Delectos populi ad proceres, primumque parentem, 60 Deorum electis principibus populi, et primum patri meo; et peto, quis sit eorum sensus ea de re. Idem est omnibus consilium, abire ex impia regione, deserere funestatum hospitium, et præbere vela ventis. Itaque apparamus exequias Poly ..... relinquit duo Burm.-58. Dilectos alter Hamb. p. et proceres Menag. pr. parentum aliquot Pieriani.-59. et deest Menag. pr.-60. abscedere Goth. tert. -61. Linquere pars codd. et edd. At Heinsius cum aliis, inter quos Medic. Gud., linqui, eadem vi, sed poëta potest videri voluisse orationem variare. polluto tert. Rottend. austrum pr. Hamb.-62. Polydori sec. Rottend. Moret. NOTE Hic igitur fortasse sacra fames, est magna fames. 61 Dare classibus Austros] Commutatio: id est, committere classem ventis. Posuit Austros, ventum meridionalem, de quo Ecl. II. 58. pro vento generatim. Euntibus enim e Thracia in insulam Delum, Auster contrarius, Boreas commodus est. 62 Instauramus Polydoro funus, &c.] Perstringit hic ceremonias funebres, quæ fusius, lib. vI. 215. describentur. 1. Instaurat funus, quia male tumulatus primo fuerat, projectus nimirum ac telis obrutus: unde videri potuit inhumatus. II. Funus alii sepulcrum explicant, alii pompam funebrem. III. Manes sunt animæ mortuorum hic anima Polydori, de iis Ge. Iv. 469. IV. Aræ, numero plurali, quia heroum animis geminæ sacrabantur infra 305. Hectori Andromache geminas causam lacrymis sacraverat aras.' Ecl. v. 66. pastores Daphnidi,' en quatuor aras, Ecce duas tibi Daphni.' v. Cœruleis vittis et tæniis ornabantur aræ et cæruleus color, tum in sacris usui fuit; unde Valer. Argon. 1. 776. ' multa pallens ferrugine taurus, Stabat adhuc, cui cœruleæ per cornua vittæ :' tum in luctu assumi solebat a mulieri bus, deposita veste purpurea, ut est apud Danielis Servium, qui citat Catonem; sed addit cœruleum a veteribus nigrum dici: unde fortasse hic cœruleæ vittæ, nigræ sunt. VI. Cupressus addebatur aris et bustis ad latera: vel quia gravis est odoris, ad fætorem cadaverum leniendum: vel quia semel excisa non renascitur, ad mortem exprimendam ; vel quia cariem non sentit, ad gloriæ immortalitátem significandam, VII. Iliacæ mulieres crines solverunt: alluditque poëta ad morem Romanum, qui forte fuit etiam apud Phryges: nam Græci crines in luctu non solvebant, sed secabant; ut ait Plutarch. in Roman. Quæst. VIII. Cymbia: vasa oblonga et angusta, in modum cymbæ et naviculæ. IX. Sanguinem, et lac; etiam aliquando vinum, et mel, et aquam affundebant: quia his pasci et delectari animas credebant, præcipue sanguine: hinc etiam gladiatorum certamina circa bustum : hinc Odyss. XI. 36. Ulysses Tyresiæ Manibus sacra faciens, non eum educit, nisi effuso in scrobem multo victimarum sanguine. x. Animum condebant sepulcro; quia, qui fuerant inhumati, hos errare centum annos existimabant. XI. Voce ciebant, et appella Aggeritur tumulo tellus; stant Manibus aræ, 65 Inde, ubi prima fides pelago, placataque venti Dant maria, et lenis crepitans vocat Auster in altum, 70 doro, et mullum terræ accumulamus in sepulcrum: eriguntur altaria animæ ejus, tristia cæruleis taniis et nigra cupresso: et Trojanæ circumeunt passis capillis, juxta consuetudinem. Infundimus pocula spumantia tepido lacte, et pateras san guinis hostiarum: el claudimus animam in sepulcro, et magna voce ultimo concla mamus. Demde statim ut prima securitas maris apparuit, et venti præbuerunt quietum mare, et Auster blande strepens invitavit ad navigationem: socii detrahunt mares et tegunt littora. Recedimus e portu, terræque et urbes relinquuntur. Medio in mari jucundissima insula incolitur, dicata matri Nereidum et Neptuno Ægæo: sec.