Et genus, auditique advertitis æquore cursum— Quid petitis? quæ causa rates, aut cujus egentes Litus ad Ausonium tot per vada cærula vexit? Sive errore viæ, seu tempestatibus acti,— Qualia multa mari nautæ patiuntur in alto— Fluminis intrâstis ripas, portuque sedetis: Ne fugite hospitium, neve ignorate Latinos Saturni gentem, haud vinclo nec legibus æquam, Sponte sua veterisque dei se more tenentem. Atque equidem memini-fama est obscurior annis- Auruncos ita ferre senes, his ortus ut agris Dardanus Ideas Phrygiæ penetrârit ad urbes, Threïciamque Samum, quæ nunc Samothracia fertur. Hinc illum Corythi Tyrrhena ab sede profectum Aurea nunc solio stellantis regia cœli Accipit, et numerum divorum altaribus addit.” Dixerat. Et dicta Ilioneus sic voce secutus: Rex, genus egregium Fauni, nec fluctibus actos Atra subegit hiems vestris succedere terris,
Nec sidus regione viæ litusve fefellit :
Consilio hanc omnes animisque volentibus urbem Afferimur, pulsi regnis, quæ maxima quondam Extremo veniens Sol aspiciebat Olympo.
Ab Jove principium generis; Jove Dardana pubes Gaudet avo: Rex ipse, Jovis de gente supremā, 220 Troïus Æneas tua nos ad limina misit.
Quanta per Idæos sævis effusa Mycenis Tempestas ierit campos; quibus actus uterque Europæ atque Asiæ fatis concurrerit orbis :
Audiit, et si quem tellus extrema refuso
Submovet Oceano, et si quem extenta plagarum Quatuor in medio dirimit plaga Solis iniqui. Diluvio ex illo tot vasta per æquora vecti Dîs sedem exiguam patriis litusque rogamus Innocuum, et cunctis undamque auramque patentem. Non erimus regno indecores nec vestra feretur Fama levis, tantive abolescet gratia facti ; 232 Nec Trojam Ausonios gremio excepisse pigebit. Fata per Æneæ juro, dextramque potentem, Sive fide, seu quis bello est expertus et armis ; Multi nos populi, multæ-ne temne, quòd ultrò Præferimus manibus vittas ac verba precantia— Et petiere sibi et voluere adjungere gentes. Sed nos fata deûm vestras exquirere terras Imperiis egere suis. Hinc Dardanus ortus: Hùc repetit, jussisque ingentibus urget Apollo Tyrrhenum ad Tybrim et fontis vada sacra Numicî. Dat tibi prætereà fortunæ parva prioris Munera, reliquias Trojā ex ardente receptas. Hoc pater Anchises auro libabat ad aras: Hoc Priami gestamen erat, quum jura vocatis More daret populis, sceptrumque sacerque tiaras, Iliadumque labor vestes."
Talibus Ilionei dictis defixa Latinus
Obtutu tenet ora, soloque immobilis hæret,
Picta movet, nec sceptra movent Priameïa tantùm, Quantùm in connubio natæ thalamoque moratur ; Et veteris Fauni volvit sub pectore sortem. Hunc illum fatis externă ab sede profectum
Portendi generum, paribusque in regna vocari Auspiciis; huic progeniem virtute futuram Egregiam, et totum quæ viribus occupet orbem. Tandem lætus ait: "Dî nostra incepta secundent, Auguriumque suum! Dabitur, Trojane, quod optas: Munera nec sperno. Non vobis, rege Latino, 261 Divitis uber agri Trojæve opulentia deerit. Ipse modo Æneas, nostri si tanta cupido est, Si jungi hospitio properat sociusque vocari, Adveniat ; vultūs neve exhorrescat amicos. Pars mihi pacis erit dextram tetigisse tyranni. Vos contrà regi mea nunc mandata referte. Est mihi nata, viro gentis quam jungere nostræ, Non patrio ex adyto sortes, non plurima cœlo Monstra sinunt: generos externis affore ab oris, 270 Hoc Latio restare, canunt, qui sanguine nostrum Nomen in astra ferant. Hunc illum poscere fata Et reor, et, si quid veri mens augurat, opto.” Hæc effatus, equos numero pater eligit omni. Stabant ter centum nitidi in præsepibus altis: Omnibus extemplò Teucris jubet ordine duci Instratos ostro alipedes pictisque tapetis : Aurea pectoribus demissa monilia pendent; Tecti auro, fulvum mandunt sub dentibus aurum ; Absenti Æneæ currum geminosque jugales Semine ab ætherio spirantes naribus ignem, Illorum de gente, patri quos dædala Circe Supposita de matre nothos furata creavit. Talibus Æneadæ donis dictisque Latini Sublimes in equis redeunt, pacemque reportant.
