressoque genu nitens terrae applicat ipsum:
Sic rigido latus ense ferit. Podalirius Alsum
Pastorem, primaque acie per tela ruentem,
Ense sequens nudo superimminet: ille securi
Adversi frontem mediam mentumque reducta
Disjicit, et sparso late rigat arma cruore.
Olli dura quies oculos et ferreus urget
Somnus; in aeternam clauduntur lumina noctem. 310
At pius AEneas dextram tendebat inermem,
Nudato capite, atque suos clamore vocabat:
Quò ruitis? quaeve ista repens discordia surgit?
O cohibete iras! ictum jam fœdus, et omnes
Compositae leges: mihi jus concurrere soli:
Me sinite, atque auferte metus: ego fœdera faxo
Firma manu: Turnum jam debent haec mihi sacra.
Has inter voces, media inter talia verba,
Ecce viro stridens alis allapsa sagitta est:
Incertum qua pulsa manu, quo turbine adacta; 320
Quis tantam Rutulis laudem, casusne, deusne,
Attulerit: pressa est insignis gloria facti;
Nec sese AEneae jactavit vulnere quisquam.
Turnus, ut AEnean cedentem ex agmine vidit,
Turbatosque duces, subita spe fervidus ardet:
Poscit equos atque arma simul, saltuque superbus
Emicat in currum, et manibus molitur habenas.
Multa virúm volitans dat fortia corpora leto;

Diè abbrustita fetor. Poi l'urta e il

preme

Sì abbarbagliato, e al crin la manca implica,
Fier gli appoggia un ginocchio, e a terra il figge:
Col brando apregli il sen. Contr' Also agreste,
Ch'arde fra i primi arcier, con ferro ignudo
Va Podalirio, e omai l'aggiunge: ei mena
Di bipenne un fendente, e fronte e mento
Spacca all' urban, l'arme di sangue inonda.
Dura quiete e ferreo sonno al colpo
Gl'ingombra i rai; notte li chiude eterna.

Pon l'elmo Enea, tende la destra inerme,
Sgrida i suoi, li richiama, e Ov'ite, insani?
Qual discordia v'accende? ah! cessin l'ire!
Già il nodo è stretto, e ogni sua legge è chiusa:
Pugnar lice a me sol: me, me lasciate,
Sgombrate ogni timor: col braccio i patti
Fermar saprò: Turno mi den quest' are.
Fra tai voci e tai lagni, ecco sull' ale
A Enea venir stridula freccia: è incerto
Qual turbin la portò, qual man la spinse;
Se a' Rutuli un tal pregio o il caso addusse,
O un dio: gran velo il nobil fatto adombra;
Nè alcun fe' suo d' Enea ferito il vanto.

Turno al mirar, ch'esce l'Eroe di schiera, Che i suoi duci avvilì, gran speme aduna: Chiede l'armi e i destrier, superbo in cocchio Slanciasi, e i freni ei di sua man governa. Scorre, e molti guerrier là stende estinti;

Semineces volvit multos, aut agmina curru
Proterit, aut raptas fugientibus ingerit hastas. 330
Qualis apud gelidi quum flumina concitus Hebri
Sanguineus Mavors clypeo increpat, atque furentes
Bella movens immittit equos: illi aequore aperto
Ante Notos Zephyrumque volant; gemit ultima pulsu
Thraca pedum; circumque atrae Formidinis ora,
Iraeque, Insidiaeque, dei comitatus, aguntur:
Talis equos alacer media inter prælia Turnus
Fumantes sudore quatit, miserabilè caesis
Hostibus insultans; spargit rapida ungula rores
Sanguineos, mixtaque cruor calcatur arena. 340
Jamq; neci Sthenelumq; dedit, Thamyrimq; Pholumque;
Hunc congressus et hunc, illum eminus, eminus ambo
Imbrasidas, Glaucum atque Laden, quos Imbrasus ipse
Nutrierat Lycia, paribusque ornaverat armis,
Vel conferre manum, vel equo praevertere ventos.
Parte alia, media Eumedes in proelia fertur,
Antiqui proles bello praeclara Dolonis;
Nomine avum referens, animo manibusque parentem,
Qui quondam, castra ut Danaûm speculator adiret,
Ausus Pelidae pretium sibi poscere currus:
Illum Tydides alio pro talibus ausis
Affecit pretio; nec equis adspirat Achillis.

350

Hunc procul ut campo Turnus prospexit aperto,
Ante levi jaculo longum per inane secutus,
Sistit equos bijuges, et curru desilit, atque
Semianimi lapsoque supervenit, et pede collo

« 前へ次へ »