-63. cumulo alter Hamb. et pr. pro var. lect. tellus tumulo Sprot. -64. nexæ Voss. cupressu tres Burm. cum Pierianis, ut alibi variant. cf. Pier. -65. At pr. Hamb. Iliadas Voss. crinis libri ap. Pier.-66. trepido Hamb. sec. et Exc. Burm. fumantia Oudart. Kymbia Parrhas.-67. sacras p. Exc. Burm. animaque Franc.-69. prima quies Goth. tert. prona fides pr. Moret. a m. pr., solenni potius lapsu (de quo v. Burm.) quam exquisitioris epitheti studio, quod nec facile feras h. 1., multo minus desideres. pacataque Parrhas. -70. lenis crepitans. displicet merito duplex epitheton, etsi similium exemplorum auctoritate defendi forte possit. v. Burm. Heins. conjecerat segnes crepitans, Burm. lentos c. Toupius in Suidam P. III, p. 138 lenicrepitans, quod in Lucretio non displiceret. Jortin (Tracts Tom. 11, p. 470) jungit: Auster lenis vocat crepitans. Pierius e codd. aliquot landat lene crepitans, quod consuetudine Virgilii satis tritum teneri potest. Nam quod ultima in tono et ante duplicem consonam producitur, insolens esse non videtur. Jo. Schrader. tamen in schedis ingeniose conj. lene increpitans.-72. Prævehimur duo Burm., male. terræ sine que duo.-73. medio colitur Gud. cum multis aliis. Porro Burm. h. 1. et jam ad Ovid. Fast. vi, 177 emendat gratissima Delus, probante Burmanno Secundo ad Anthol. Poët. Lat. p. 460, addit Schrader. Emendatt. c. 3, p. 39. quod sic quoque in Ciri v. 473 legitur. Et habet sane quo placeat. Videamus tamen, annon poëtica ratione exquisitius ponatur genericum nomen, tellus. Porro in tali positu, ut hic verba vides: Sacra-gratissima tellus Nereidum matri potest forte tellus magis placere. Tellus autem pro insula non adeo abhorrere ab usu poëtarum videtur. Subennt modo illa animam: Claudian, de R. Pr. 1, 192 Ceres de Sicilia: salve gratissima tellus. Ovid. Met. III, 597 Forte petens Delum, diæ telluris ad oras Applicor. et inf. v.127 crebris freta consita terris. Etiam Senecæ locus Herc. fur. 15 tanquam ex postro expressus vulgatæ lectionis columen haberi potest: Quibusque `natis NOTE bant ter proprio nomine, ut facilius namque revocarent: tum ter vale dicerrantem animam ad sepulcrum ur- to, discedebant. Nereidum matri et Neptuno Ægæo: Quam pius Arcitenens, oras et littora circum 75 quam pius Apollo religavit Mycone alta et Gyaro, vagam antea circa littora et circa extrema terrarum : et voluit coli stabilem, et aspernari ventos. Illuc navigo: illa mobilis tellus stetit.-74. Neptunio aliquot ap. Burm. Pier. Ald. pr. Neptuno Ennosigao Titius Loc. controv. xv, 16. Versus haud dubie ex poëta antiquo arreptus, forte idem ex Græco versus. v. Excurs. 1v.-75. prius interpretatur Pompon. Sab. et notatum pro var. lect. in Servianis; sicque aliquot Pierii tresque Burm., quod jam Broukh. probarat, et docte illustravit Burmann. Secundus ad Anthol. 1. c. p. 460, ut sit prius errantem. Ad terræ tamen motum sub Augusto, si Tertulliano fides habenda, factum referri hic nihil potest. arquitenens scribitur in Medic. et aliis v. Heins. Actius arcitenens conj. Cuning., parum feliciter.