Ecce autem Inachiis sese referebat ab Argis Sæva Jovis conjux, aurasque invecta tenebat ; Et lætum Æneam classemque ex æthere longo Dardaniam Siculo prospexit ab usque Pachyno. Moliri jam tecta videt, jam fidere terræ ; Deseruisse rates. Stetit acri fixa dolore. Tum quassans caput, hæc effundit pectore dicta: "Heu stirpem invisam, et fatis contraria nostris Fata Phrygum! num Sigeïs occumbere campis, Num capti potuere capi? num incensa cremavit Troja viros? medias acies mediosque per ignes Invenere viam. At, credo, mea numina tandem Fessa jacent, odiis aut exsaturata quievi—
Quin etiam patria excussos infesta per undas Ausa sequi, et profugis toto me opponere ponto : Absumptæ in Teucros vires cœlique marisque. 301 Quid Syrtes, aut Scylla mihi, quid vasta Charybdis Profuit? optato conduntur Tybridis alveo, Securi pelagi atque mei. Mars perdere gentem Immanem Lapithûm valuit; concessit in iras Ipse deûm antiquam genitor Calydona Dianæ ; Quod scelus aut Lapithas tantum, aut Calydona merentem?
Ast ego, magna Jovis conjux, nil linquere inausum Quæ potui infelix, quæ memet in omnia verti, Vincor ab Ænea. Quòd si mea numina non sunt Magna satìs dubitem haud equidem implorare
quod usquàm est. Flectere si nequeo superos, Acheronta movebo. Non dabitur regnis, esto, prohibere Latinis,
Atque immota manet fatis Lavinia conjux : At trahere, atque moras tantis licet addere rebus; At licet amborum populos exscindere regum. Hâc gener atque socer coëant mercede suorum. Sanguine Trojano et Rutulo dotabere, virgo: Et Bellona manet te pronuba. Nec face tantùm Cisseïs prægnans ignes enixa jugales : Quin idem Veneri partus suus, et Paris alter, Funestæque iterùm recidiva in Pergama tædæ.”
Hæc ubi dicta dedit, terras horrenda petivit. Luctificam Alecto Dirarum ab sede sororum Infernisque ciet tenebris: cui tristia bella, Iræque, insidiæque, et crimina noxia cordi. Odit et ipse pater Pluton, odere sorores Tartarea monstrum: tot sese vertit in ora, Tam sævæ facies, tot pullulat atra colubris. Quam Juno his acuit verbis, ac talia fatur : 330 "Hunc mihi da proprium, virgo sata Nocte, laborem, Hanc operam, ne noster honos infractave cedat Fama loco; neu connubiis ambire Latinum Æneada possint, Italosve obsidere fines. Tu potes unanimos armare in prælia fratres, Atque odiis versare domos; tu verbera tectis Funereasque inferre faces; tibi nomina mille, Mille nocendi artes. Fecundum concute pectus, Disjice compositam pacem, sere crimina belli; Arma velit poscatque simul rapiatque juventus." Exin Gorgoneis Alecto infecta venenis Principio Latium et Laurentis tecta tyranni Celsa petit, tacitumque obsedit limen Amatæ,
« 前へ次へ » |