ページの画像
PDF
ePub

Impiger

mpiger credentes pascit dapibus celestibus
ne qui uidentur cum christo in uia deficiant

quibus erogat ut panes uerba euangelica
in cuius multiplicantur ut manna in manibus
astam qui custodit carnem ob amorem domini
quam carnem templum parauit sanctoque spiritui

a quo constanter cum mundis possidetur actibus quam ut hostiam placentem uiuam offert domino

35

40

GLOSS. H.-33. Dapibus.-.i. predicationis. 36. Manna.-.1. ar forbartaige [increasing, growing]. 39. Constanter.-[Quia] non discedit ab illo Spiritu. 40. Quam.—.i. carnem. Offert.-i. in virtutibus, in castitate et veritate, et esse absque morte peccati.

GLOSS. B.-33. Impiger.—.1. escaid. Dapibus.-.i. prædicationibus. 34. Videntur.—.i. immuinnteras Criost [in Christ's favour, or friendship]. In via.-.i. in fide 36. In cujus.-Sine sensu in est hic. Manna.—.i. Manna ebraice; quid est hoc latine dicitur. 37. Qui.—.i. Patricius. Ob.—.i. ap. 38. Sanctoque.-Supervacuum est que hic. A quo.—.i. Spiritu. 39. Constanter.—Quia non discedit ab illo Spiritu. 40. Quam.—.i. carnem. Placentem.—‚i. Deo non hominibus. Vivam.—.i. virtutibus. Offert. -.i. in castitate et veritate, et esse absque morte peccati.

[blocks in formation]

36. In cuius.-W. and V. omit in, which would require that cuius should be read as a trissyllable. Manna.-The Irish gloss in H. over this word appears to have been intended for the word multiplicantur. There is a double reference both to our Lord's miracle and also to the manna in the wilderness," Full of zeal, he feeds the faithful with celestial repasts; lest those who are seen with Christ should faint by the way. To whom he gives as loaves the words of the Gospel, which are multiplied in their hands like the manna."

-See Exod. xvi. 18.

37. Kastam qui.-Castum qui, B. Custamque, C. The Liber Hymnorum has the following note written as a gloss over this line, and continued down the margin :— "Ut dicit apostolus, unusquisque suum corpus servando castum Deo sanctificet et honoret. honoret...." The remainder is illegible. The allusion is to 1 Thess. iv. 4.

38. Sanctoque. The gloss B. asserts that the que is here superfluous; but it is necessary for the metre. The construction is, no doubt, very rude, but the meaning seems to be, "which flesh he hath also prepared as a temple for the Holy Ghost" or, "[for Christ] and for the Holy Ghost."

40. Ut.-Et, M. B. Ut, however, is evidently the true reading.

Ն

umenque mundi accensum ingens euangelicum
In candelabro leuatum toti fulgens seculo

ciuitas regis munita supra montem possita

copia in qua est multa quam dominus possidet

ma

aximus Naнque in Regno celorum uocabitur

qui quod uerbis docet sacris factis adimplet bonis

bono precedit exemplo formamque fidelium

mundoque in corde habet ad deum fiduciam

45

GLOSS. H.-41. Lumenque.-Lux sapientiæ orta mundo. 42. Candelabro.-Candelabrum, quasi f[erens] candelam, vel labrum candela. Tuti.-Vel toto, inter veteres. 43. Civitas.-.i. ecclesia sancta. Regis..i. Christi. Munita.—.i. virtutibus. 45. Maximus.—.i. valde magnus, vel de suo genere, .i. honorabilis. Celorum.-.i. in ecclesia sancta. 46. Adimplet.-.i. implebat actu quicquid sermone docebat. 48. Mundoque. Ut dicitur beati mundi corde, quoniam ipsi Deum videbunt.

GLOSS. B.-41. Lumenque.—Isidorus dicit. Lux ipsa substantia est, lumen quod a luce manet, .i. candor. 42. Candelabro.-i. candelabrum, secundum Isidorum, quasi labrum candela. Toti.-Vel toto inter veteres. 43. Civitas.-.i. est. Regis.-.i. Patricii. Montem.-.i. mons fructuosus est Christus. 44. Copia.-.i. virtutum. In qua.-.i. civitate. 45. Maximus.—.i. peroptimus, vel permagnus, vel maximus sui generis. 46. Adimplet.—.i. in ti sein ut Grigorio dictum est [the same thing that is said of Gregory]. implebat actu quicquid sermone docebat; sic Patricio contingit. 48. Mundoque.—.1. ipin chnide glan [in the pure heart].

[blocks in formation]

cognise this as the older reading.

43. Civitas.-The author of the gloss in H. has mistaken the meaning of this passage. Patrick, not the Church, is here compared to "a fortified city of a king, set upon a hill, wherein is great abundance, whereof the Lord is owner.”

