ページの画像
PDF
ePub

59

Nulla fuit, primāque oriens erepta juventā est.
Sola domum et tantas servabat filia sedes,
Jam matura viro, jam plenis nubilis annis.
Multi illam magno e Latio totāque petebant
Ausoniā; petit ante alios pulcherrimus omnes
Turnus, avis atavisque potens ; quem regia conjux
Adjungi generum miro properabat amore;
Sed variis portenta deûm terroribus obstant.
Laurus erat tecti medio in penetralibus altis,
Sacra comam, multosque metu servata per annos :
Quam pater inventam, primas quum conderet arces,
Ipse ferebatur Phœbo sacrâsse Latinus,
Laurentesque ab eã nomen posuisse colonis.
Hujus apes summum densæ, mirabile dictu,
Stridore ingenti liquidum trans æthera vectæ,
Obsedere apicem; et, pedibus per mutua nexis,
Examen subitum ramo frondente pependit.
Continuò vates, "Externum cernimus," inquit,

66

Adventare virum, et partes petere agmen easdem
Partibus ex isdem, et summā dominarier arce." 70
Prætereà, castis adolet dum altaria tædis,
Ut juxta genitorem adstat Lavinia virgo,

Visa, nefas! longis comprendere crinibus ignem,
Atque omnem ornatum flammā crepitante cremari,
Regalesque accensa comas, accensa coronam,
Insignem gemmis; tum fumida lumine fulvo
Involvi, ac totis Vulcanum spargere tectis.
Id vero horrendum ac visu mirabile ferri :
Namque fore illustrem famā fatisque canebant
Ipsam; sed populo magnum portendere bellum. 80

90

At rex sollicitus monstris oracula Fauni,
Fatidici genitoris, adit, lucosque sub altā
Consulit Albunea: nemorum quæ maxima sacro
Fonte sonat, sævamque exhalat opaca mephitim.
Hinc Italæ gentes, omnisque Enotria tellus,
In dubiis responsa petunt. Hùc dona sacerdos
Quum tulit, et cæsarum ovium sub nocte silenti
Pellibus incubuit stratis, somnosque petivit,
Multa modis simulacra videt volitantia miris,
Et varias audit voces, fruiturque deorum
Colloquio, atque imis Acheronta affatur Avernis.
Hìc et tum pater ipse petens responsa Latinus
Centum lanigeras mactabat ritè bidentes,
Atque harum effultus tergo stratisque jacebat
Velleribus subita ex alto vox reddita luco est :
"Ne pete connubiis natam sociare Latinis,
O mea progenies, thalamis neu crede paratis ;
Externi veniunt generi, qui sanguine nostrum
Nomen in astra ferant, quorumque ab stirpe nepotes
Omnia sub pedibus, quà Sol utrumque recurrens 100
Aspicit Oceanum, vertique regique videbunt."
Hæc responsa patris Fauni, monitusque silenti
Nocte datos, non ipse suo premit ore Latinus:
Sed circùm latè volitans jam Fama per urbes
Ausonias tulerat, quum Laomedontia pubes
Gramineo ripæ religavit ab aggere classem.

Æneas primique duces et pulcher Iulus
Corpora sub ramis deponunt arboris altæ ;
Instituuntque dapes, et adorea liba per herbam
Subjiciunt epulis,-sic Jupiter ille monebat-

ΙΙΟ

Et Cereale solum pomis agrestibus augent.
Consumptis hic fortè aliis, ut vertere morsūs
Exiguam in Cererem penuria adegit edendi,
Et violare manu malisque audacibus orbem
Fatalis crusti, patulis nec parcere quadris :
“Heus ! etiam mensas consumimus?” inquit Iulus.
Nec plura alludens. Ea vox audita laborum
Prima tulit finem, primamque loquentis ab ore
Eripuit pater, ac stupefactus numine pressit.
Continuò, "Salve fatis mihi debita Tellus,
Vosque," ait, "o fidi Troja salvete Penates.
Hìc domus, hæc patria est.

namque

120

Genitor mihi talia,

Nunc repeto, Anchises fatorum arcana reliquit :
Quum te, nate, fames ignota ad litora vectum
Accisis coget dapibus consumere mensas:
Tum sperare domos defessus, ibique memento
Prima locare manu molirique aggere tecta.
Hæc erat illa fames; hæc nos suprema manebat,
Exitiis positura modum.

