Spectabat diversa locis, Phasimque, Lycumque, fontes scaturientes faciunt, et unde aqua ex- 366 flumina diversa locis. quod in pedestri sermone, diversis locis. Lycus h. 1. Ponti fluvius, quia cum Phaside, Colchidos f. junctus est, et uterque in Pontum Euxinum se immittit. Empeus Thessaliæ, Hupanis Sarmatiæ, nunc Bog dictum, nota flumina. 368. caput h. 1. fons v. ad v. 319. 371. Fluviorum dii cornibus taurinis res notissima. Padus vero habet cornua aurata; sive propter fertilitatem agri adjacentis, sive simpliciter quia deorum attributa sollenni epitheto sunt aurea. Impetuosissimum autem amnem olim Padum fuisse, ex aliis locis manifestum est. cf. Ge. II. 451. 452. quanquam nunc ejus natura diversa esse narratur. 373. siç äna mospugóeσσav, nigrum, ut notum. Sane purpureus non semper ad colorem refertur; verum etiam ad splendorem ac nitorem purpuræ, ut adeo sit pro fulgens, nitens: ut lumen purpureum, nix nicatum; ergo latera et tholus sunt pumice pendenti; unde poëticus sermo exquisitius etiam tectum pendens pumice dicit. Exceptus ille hospitio lavatur, et mensa apposita recreatur; fit libatio, in patris quidem Oceani et Nympharum honorem-383. Inter hæc mater, quam ex filio calamitatem didicisse et de remedio cogitasse puta, ex flamma, vino libato emicante, bono omine capto erecta filium ad Proteum ablegat, ut ex eo modum reparandorum examinum comperiat. 375. fietus inanes, levi de caussa susceptum dolorem, et cui facilis et parata medicina esset. 376. fontis, aquam. Excipitur puer ad veteris hospitii inter heroes morem. 377. tonsis mantelia villis, lanea, lanugine in texti superficie attora, adeoque lævia, ac tenuia, mollia. 378. reponunt, pro simplici ponunt ut Ge. III. 527. mensæ reposta. 379. tura ardent in aris; translatum ab hominum conviviis, inprimis festorum dierum: peractis epulis fiebat libatio. 380. Bacchi Maoni, vini Lydii, Tmolii supra Ge. II. 98. pro præstantiore vini genere. Carchesium vas oblongum, ansatum. 381. Oceano, quippe communi omnium fluminum et fontium patri. Iliad. 4, 195. sqq. et alibi. Mox v. 282. Oceanus pater rerum: ut adeo omnino naturæ parens ille edatur. 383. Nymphae, sorores Cyrenes generali notione, ab Oceano genus ducentes, ut Ter liquido ardentem perfudit nectare Vestam: Hic tibi, nate, prius vinclis capiundus, ut omnem ipsa Cyrene, Hypsei fil. cf. ad v. 341. ser- 387 Locum hunc ex Od. 8, 364-384. sqq. adumbratum esse, omnes viderunt interpp. Fabula de Proteo de Ægypto ducta haud dubie; sedes ejus apud Homerum ad Pharum insulam, in littore tum deserto; hine in Carpathio Neptuni gurgite, h. mari versatur; sed alterum illud, quod Emathiam, late h. 1. dictam, et Pallenen, procurrentem illam Macedoniæ in formam peninsula partem pro patria ei assignet, hoc fabula aliqua antiquiore nititur. 388-389 piscibus et curru bipedum equorum juncto, pro curru piscibus et equis bipedibus juncto, h. equis marinis, qui posteriore sui parte in pisces desinerent, qualia monstra vel ex vulgaribus picturis nota sunt, metitur, pererrat, medium transit, ut sæpe poëtre. 392. Grandevus Nereus, proprio epitheto, est enim ex antiquissimis diis. 392. 393. Præclari versus ad declarandam veram vatum notionem: quos non futura modo prædixisse, sed multo magis præsentia bonis consiliis rexisse et præterita animo tenuisse dicendum est. Versi autem versus ex Iliad. a, 70. Antiquioribus his diis, ut Proteo, ita Nereo, Glauco, sic Terræ, Themidi, divinandi vis tribui solita; nec satis constat, qua de caussa, nisi forte, quia de diis antiquioribus, tamquam natu majoribus, prudentia insignior prædicari solet. 394. 