44. Est. Et, C. Dominus.-Deus, W.V. Inconsistent with the metre. As the text stands, the accent is on the second syllable of Dominus.

45. Nanque. Namque, C. M. W.; quo

que, V.

46. Adimplet.-The gloss in H., as also that in B., cite a line from the epitaph on S. Gregory's tomb, as given by Bede (Hist. Eccl. lib. ii. c. 1), and by Joannes

NOMEN

Νειάτ

ome domini audenter annunciat gentibus
quibus lauacri salutis aeternam dat gratiam

pro quorum orat delictis ad deum quotidie
pro quibus ut deo dignas immolatque hostias

OmN Ο

mnem pro diuina lege mundi spernit gloriam
que cuncta ad cuius mensam estimat ciscilia

50

nec ingruenti mouetur mundi huius fulmine

sed in aduersis laetatur cum pro christo patitur

55

GLOSS. H.-52. Hostias.—.i. spirituales. 54 Que.-vel qui. Cuncta.-.i. munera. dothomus [by measurement].

Mensam.-.1.

GLOSS. B.-49. Audenter.—.i. co dana [boldly]. 50. Lavacri.—.i. babtismi, babtisma græce; tinctio latine dicitur; in qua tinctione omnes sordes, tum originales, .tum actuales, lavantur. 51. Quorum.— .i. gentium. 52. Hostias.—.i. ut dicitur, Christus hostia et sacerdos; hostia secundum carnem, sacerdos, secundum spiritum; offerebatur secundum carnem. 54. Cuncta.-.i. munera. Ad cujus.-.i. legis. Ciscilia.-Ambrosius dicit, supercilium, .i. super habundantia. Cilon verbum Græcum quod interpretatur habundantia. 55. Ingruenti.—.1. On tsaignen fograch no fotromda [by noisy or heavy thunder]. 56. In adversis.—.i. in tribulationibus. Lætatur.—.i. qui. Patitur.—i. hic est qui patitur pro Christo, qui abnegat semetipsum et tollit crucem suam cotidie.

Diaconus (Vit. S. Greg. lib. iv. c. 68):
Implebatque actu, quicquid sermone docebat,

Esset ut exemplum, mystica verba loquens." 47. Precedit.-Procedit, C. Formamque.-Formaque, C. V.

48. Deum.-Dominum, C.

ought to be taken in the sense of mensuram: "He despises all the glory of the world, for the sake of the divine law; in comparison of which he also estimates all things as chaff." But perhaps we ought to read,-"Cuncta ad cujus mensuram,"

49. Nomen Domini.—Nomenque Dei, M. omitting "que." Ciscilia.—Quisquilias,

Annuntiat.-Adnuntiat, M.

50. Lavacri.-Lavacris, M.

51. Quorum.-Quarum, W. V. B. Delictis.-Dilictis, B. Deum.-Dominum, C. Quotidie.-Om. V. Cotidie, B. M.

52. Immolatque. -Ymolatque, B. In this passage ut and que seem both redundant, yet both are required by the metre.

54. Que.-Qui, M. W. V. Cujus.-Ejus, W. V. Christi, C. Mensam.-The Irish gloss in H. seems to mean that this word

C. V. Quisquilia, M. W. I have not been able to verify the reference to "Ambrosius" in the gloss B. On the left-hand margin of H. is this note: "Ciscilia est, ut dicit Hieronymus in tractatu Isaiæ profetæ, Ciscilia sunt purgamenta frumenti, .1. cáit [chaff]; ut Isidorus dicit, Ciscilia sunt stipulæ inmixtæ surculis et foliis aridis, sunt autem purgamenta terrarum quod est verius." I cannot find the passage here quoted in the Commentary of St. JeD

p

astor bonus ac fidelis gregis euangelici

quem deus dei elegit custodire populum

suamque pascere plebem diuinis dogmatibus

pro qua ad christi exemplum suam tradidit animam 60

uem pro meritis saluator prouexit pontificem

que

ut in celesti moneret clericos militia

celestem quibus ANNOнam erogat cum uestibus

quod in diuinis impletur sacrisque affatibus

GLOSS. H.-63. Annonam.-.1. lon [provision] .i. ab hora nona dicta. 64. Affatibus.-.i. for, faris, .i. preceptis dei.

