ページの画像
PDF
ePub

short vowel, that it would be dangerous to let the voice rest on the short vowel. As to a vowel situated as in the fourth and fifth rules, little doubt can remain, after an attentive consideration of the subject, that it is lengthened by doubling the initial consonant of the next word.

To the perfection of the system, the following rules only are wanting their correctness may be easily demonstrated, and the passages in which they are violated as easily emended.

1st, A final diphthong may coalesce with the initial vowel or diphthong of the next word, but can in no case be elided. 2dly, A long vowel or diphthong cannot be shortened in the middle of a word.

Sdly, A long final vowel cannot in conjunction with a short preceding vowel be taken as a short syllable, even when the next word begins with a vowel.

The system thus formed is strict and rigorous, at the same time that it is simple and natural: it will easily overcome every difficulty, and surmount every obstacle, carrying us through the Iliad almost without the erasure of a single line.

E. P.

CAMBRIDGE LATIN PRIZE ESSAY. Oratio de Ridiculo, habita Cantabrigiæ in Scholis Publicis, primo die Julii, 1780. a GULIELMO COLE, A.B. Coll. Regal. Socio.

An ridiculum istam in se vim habeat, ut per id solum vera a falsis dignoscantur ?

AD sobriam veri investigationem animum temperatum et æquabilem adhibere debemus, nullo amore vel invidia perturbatum, nulla huc vel illuc voluntatis inclinatione propendentem. Omnes argutiæ captionesque amovendæ videntur, omnia eloquentiæ lenocinia, quæ fucato quodam colore rerum ipsarum naturam illinere possint, et mentem a veritate deflectere. Atqui non paucos videmus, quorum ingenium picta quadam imaginum varietate refertum est; qui probam et severam rerum investigationem non patiuntur, qui argutiis instructi, et festivitatem non semper bene temperatam sibi in promtu habentes, vel in seriis disputationibus omnes ridiculi aculeos non dubitarunt emittere. Horum ingenium mirari possumus, sales ac facetias laudare, lo

cupletem sane eloquentiæ supellectilem; An vero veritati faveant ista, an non potius fraudi ac errori patrocinentur, disquirendum videtur.

Ut igitur quæstionem quasi intimam perscrutemur; primum ridiculi vim naturamque excutiamus, quousque progredi liceat, qui modi sint adhibendi; quantuin deinde ad verum investigandum et promovendum valeat; quid vel utilitatis vel detrimenti præ se ferat, perpendamus.

Risus est voluptatis cujusdam repentinæ effusio, quæ mentem vehementius percellit, et in vocis tremorem erumpit; cujus tanta vis est, ut supprimere ejus motus vel omnino cohibere vix possimus, adeo omnes animi aditus occupat, corpusque totum incitat, et couturbat.

Ac profecto tantum ponderis in risu inesse voluit natura, ut hominem solum ea dote ditaverit, et quasi rationi administram adjunxerit. Etenim, quamvis mentem a sede sua dimovere videatur, viresque enervare penitus ac dissolvere, tantum luctus et curarum lenimen admovet, adeo animi ægritudinem allevat, et hilaritate quadam ac gaudio nos perfundit, ut felicitati nostræ parum prospicere videantur, qui vi eum nobis omnino extorquere cupiant, qui nigram tristitiæ nubem humanis rebus offundant, qui sine acumine, sine lepore, Stoicam quandam et sapientem gravitatem stultitiæ suæ prætendant.-Amoveamus igitur hos Heracliti de familia hebetes et ægritudine tabescentes philosophos: vitam nec in Epicuri transeamus hortulis, neque hilaritate futili et intempestiva temere gestientes deliquescere nos patiamur. Ad virtutem et sapientiam excolendam sobrii ac serio accingamur.-Atqui ad amoena jucunditatis diverticula ne pudeat tempestive confugere, utcunque gravitate censoria conterrere nos velit oscitans quorundam ac dormitans sapientia.

Mirandum est profecto quot in divortia quodammodo scindit se risus, quantæ dulcedinis, quantæ amaritudinis fons. Ille enim divinæ rationis, ille voluptatis ac amorum comes, qui ad vernam naturæ amoenitatem exprimendam transfertur, odii ac invidiæ cruore venenato imbuitur, in famam atque domos irruit alienas, quicquid amabile, quicquid magnum et magnificum sit, perturbat ac confundit. Ita saluberrima medicamenta, si male temperentur, aut ægris inconsiderate adhibeantur, noxia fiunt et pestifera. Quanto cum odio, ne dican abominatione, excipitur risus ille, vel potius rictus mortis sepulchralis, a Poetarum nostrorum Principe depictus?