395. Quippe ita Neptuno visum est: h. Neptuni beneficio, ut sit yigaç a Neptuno acceptum. In hoc vero aut mythicam subtilitatem neglexit poëta; Protei enim, si quidem Oceani et Tethyos proles fuit, genus et honores Neptuno antiquiores sunt; aut sequitur eos, qui Proteum Neptuni filium ediderant. inmania Armenta, monstra marina, inter quæ phoca, nobis vituli seu boves marini. turpis, fœda specie, ut sup. Ge. III. 52. bovis turpe caput. Exornat autem his versibus illud Od. ♪, 386. Пreidáavos vxoduúc. Hinc Horat. Carm. I. 2 Omne cum Proteus pecus etc., et omnino poëtis hinc pastio monstrorum marinorum. Nata autem videtur fabula ex observatione, quod certo diei tempore incredibilem phocarum copiam egredi in littus et apricari viderent homines: quæ res armentorum speciem habebat, quæ a pastore in pascua aguntur. Est autem ea phocarum natura etiam aliis in locis, ut passim de insulis America narratum legimus. Ceterum ex Homerico loco apparet, valde desertam illo tempore eam Ægypti partem esse debuisse, cum phocæ illud littus frequentare auderent. 400 Tende; doli circum haec demum frangentur inanes. Se recipit; facile ut somno adgrediare jacentem. 415 Hæc ait, et liquidum ambrosiæ diffundit odorem: Dulcis conpositis spiravit crinibus aura, Atque habilis membris venit vigor. Est specus ingens 397 eventusque secundet, eventus secundos monstret, quomodo ii obtineantur; h. remedia fortunate, modos reparandi amissas apes. 400. circum hæc, ad hæc, his vinculis adhibitis. inanes, ut inanes sint. Cæterum reluctatio hæc vatum, etiam Pythiae et Sibylle, adumbrata est ex spasticis affectionibus, quibus corripi videbant ecstaticorum istorum corpora. Res non minus de prophetis Hebræorum nota. Recusabant itaque vates subire illos spasmos. 403. In secreta senis, secretam sedem. 406 In varias formas se transformabit; at quanto exquisitius poëta! 407. sus horridus, horrentibus setis, atra tigris, sæva. 408. fulva cervice leana, niyérios. Hom. Od. . 456. 409. 410. Fiet flamma vel aqua. At quam ornate! 410. Excidet, elabetur, effugiet, ut ixzínre: dilapsus abibit, ornatius quam, dilabetur. 412. contende, intende, contrahe, v Hom. v. 419. 414. Communior ratio fuerat; cum somnus tegeret lu mina. 415 Hic vero cum Homerica simplicitate et veritate contendit Virgilii elegantia et ingenium. nam in Odyss. v. 444. sqq. ambrosia odor iis qui sub phocarum pellibus laterent, quam maxime erat quidem utilis, rei tamen ipsius parum jucunda narratio; at in nostro juvenis corpus ambrosia inungitur, ut ille novum robur, novas vires ad vineiendum et domandum senem acciperet. 415. ambrosia odorem, h. ambrosiam, odorem emittentem, diffundit, per membra filii. 416. perduxit, h. illevit, perunxit; at istud exquisitius. Porro vulgari ratione perduci ambrosiam per corpus; exquisitius, corpus ambrosia, dicitur. 417. aura dulcis, h. odor. 418. habilis in gor, qui reddit habilem, aptum, idoneum rebus agendis, fortem. Caussam itaque, cur inungeret mater filii membra, poëta ipse apposuit. 418 sqq. Est antrum in rupe exesa, quo plurimum unda penetrat; sed, postquam intravit, in plures sinus, h. cavitates antri et recessus dispergit se, adeoque, scindit sese. Intus se vasti Proteus tegit objice saxi. Hic juvenem in latebris aversum a lumine Nympha Ardebat; cœlo et medium Sol igneus orbem Considit scopulo medius, numerumque recenset. 421. 422 Hæc ita intelligo, ut anteriore hujus recessus (ay) parte, patente sub dio, navium statio, in interiore, intra scopulos reducta, antrum fuisse dicatur; huic pro munitione ac foribus scopulus objectus erat, in quo Proteus v. 436. considet ad recensum armentorum. deprendi naves tempestate notissimum. tegit, tegere consuevit. oljice, in prosa, objectu. 423. aversum a lumine, in foco, quo lumen ab ostio inde antri non permeat. 424. ipsa rocul nebulis obscura, h. in nebula; resistit, stat. Quod Homerus v. 402. Proteo pulchre tribuebat, shain Pgini xahupsis, ad Clymenen mutata ratione transtulisse videtur. 425. Sirium pro sole h. 1. accipi volunt. Equidem nondum victus do manus. Mediam estatem et æstivum calorem per Sirium declarat ut poëta. Canicula enim, seu Sirio, sub solis transitum in Leonem orto Ægyptum et reliquam Africa oram summo et intolerabili æstu premi, satis notum: itaque ardebat, iphɛys, Sirius rapidus (ut calor, æstus, sol, rapidus, celer ac vehemens), et torrens sitientis Indos, h. thiopes v. sup. v. 293. Ge. II. 116.; et tali anni tempore, medium diei tempus subjicit altero versu: cœlo et medium Sol igneus orbem Hauserat, peragraverat, emensus erat. 427. siccis Faucibus, alveis. Ornati versus. cf. Ovid. Met. II. 262. 