GLOSS. B.-57. Pastor bonus.—.i. pastor bonus est qui est secundum Christum, qui dixit, Ego sum pastor bonus, qui pono animam meam pro ovibus meis. 59. Pascere.—.1. no saspad (or satiate (with food)]. Dogmatibus.—Dogma, .i. preceptum. 60. Qua.—.i. plebe, .i. sicut dicit apostolus, utinam anathema essem pro fratribus meis. 62. Clericos.-.i. sortiales. 63. Annonam.—.1. loon [provision]. 64 Affatibus.-.i: for, faris, fatus; affor, affaris, affatus.

rome on Isaiah, but in his Commentary on Amos, viii. 6, he has the words, "Quisquilias et purgamenta frumenti vendatis pauperibus." The other quotation is from Isidorus Hispalensis (Orig. xvii. c. 6) :— "Quisquiliæ stipulæ immixte surculis et foliis aridis. Sunt autem purgamenta terrarum." In the right-hand margin of H. there is this note:-Circilium.1. broth uel brothscoa .i. spre do cuirid ind aiprce do chum [tine]. No circannan .1. caeitig Cormaic hui Cuinn. Cannan nomen eius, & is de so [cum]daiged .1. din cilcais no bić dar tairs in mil po [marb]tha and. No circilium.1. brae .1. cilium ciumais in brae. Circilium in[Finna] glenais fais, 7 brisis, & quod verius est. & din ciped dib sein [he] ni miste la Patraic in comparatione divine legis. "Ciscilium, .i. broth, a

Or

particle, or brothscoa, i. e. the rubbish which the sea casts on the shore. Or Ciscannan, i. e. the winnowing sheet of Cormac, grandson of Conn. Cannan was its name, and it was made of the cilcas [long coarse hair] which grew on the bellies of the animals that were killed there. Ciscilium, i. e. eyelid; i. e. Cilium is the edge of the eyelid; Ciscilium, the hair that adheres to it and breaks it: and this is more true. But whichever of these it may be, it does not matter for Patrick, in comparison of the divine law." The Cormac mentioned in this curious note is the celebrated Cormac Mac Art, King of Ireland, who died A. D. 266, according to the chronology of the Four Masters.

55. Fulmine.-Flumine, W. V.

56. Cum.-The gloss over lætatur in B. was, perhaps, intended to have been over

Reg

egis nuntius inuitans credentes ad nuptias
qui ornatur uestimento nuptiale indutus

qui celeste aurit uinum in uasis celestibus
propinansque dei plebem spirituali poculo
acrum inuenit tesaurum sacro in uolumine
saluatorisque in carne dietatem preuidit

Sac

quem tesaurum emit sanctis perfectisque meritis Israel uocatur huius anima uidens deum

65

70

GLOSS. H.-65. Nuptias.—.i. regni celestis. 67. In vasis.—.i. in sanctis. 68. Propinansque.—.1. an do dailed [what was distributed]. Spirituali.-.i. doctrina. 69. Sacrum.-.i. Deum. Tesaurum..i. Christum. Volumine.—.i. in evangelio. 70. Dietatem.—.i. quia credidit Christum filium Dei esse secundum divinitatem. 71. Meritis.—.i. jejunio et oratione et elimoisina et predicatione Domini. 72. Israel. -.i. vir mente videns Deum.

GLOSS. B.-65. Nuptias.—id est, regni celestis, ut dicitur, vos similes estote hominibus expectantibus dominum suum quando revertatur ad nuptias, ut cum venerit et pulsaverit, statim aperiant ei. 67. Vinum. -.i. vinum doctrine evangelii. In vasis—.i. in sanctis. 68. Propinansque.—.1. an do daled [what was distributed] propino per unum .n. scribitur, ut Eotiscus dicit. 69. Tesaurum.-.i. Christum, vel præmium, vel misterium evangelii. Volumine.-.i. in scriptura divina, vel in evangelio. 70. Dietatem.—.i. quia credidit Christum filium Dei esse secundum divinitatem. 71. Tesaurum.-.i. regnum celeste.

cum, indicating another reading, "Qui
pro Christo," for "Cum pro Christo."
57. Ac.-Et, M. Evangelici.-Evange-
licæ, B.

60. Tradidit.-Tradit, M. This reading is necessary for the metre, and more consistent with the style of the writer, who puts all the acts of Patrick in the present

tense.

62. Militia.-Militia, C., which is probably a mistake of the press. The word militia was frequently used for office, dignity, ministry. See Du Cange in v. Miles.

65. Nuptias.-This is an evident allusion to the parable of the Marriage Feast, in Matt. xxii.; but the gloss in B. seems to understand it as referring to Luke, xii. 36. 66. Nuptiale.-Nuptiali, M. W. C. B. V.

66

67. Aurit.-Haurit, M. C. W. V. Vinum.—In the margin of B. there is the following note on this word :-" Beda dicit, Bria vas vinarium est; unde ebrius est qui de bria bibit, sobrius e contrario dicitur, qui quasi sibrius, i. sine bria, i. sine vino." I have not been able to find this passage in the printed works of Bede. 68. Propinans.-The gloss on this word in B. quotes "Eotiscus," that is, I presume, Eutyches or Eutychus, the grammarian; but in his work De discernendis conjugationibus, as edited by Putschius, I do not find the words here quoted. Spirituali poculo.-Spiritale poculum, M Spiritali poculo, W. V.

70. Dietatem.-Pietatem, C. Deitatem, M. W. V. This last is evidently the true

« 前へ次へ »