Quis immotus Ajacem illum Homericum videt superbis passibus solenniter incedentem, et terrifico subridentem supercilio?

Τοῖος ἀρ ̓ Αἴας ὥςτο πελώριος, ἕρκος ̓Αχαιῶν,
Μειδιόων βλοσυροῖσι προσώπασι.

Magnam sane vim ridiculo inesse, si ultra limites justos non evagetur, nemo est quin agnoscat. Hoc maximarum rerum momenta vertit, res, quæ argumentis dilui non possunt, facile dissolvit. Quid adversarium armatum potentius lacessit, aut solertius eludit, seu feriendus sit sive evitandus? Quid cohortari ad virtutem ardentius, quid a vitiis acrius potest revocare? Hinc comici se effundunt sales, hinc heroum majestas deridenda ad infimum gradum detruditur; hinc res tenues ac turpiculæ dignitate quadam ludicra splendescunt.

Quis admirabilem illam Cervantis historiam sine totius corporis conquassatione ac jucunda perturbatione pervolvit? Videmus Equitem vultu macilento, lugubri, tetrico. Heroem miramur generosos concipientem spiritus, intrepidum, virtute plenum; Armigerum ridemus, rusticum, helluonem, proverbiorum intempestivas ineptias effutientem. Hæ res subturpes ac deformes, magnificis quibusdam virtutibus temperatæ jucunde ac admixtæ, imagines depingunt in animo lectoris comicas ac ridiculas; risum tenere non possumus, latera concutiuntur, os, venæ, oculi simul occupantur. Ac mehercule tantam vim in se habuit ludicra hæc obsoletæ virtutis effigies, ut mores istos Hispanæ gentis heroicos, et ineptam illam erga omnes omnium gentium atque omnium ordinum mulieres usurpatam clientelam represserit. Quid igitur?-Anne licentia quadam evagabitur profusus ac immoderatus risus? nonne reprimendus quodammodo et intra limites justi rectique compellendus ?—Fines quidam statuendi sunt, et cancelli circumdandi, extra quos evagari sit piaculum.

Etenim insignis quædam improbitas et sceleri juncta, utcunque a ratione abhorreat, utcunque naturæ incorruptæ repuguet, vix risu levissimo excipitur. Res non ad examen veritatis revocat sceleratus, sed errabundus jactatur, et affectuum æstu temere abreptus, suis se decipit illigatum fallaciis: atqui licet vitium aliquod novitate et magnitudine nos percellat, non risum excitat: degenerantem ab humanæ dignitatis gradu miseramur, distortam corruptamque rationem ploramus; immanem vero consceleratorum audaciam, vim, crudelitatem, ad supplicium mortemque indignabundi rapimus.

Nec mehercule afflicta ac prostrata virtus, in carcerem conjecta, constricta vinculis, risum commovet, nisi crudelitatis quasi

[blocks in formation]

callo quodam obducta sit mens; nisi, Neroni similes, morientium gemitu ac singultu oblectemur, et cædem ac sanguinem in deliciis habeamus. Vitia, quæ belle agitata ridentur, non immania sunt, capitalia, intolerabilia ;-hæc majore quadam vi quam ridiculi vulneranda sunt.

Ac leviores quasdam ineptias carpit Horatius, et aut Stoicos ridet rigidos nimium et confidentes, præcepta auribus hominum officiose inculcantes, vel avaritiæ stultitiam insectatur, vel luxuriæ fastidium. At Juvenalis honesta quadam iracundia excandescens, et servilem dedignatus assentationem, a voluptatis hortulis, a solio Imperii sceleratum trepidantem extraxit, oculis civium deformitatem denudavit, non ludicra quadam forma adumbratam, sed involucra sceleris ac integumenta patefecit, distortam turpissimæ pravitatis formam exhibuit, et humanam naturam omni scelerum colluvione inquinatam verbis ardentibus, et exuberanti quadam eloquentia depinxit.