263. et 269. Etiam 430. 431. multo ornatiora, quam Homeri 1. 1. 448. Φωκαι δ ̓ ἐξ ἁλὸς ἦλθον αολλέες. rorem amarum, ut ingår åñòç öðμàr dixerat ille v. 406. 432. diverse, in prosa, diversis locis, partibus. vid. vs. 367. 434. Vesper reducit vitulos, poëticum, pro, pastor reducit vesperi, ut in Eclogis et alibi. Quam ornate illud v. 435. expressit: reducit oves balantes. numerum recenset, Teμnάeraι Homer., ex prisca vita petito verbo, ut numeraretur per quinarium numerum; ut nos per denarium. 437 Putandus nunc Proteus in antrum concessisse et ad somnum se composuisse: ut sup. 418. 422. innuebatur. Ezra dè AixTo nal duròs. Sequentia e Græcis Odyss. 1. 1. 454. sq. manicis occupat, vincit, adjuncta notione celeritatis. 438. Impatientiam præclare memorari in juvene, nemo non videt. 441. in miracula rerum, in miras res, formas. 442. horribilemque feram, possis suem ex v. 407. intelligere; sic Gr. 9ég. Sed hoc argutius. Verum, ubi nulla fugam reperit pellacia, victus In sese redit, atque hominis tandem ore locutus: 445 Nam quis te, juvenum confidentissime, nostras Jussit adire domus ? quidve hinc petis? inquit. At ille : Venimus, hinc lapsis quæsitum oracula rebus. Et graviter frendens, sic fatis ora resolvit : Non te nullius exercent numinis iræ. Magna luis conmissa: tibi has miserabilis Orpheus 445 Nam; satis nunc quidem noto usu ex Gr. yà, pro . Aiunt vulgo, subintelligendam esse propositionem, cujus caussa reddatur; forte h. 1. perdam te, nam-; quæ inanis esset subtilitas. Hoc saltem tenere licet: primum forte hunc ru yag usum ita nasci potuisse, cum membrum orationis subticesceret is, qui concitate loquebatur. Hoc loco est pro vulgari Quisnam. Homer. v. 462. Tís vú To-Dewv ovμpgásoаTo Buλάς ;—τέο σὲ χρή. 447 Iliad. a, 365. Olsda. Tín TOL TAUT' eldvínná vr' dyogɛśw. neque est te fallere quidquam. est sane ambiguum hoc et propter structuram et quia Tè fallere duplicem habet notionem et latendi et decipiendi. Potest esse neque est, duvalóv šok, quicquam latere te. potest quoque esse nec fieri potest ut quis fallat te xará Ti, quidquam, aliqua in Notionem fallendi, decipiendi, videntur postulare sequentia. 448. desine velle, scil. fallere me. 449. quæsitum hinc oracula, h. remedium sortis vice editum, lapsis rebus, calamitati ex apum internecione. re. 452 ora resolvit fatis, ad edenda fata. Cæterum quod oculos glaucos ardentes torquet et ore frendet: non ad indignationem, sed ad furorem vaticinantis, pertinet. conf. ad v. 400. 453 Sequitur episodium elaboratissimum de tentato ab Aristo Euridices pudore, et ejus, dum fugeret, morte ex hydri ictu, de Nympharum ex ejus norte luctu, inflictaque Aristeo poena per diras ab Orpheo in eum factas et Erinnyas in eum concitatas. Interponitur Orphei conatus infaustus repetendi conjugem ex inferis. Non nullius numinis: profecto alicujus dei, Nympharum scilicet, ira exercent, vexant, persequuntur, te; divinitus hæc calamitas tibi immissa est; ut solebant antiquitus pestes, morbi, agrorum sterilitates etc. civitatibus ira deorum infligi, ita h. 1. Aristai gis apum internecione divinitus vindicatur. Magna luis conmissa, pro magno flagitio hæc tibi tamquam pœna inflicta est. any describit, piaculum, in eo commissum, quod Eurydicae caussa fuit mortis; quæ postea Orphei morti caussa fuit. Orpheus, Orphei umbra, manes Orphei, nam Orphei mors jam tum subsequuta erat inf. 520. sq. haud quaquam ob meritum, merito suo, miserabilis, suscitat tibi has panas, forte TOINTINτegov Panas, h. Furias; ni Fata resistant, h. Parcæ: nisi ita evenerit, ut tibi avertendarum dirarum et expiandae culpæ ratio ac via monstretur. 456 rapta pro conjuge, verecunde poëta vim narrat, quam Aristaus inferre voluit Orphei conjugi, obscuritatem vatibus sollennem affectatam esse a Marone existimabat Meierotto in Dubiis p. 11. Saltem per ambages sciscitanti juveni id, quod quæsierat, aperit. 457 fugeret præceps, præcipiti cursu; per flumina, h. ripam fluminis, præter flumen. |