Congressi iungunt dextras, mediisque residunt 'Maxime Teucrorum ductor, quo sospite numquam 470 'Hinc Rutulus premit, et murum circumsonat armis. 475 480 Quid memorem infandas caedes, quid facta tyranni 'Effera? Di capiti ipsius generique reservent! 'Mortua quin etiam iungebat corpora vivis, 485 Componens manibusque manus atque oribus ora, 'Tormenti genus, et sanie taboque fluentes Complexu in misero longa sic morte necabat. 'At fessi tandem cives infanda furentem 'Armati circumsistunt ipsumque domumque, 'Obtruncant socios, ignem ad fastigia iactant. 'Ille inter caedem Rutulorum elapsus in agros 'Confugere, et Turni defendier hospitis armis. Ergo omnis furiis surrexit Etruria iustis; 'Regem ad supplicium praesenti Marte reposcunt. 6 490 495 'Flos veterum virtusque virum, quos iustus in hostem 500 Externos optate duces." Tum Etrusca resedit 'Ipse oratores ad me regnique coronam Cum sceptro misit mandatque insignia Tarchon, AEN. VIII. 505 3 510 515 'Succedam castris Tyrrhenaque regna capessam. 'Sed mihi tarda gelu saeclisque effeta senectus 'Invidet imperium, seraeque ad fortia vires. 'Natum exhortarer, ni mixtus matre Sabella 'Hinc partem patriae traheret. Tu, cuius et annis 'Et generi fata indulgent, quem numina poscunt, 'Ingredere, o Teucrum atque Italum fortissime ductor. 'Hunc tibi praeterea, spes et solacia nostri, 'Pallanta adiungam; sub te tolerare magistro 'Militiam et grave Martis opus, tua cernere facta 'Adsuescat, primis et te miretur ab annis. 'Arcadas huic equites bis centum, robora pubis 'Lecta, dabo, totidemque suo tibi nomine Pallas.' Vix ea fatus erat; defixique ora tenebant Aeneas Anchisiades et fidus Achates, Multaque dura suo tristi cum corde putabant; Ni signum caelo Cytherea dedisset aperto. Namque improviso vibratus ab aethere fulgor Cum sonitu venit, et ruere omnia visa repente, Tyrrhenusque tubae mugire per aethera clangor. Suspiciunt iterum atque iterum fragor increpat ingens. Arma inter nubem caeli in regione serena Per sudum rutilare vident et pulsa tonare. Obstipuere animis alii; sed Troius heros Adgnovit sonitum et divae promissa parentis. 520 525 530 Tum memorat: 'Ne vero, hospes, ne quaere profecto, 'Quem casum portenta ferant; ego poscor Olympo. 'Hoc signum cecinit missuram diva creatrix, 'Si bellum ingrueret, Volcaniaque arma per auras 'Laturam auxilio. 535 'Heu quantae miseris caedes Laurentibus instant! Quas poenas mihi, Turne, dabis! quam multa sub undas 'Scuta virum galeasque et fortia corpora volves, 'Thybri pater! Poscant acies, et foedera rumpant.' Haec ubi dicta dedit, solio se tollit ab alto; 540 Et primum Herculeis sopitas ignibus aras 545 Post hinc ad naves graditur, sociosque revisit: Quorum de numero, qui sese in bella sequantur, 'Et regem hac Erulum dextra sub Tartara misi : 550 555 560 570 'Horrendum dictu, dederat; terna arma movenda, 565 'Ter leto sternendus erat; cui tum tamen omnes 'Abstulit haec animas dextra, et totidem exuit armis: 'Non ego nunc dulci amplexu divellerer usquam, 'Nate, tuo; neque finitimo Mezentius umquam, 'Huic capiti insultans tot ferro saeva dedisset Funera, tam multis viduasset civibus urbem. 'At vos, o superi, et divom tu maxime rector 'Iuppiter, Arcadii, quaeso, miserescite regis, 'Et patrias audite preces: si numina vestra 'Incolumem Pallanta mihi, si fata reservant, 'Si visurus eum vivo et venturus in unum, 'Vitam oro; patior quemvis durare laborem: 'Sin aliquem infandum casum, Fortuna, minaris, 'Nunc, o nunc liceat crudelem abrumpere vitam, 'Dum curae ambiguae, dum spes incerta futuri, 'Dum te, care puer, mea sola et sera voluptas, 'Complexu teneo; gravior neu nuntius aures 'Volneret.' Haec genitor digressu dicta supremo Fundebat: famuli conlapsum in tecta ferebant. Iamque adeo exierat portis equitatus apertis, Aeneas inter primos et fidus Achates, 575 585 585 Inde alii Troiae proceres; ipse agmine Pallas Quem Venus ante alios astrorum diligit ignes, 590 Extulit os sacrum caelo tenebrasque resolvit. Stant pavidae in muris matres, oculisque sequuntur 595 600 Arvorum pecorisque deo, lucumque diemque, Qui primi fines aliquando habuere Latinos. Haud procul hinc Tarcho et Tyrrheni tuta tenebant Castra locis, celsoque omnis de colle videri 605 610 'Munera, ne mox aut Laurentes, nate, superbos, 'Aut acrem dubites in proelia poscere Turnum.' 615 Expleri nequit, atque oculos per singula volvit, 620 625 Haud vatum ignarus venturique inscius aevi, Inpavidos; illam tereti cervice reflexam Mulcere alternos, et corpora fingere lingua. 630 Nec procul hinc Romam et raptas sine more Sabinas 635 Addiderat, subitoque novum consurgere bellum Armati Iovis ante aram paterasque tenentes 640 Stabant et caesa iungebant foedera porca. Raptabatque viri mendacis viscera Tullus Haud procul inde citae Mettum in diversa quadrigae 645 Per silvam, et sparsi rorabant sanguine vepres. Auro innectuntur; duo quisque Alpina coruscant 650 655 660 665 |