-76. Ordo verborum ab Heins. Medicei aliorumque, etiam Pierianorum, codd. auctoritate est restitutus. Vulgo in scriptis et editis leg. Mycone celsa Gyaroque. Sed, Mycone vitiosum esse, et Pierius vidit et facile apparet; est enim Múkovos; ortum forte, ut Heins. vidit, ex Mycono e celsa, cf. eund. ad Ovid. Ep. xxi, 81, docentque id var. lect. e Burm. codd. Myconoë, Miconee, Michonaë, it. M. excelsa et celsa, ut in Goth. Sed Heins. porro rescripserat Gyaro e celsa, sine libro, quod recte Burm. reliquit. celsa unus Leid. Aberratur etiam: Micone, Micono,-Giaro; cujusmodi errores notare piget, prætermittere tamen non licet. revexit Codex Amstel. ap. Burmann. Secund. 1. c. ligavit pr. Hamburg. In laudato Epigrammate: Delos jam stabili revincta terra.-77. componere Oudart., male. v. NOTE 74 Nereidum, &c.] Delum insulam significat, in qua nati Apollo et Diana, Ecl. III. 67. Una est è Cycladibus insulis, in Mari Egæo, quod hic dicitur Neptunus Ægæus: vel ab Ægis Eubœæ oppido; vel ab Æga Æolidis promontorio, juxta Strabonem; vel a crebris insulis, quæ procul aspicientibus videntur habere speciem aiyav caprarum, juxta Festum; vel ab Olenia capra, cœlesti sidere, quæ exoriens graves ibi tempestates excitat. Ibi magna insularum multitudo: quarum meridionales dicuntur Sporades, a orelpw spargo, quia dispersæ sunt sine ordine; septentrionales vero Cyclades, a kúkλos circulus, quia quasi in circulum dispositæ sunt circa Delum: quam, antea vagam, post Latonæ vero partum uni affixam loco, circumcin gunt, et quasi revinciunt. Mycone et Gyaros, duæ ex iis, pro ceteris hic appellantur, quamvis aliquæ sint Delo propiores. Mycone quidem ad ortum, una e Cycladibus, nunc Mycoli: celsa dicitur propter montem ejus Dimas tum. Gyaros, ad occidentem inter Sporades, sterilissima, et a Romanis olim destinata facinorosorum exilio: nunc Caloira a quibusdam vocatur; quanquam incerti admodum est, et situs, et nominis. Arcitenens] Apollo, qui statim ut natus est, Pythona serpentem arcu et sagittis occidit; in Latonam matrem suam, tum gravidam, immissum a Junone: unde pius dicitur. De Neptuno, En. 1. 129. De Doride, quæ Nereides ex Nereo fratre suscepit, Ecl. x. 5. 77 Immotamque, &c.] Olim dicitur Huc feror; hæc fessos tuto placidissima portu ~ tranquillissima excipit securo portu nos lassos: egressi e navibus veneramur urbem Apollinis. Rex Anius, idem rex populi et sacerdos Apollinis, coronatus circa caput taniis et lauro dicata Apollini, venit obviam, et agnoscit Anchisen antiquum amitum. Jungimus manus in signum hospitii. Reverebar templum Apollinis con ditum vetere saxo: O Thymbræe, concede nobis propriam sedem, da muros fatigatis, Barm, cum fixa sit, jam non agitatur ventis, ut ante; sed est veμóeσσa kal Erponos.-78. et fessos Exc. Burm. huc f. Dorvill. toto Montalb.-81. lauru Caris. lib. 1, 109 legit, notante Heins.-82. Aberrant fere codd. Heins. et Bermanni in Anchisem; ut vero metro consulant, concinnant reliqua varie ! veteremque A. vel veterem Anchisemque vel v. A. cognovit. Etiam pro agnoscit pleriqué ap. Pier. et Heins. agnovit, etiam sic vetustiss. fragm. Vatic.— 84. ceneramur aliquot ap. Pier. et Heins. et unus Burm. ex antecedente oratione, aut forte ab aliquo, quem offendebat post v. 79 veneramur, quod sequitur, venerabar. Eadem de causa et quia oratio paulo molestius decurrit, Jac. Bryant acute suspicabatur, versus 80-84 esse insititios. Saltem hoc concedendum: versus a poëta nondum satis politos et reliquis adaptatos esse. Equidem suspicabar versum 79 post Accipit inexpletum relictum, male esse ab alia manu suppletum.