Ea igitur, quæ vel odio gravi, vel misericordia digna sunt, in risus ac facetiarum lepores non incidunt. Ridiculo certe parcendum est, nec lascivæ malignitati indulgeat nec futili quadam levitate diffluat quasi liquefacta mens. Ecquis enim adeo plenæ cumulatæque virtutis reperiatur, ut vitii ac invidiæ irrisionem petulantem effugiat? Quid facilius est, quam res graves ac magnificas colore quodam falso et ludicro exhibere, et vel stultitiæ contumeliis, vel sceleris crudelitati ridendas agitandasque tradere? Tanta mehercule eminentem quemque et excellentem virum insectatur malignitas, ut virtutes maximas, optimasque dotes levissimi defectus obscurare possint.

Et licet nulla detur reprehendendi copia, tantum ridiculo acerbitatis virus inest, ut non solum, quod laudabile sit verbis elevet, quod imbecillum ulterius deprimat, sed nulla veri ratione habita, conflatis huc illuc mendaciis in famam innocentium irruat. Quid enim in vitam Socratis ac dignitatem tam sævum impetum facere potuisset, quam Aristophanis sales, venenoque armatæ facetia? Hinc probitatis illius divinæ contemtus, hinc exacerbata multitudinis deceptæ rabies; hinc ad carcerem, imo ad mortem rapta illa virtus, quam miratæ sunt omnes gentes, e qua dimanavit in posteros, tot quasi in rivulos diffusus, Ethnicæ sapientiæ fons. Si maculæ quædam aliquando appareant, ibi commorantur risores malevoli, ibi habitant, ibi hærent, ut, boni quicquid sit, vitiosis augendis, dissimulatum obruatur. Quis enimvero non indignabundo quodam ardore accenditur, cum videt sanctissima eruditorum nomina risu petulantiaque invidorum lacessita? Constat ne Homero quidem, Virgilio, Miltono suos obtrectatores defuisse; nec lascivientem

ineptorum irrisionem evitavit Aristarchus ille noster, qui et serio et in primis facete de Phalaride et de sopo disputavit; nec minus leporis et solertia quam doctrinæ scriptis suis eruditissimis immiscuit. Ille acutissimo ingenio, studio incredibili, veterum disciplinis lumen attulit, viam interclusam quasi frondibus ac virgultis aperuit, sciolorum errores denudavit, vera ab adulterinis sejunxit, et doctrinæ monumenta ab omni inscitiæ concretione integra segregavit. Hiccine non colendus, nonne ab injuriis hominum insolentiaque vindicandus? At videsis, quæso, quo usque provehitur hominis obtrectatoris insolentia et improbitas; qui virum istum excellentem, seque longe præstantiorem dehonestarit verbis, et inter hebetes, fatuos, bardos detruserit et amandarit. Te vero tuis ipsius non contentum laudibus in alterius iniquissime invehi, te acumen criticum magni viri irridere, te, qui, Homeri interpres, Homerum ipsum a Chiis, a Salaminiis ad nos plane transtuleris,-Te, inquam, literarum causam tam male agere, ut injurioso pede stantem illam columnam proruere enitaris!—non decet, non honestum est, non licet. Jovis Aliti obstrepunt corvi crocitantes: vivet magni illius viri fama ære perennior, vivet ingenium admirandum posteris, vivet accuratum illud judicium, quod vocat Aristoteles2 Τῶν λόγων κρίσιν, ἢ πολλῆς ἐστὶ πειρᾶς τελευταῖον ἐπιγένημα.

Risum igitur profusum temperet ac moderetur ratio: ea quasi in arce summa sedeat præpotens actionum domina; ea affectus se nimis efferentes compescat ac coerceat; invidiam domet, comprimat iracundiam; virtutis denique fautrix sit, improbitatis vindex acerrima.-Cum autem ad scientiam et veri investigationem se conferat, procul abigat facetiarum ineptias, et ineptiarum comitem risum.

De re oratoria verba faciens orator maximus,3 "Sæpe, inquit, et multum hoc mecum cogitavi, bonine an mali plus attulerit hominibus et civitatibus copia dicendi ac summum eloquentiæ studium." Hæc de arte sua effari non dubitavit ille et dicendi et scribendi summus auctor et magister, Cicero. De ridiculo idem discerni potest: cujus excellentia auceps est: cujus vitia et virtutes paria: cujus acumine non indiget veritas, quod, nullo habito discrimine, indifferenter vel virtuti vel improbitati inservit: imo, ut usu patet, invidiæ et malignitati plerumque patrocinatur.

1

Κόρακες ως,
*Ακραντα γαρύετον

Διὸς πρὸς ὄρνιχα θεῖον. Pind. Olym. Β'.
3 Cicero de Inventione

2 Long. Sect. vi.

« 前へ次へ »