Nulla fuit, primāque oriens erepta juventā est. Sola domum et tantas servabat filia sedes, Jam matura viro, jam plenis nubilis annis. Multi illam magno e Latio totāque petebant Ausoniā; petit ante alios pulcherrimus omnes Turnus, avis atavisque potens; quem regia conjux Adjungi generum miro properabat amore; Sed variis portenta deûm terroribus obstant. Laurus erat tecti medio in penetralibus altis, Sacra comam, multosque metu servata per annos : Quam pater inventam, primas quum conderet arces, Ipse ferebatur Phœbo sacrâsse Latinus, Laurentesque ab ea nomen posuisse colonis. Hujus apes summum densæ, mirabile dictu, Stridore ingenti liquidum trans æthera vectæ, Obsedere apicem; et, pedibus per mutua nexis, Examen subitum ramo frondente pependit. Continuò vates, "Externum cernimus," inquit, "Adventare virum, et partes petere agmen easdem Partibus ex isdem, et summā dominarier arce." 70 Prætereà, castis adolet dum altaria tædis, Ut juxta genitorem adstat Lavinia virgo,
Visa, nefas ! longis comprendere crinibus ignem, Atque omnem ornatum flammā crepitante cremari, Regalesque accensa comas, accensa coronam, Insignem gemmis; tum fumida lumine fulvo Involvi, ac totis Vulcanum spargere tectis. Id vero horrendum ac visu mirabile ferri : Namque fore illustrem famā fatisque canebant Ipsam; sed populo magnum portendere bellum. 80
At rex sollicitus monstris oracula Fauni, Fatidici genitoris, adit, lucosque sub altā Consulit Albuneā: nemorum quæ maxima sacro Fonte sonat, sævamque exhalat opaca mephitim. Hinc Italæ gentes, omnisque notria tellus, In dubiis responsa petunt. Hùc dona sacerdos Quum tulit, et cæsarum ovium sub nocte silenti Pellibus incubuit stratis, somnosque petivit, Multa modis simulacra videt volitantia miris, Et varias audit voces, fruiturque deorum Colloquio, atque imis Acheronta affatur Avernis. Hìc et tum pater ipse petens responsa Latinus Centum lanigeras mactabat ritè bidentes, Atque harum effultus tergo stratisque jacebat Velleribus subita ex alto vox reddita luco est : "Ne pete connubiis natam sociare Latinis, O mea progenies, thalamis neu crede paratis ; Externi veniunt generi, qui sanguine nostrum Nomen in astra ferant, quorumque ab stirpe nepotes Omnia sub pedibus, quà Sol utrumque recurrens 100 Aspicit Oceanum, vertique regique videbunt." Hæc responsa patris Fauni, monitusque silenti Nocte datos, non ipse suo premit ore Latinus: Sed circùm latè volitans jam Fama per urbes Ausonias tulerat, quum Laomedontia pubes Gramineo ripæ religavit ab aggere classem. Æneas primique duces et pulcher Iulus Corpora sub ramis deponunt arboris altæ ; Instituuntque dapes, et adorea liba per herbam Subjiciunt epulis,-sic Jupiter ille monebat-
Et Cereale solum pomis agrestibus augent. Consumptis hic fortè aliis, ut vertere morsūs Exiguam in Cererem penuria adegit edendi, Et violare manu malisque audacibus orbem Fatalis crusti, patulis nec parcere quadris : "Heus! etiam mensas consumimus?" inquit Iulus. Nec plura alludens. Ea vox audita laborum Prima tulit finem, primamque loquentis ab ore Eripuit pater, ac stupefactus numine pressit. Continuò, "Salve fatis mihi debita Tellus, Vosque," ait, " o fidi Troja salvete Penates. Hìc domus, hæc patria est. Genitor mihi talia,
Nunc repeto, Anchises fatorum arcana reliquit : Quum te, nate, fames ignota ad litora vectum Accisis coget dapibus consumere mensas: Tum sperare domos defessus, ibique memento Prima locare manu molirique aggere tecta. Hæc erat illa fames; hæc nos suprema manebat, Exitiis positura modum.
Quare agite, et primo læti cum lumine solis,
Quæ loca, quive habeant homines, ubi mœnia
Vestigemus, et a portu diversa petamus. Nunc pateras libate Jovi, precibusque vocate Anchisen genitorem, et vina reponite mensis." Sic deinde effatus frondenti tempora ramo Implicat, et Geniumque loci, primamque deorum Tellurem, Nymphasque, et adhuc ignota precatur Flumina; tum Noctem, Noctisque orientia signa,
Idæumque Jovem, Phrygiamque ex ordine Matrem Invocat, et duplices Coloque Ereboque parentes. Hìc Pater omnipotens ter cœlo clarus ab alto 141 Intonuit, radiisque ardentem lucis et auro
Ipse manu quatiens ostendit ab æthere nubem. Diditur hic subitò Trojana per agmina rumor, Advenisse diem, quo debita mœnia condant. Certatim instaurant epulas, atque omine magno Crateras læti statuunt, et vina coronant.
Postera quum primā lustrabat lampade terras Orta dies, urbem et fines et litora gentis
Diversi explorant; hæc fontis stagna Numici, 150 Hunc Tybrim fluvium, hìc fortes habitare Latinos. Tum satus Anchisă delectos ordine ab omni Centum oratores augusta ad mœnia regis Ire jubet, ramis velatos Palladis omnes, Donaque ferre viro, pacemque exposcere Teucris. Haud mora: festinant jussi, rapidisque feruntur Passibus. Ipse humili designat mœnia fossā, Moliturque locum; primasque in litore sedes, Castrorum in morem, pinnis atque aggere cingit. Jamque iter emensi, turres ac tecta Latinorum 160 Ardua cernebant juvenes, muroque subibant : Ante urbem pueri et primævo flore juventus Exercentur equi, domitantque in pulvere currūs; Aut acres tendunt arcūs, aut lenta lacertis Spicula contorquent, cursuque ictuque lacessunt: Quum prævectus equo longævi regis ad aures Nuntius ingentes ignotā in veste reportat Advenisse viros. Ille intra tecta vocari
Imperat, et solio medius consedit avito.
Tectum augustum, ingens, centum sublime columnis,
Urbe fuit summā, Laurentis regia Pici,
Horrendum silvis et religione parentum. Hic sceptra accipere, et primos attollere fasces Regibus omen erat; hoc illis curia templum, Hæ sacris sedes epulis; hìc ariete cæso Perpetuis soliti patres considere mensis. Quin etiam veterum effigies ex ordine avorum Antiqua e cedro, Italusque, paterque Sabinus Vitisator curvam servans sub imagine falcem, Saturnusque senex, Janique bifrontis imago, Vestibulo adstabant; aliique ab origine reges, Martia qui ob patriam pugnando vulnera passi. Multaque prætereà sacris in postibus arma, Captivi pendent currūs, curvæque secures, Et cristæ capitum, et portarum ingentia claustra, Spiculaque, clipeique, ereptaque rostra carinis. Ipse Quirinali lituo parvãque sedebat Succinctus trabeã, lævāque ancile gerebat
Picus, equum domitor: quem capta cupidine conjux
Aurea percussum virgā, versumque venenis, Fecit avem Circe, sparsitque coloribus alas. Tali intus templo divum patriaque Latinus Sede sedens Teucros ad sese in tecta vocavit ; Atque hæc ingressis placido prior edidit ore: "Dicite, Dardanidæ neque enim nescimus et urbem
« 前へ次へ » |