-85. patriam domum Schol. Horat. Cruqu. lib. 111, NOTE errasse mari, atque adeo aliquando Veterum more, Dorippe fuere tres, Eno, Spermo, et Elais, dictæ Cænotropæ, a kawds novus, et rрénw verto: quod Bacchi bene ficio, quicquid tangerent, novas in formas verterent: Eno quidem in οἶνον vinum ; Spermo in σπέρμα semen triticeum; Elais in exatov oleum. Fabula inde est, quod pater magnam eorum vim colligeret, ex donis Apollini Delio oblatis. Constat enim ex antiquis monumentis, quæ citat Cerdanus, aram Apollinis Delii nullo victimarum sanguine cultam fuisse, sed precibus, floribus, &c. unde ait solum Æneas venerabar; et preces suas, non etiam victimas commemorat. 85 Thymbrae] Strabo 1. xin. ait Et genus, et mansuram urbem! Serva altera Trojæ Vix ea fatus eram: tremere omnia visa repente, 90 et familias, et urbem stabilem! protege secunda Pergama Trojæ, reliquias Græcorum et crudelis Achillis! Quem sequimur? aut quo imperas nos ire, et ubi statuere sedes? O pater! præbe nobis omen, et descende in mentes nostras. Vix dixeram ista: statim omnia visa sunt trepidare, et portæ, et laurus Dei: et totus mons circum concuti, et tentorium sonare apertis recessibus. Humiles cadimus in terram, et vox pervenit ad aures: Trojani fortes; quæ terra vos produxit a prima origine Od. 13, quod illustrat Heins. Da T. domum propriam Montalb.-87. Achilli firmat Heins. et h. 1. cf. sup. 1, 34, al. Achillis. At Achillei fragm. Vatic.— 90. erat Parrhas. in marg.-91. Liminaque et l. duo ap. Burm. limina sunt Zulich. que post limina plane abest a Franc. laurosque Rottend. tert. a m. pr. -93. et deest Leid, et Õudart, ad auras aliquot Pier. sec. Hamb. et Witt. v. NOTE campum esse Thymbram, in agro Trojano, quem Thymbrius fluvius interfluit, in Scamandrum influens, ubi templum est Apollinis Thymbræi: quibus locis ex Servio nomen est a copia thymbræ, herbæ condimentariæ, sariette. Hic Eneas Apollinem, non Delium vocat, sed Thymbræum ut ostendat unum eundemque Deum esse, eumque sibi placabilem reddat, commemoratione Trojani cultus et patrii témpli. · 91 Liminaque, laurusque, &c.] Vel laurus, qua caput simulacri coronabatur. Vel potius laurea sylva, consita in templi limine seu vestibulo : more veterum, qui lucos templis addebant. Notetur hic syllaba que, contra naturam producta. 92 Mons, &c.] Cynthus, mons Deli insulæ : unde Apollo Cynthius, et Diana Cynthia. Cortina] Proprie fuit vas tingendis lanis, dictum a corte, bassecour; vel quia hujus vasis forma rotunda fuit, ut cortis, quam rotundam fuisse habemus ex Catone; vel quia vasis hujus magnus erat usus in corte. Hinc a formæ similitudine cortinæ appellatio translata est ab Ennio ad significandum hemisphærium cœli. 'Quæque freto cava cœruleo cortina receptat.' Hinc ad exprimendum tentorium circa tripoda Delphicum, ubi sedens Pythia puella vaticinabatur. Hinc ad vela illa quibus in theatro histriones latent; et in sacris libris quælibet pellicea tentoria, courtines. Alii aliunde deducunt: vel a corio Pythonis serpentis, ex quo tentorium Delphici tripodis factum dicunt: vel a corde puellæ, quod illic a Phœbo tenebatur: sed primum probabilius Vossio videtur, Scaligero,&c. |