Quare agite, et primo læti cum lumine solis,

130

Quæ loca, quive habeant homines, ubi mœnia

gentis,

Vestigemus, et a portu diversa petamus.
Nunc pateras libate Jovi, precibusque vocate
Anchisen genitorem, et vina reponite mensis."
Sic deinde effatus frondenti tempora ramo
Implicat, et Geniumque loci, primamque deorum
Tellurem, Nymphasque, et adhùc ignota precatur
Flumina; tum Noctem, Noctisque orientia signa,

Idæumque Jovem, Phrygiamque ex ordine Matrem
Invocat, et duplices Coloque Ereboque parentes.
Hìc Pater omnipotens ter cœlo clarus ab alto 141
Intonuit, radiisque ardentem lucis et auro

Ipse manu quatiens ostendit ab æthere nubem.
Diditur hic subitò Trojana per agmina rumor,
Advenisse diem, quo debita monia condant.
Certatim instaurant epulas, atque omine magno
Crateras læti statuunt, et vina coronant.

Postera quum primā lustrabat lampade terras
Orta dies, urbem et fines et litora gentis

Diversi explorant; hæc fontis stagna Numici, 150
Hunc Tybrim fluvium, hìc fortes habitare Latinos.
Tum satus Anchisă delectos ordine ab omni
Centum oratores augusta ad monia regis
Ire jubet, ramis velatos Palladis omnes,
Donaque ferre viro, pacemque exposcere Teucris.
Haud mora: festinant jussi, rapidisque feruntur
Passibus. Ipse humili designat mœnia fossā,
Moliturque locum; primasque in litore sedes,
Castrorum in morem, pinnis atque aggere cingit.
Jamque iter emensi, turres ac tecta Latinorum 160
Ardua cernebant juvenes, muroque subibant :
Ante urbem pueri et primævo flore juventus
Exercentur equi, domitantque in pulvere currūs;
Aut acres tendunt arcus, aut lenta lacertis
Spicula contorquent, cursuque ictuque lacessunt:
Quum prævectus equo longævi regis ad aures
Nuntius ingentes ignotā in veste reportat
Advenisse viros. Ille intra tecta vocari

Imperat, et solio medius consedit avito.

Tectum augustum, ingens, centum sublime columnis,

Urbe fuit summā, Laurentis regia Pici,

Horrendum silvis et religione parentum.
Hic sceptra accipere, et primos attollere fasces
Regibus omen erat; hoc illis curia templum,
Hæ sacris sedes epulis; hìc ariete cæso
Perpetuis soliti patres considere mensis.
Quin etiam veterum effigies ex ordine avorum
Antiqua e cedro, Italusque, paterque Sabinus
Vitisator curvam servans sub imagine falcem,
Saturnusque senex, Janique bifrontis imago,
Vestibulo adstabant; aliique ab origine reges,
Martia qui ob patriam pugnando vulnera passi.
Multaque prætereà sacris in postibus arma,
Captivi pendent currūs, curvæque secures,
Et cristæ capitum, et portarum ingentia claustra,
Spiculaque, clipeique, ereptaque rostra carinis.
Ipse Quirinali lituo parvãque sedebat
Succinctus trabeã, lævāque ancile gerebat

170

180

Picus, equum domitor: quem capta cupidine conjux

190

Aurea percussum virgā, versumque venenis, Fecit avem Circe, sparsitque coloribus alas. Tali intus templo divum patriāque Latinus Sede sedens Teucros ad sese in tecta vocavit ; Atque hæc ingressis placido prior edidit ore: "Dicite, Dardanidæ neque enim nescimus et urbem

« 前へ次へ »