ページの画像
PDF
ePub

P. VIRGILII MARONIS

BUCOLICON

T

LIBER.

TITYRUS, ECLOGA I.

MELIBOEUS, TITYRUS.

MELIBOEUS,

ITYRE, tu patulae recubans fub tegmine fagi
Silveftrem tenui mufam meditaris avena:

Nos patriae finis, et dulcia linquimus arva;
Nos patriam fugimus: tu, Tityre, lentus in umbra
Formofam refonare doces Amaryllida filvas.
TI. O Meliboee, deus nobis hæc otia fecit.
Namque erit ille mihi femper deus: illius aram
Saepe tener noftris ab ovilibus inbuet agnus.
Ille meas errare boves, ut cernis, et ipfum
Ludere, quae vellem, calamo permifit agrefti.
ME. Non equidem invideo: miror magis. undique totis
Ufque adeo turbatur agris. en ipfe capellas

Protenus aeger ago: hanc etiam vix, Tityre, duco.
Hic inter denfas corulos modo namque gemellos,
Spem gregis, ah! filice in nuda connixa reliquit.
Saepe malum hoc nobis, fi mens non laeva fuiffet,
De coelo tactas memini praedicere quercus.
Sed tamen, ifte deus qui fit, da, Tityre, nobis.
T1. Urbem, quam dicunt Romam, Meliboee, putavi
Stultus ego huic noftrae fimilem, quo faepe folemus
cores ovium teneros depellere foetus.

Pa

Sic canibus catulos fimilis, fic matribus haedos
Noram: fic parvis conponere magna folebam.
Verum haec tantum alias inter caput extulit urbis,
Quantum lenta folent inter viburna cupreffi.
ME. Et quae tanta fuit Romam tibi cauffa videndi?
T1. Libertas: quae fera tamen refpexit inertem ;
Candidior poftquam tondenti barba cadebat;
Refpexit tamen, et longo poft tempore venit,
Poftquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit.
Namque (fatebor enim) dum me Galatea tenebat,
Nec fpes libertatis erat, nec cura peculî,
Quamvis multa meis exiret victima septis,
Pinguis et ingratae premeretur cafeus urbi,
Non umquam gravis aere domum mihi dextra redibat.
ME. Mirabar, quid moefta deos, Amarylli, vocares :
Cui pendere fua patereris in arbore poma.
Tityrus hinc aberat. ipfae te, Tityre, pinus,
Ipfi te fontes, ipfa haec arbufta vocabant.

Tr. Quid facerem? neque fervitio me exire licebat,
Nec tam praefentis alibi cognofcere divos.
Hic illum vidi juvenem, Meliboee, quot annis
Bis fenos cui noftra dies altaria fumant.

Hic mihi refponfum primus dedit ille petenti :
Pafcite, ut ante, boves, pueri: fubmittite tauros.
ME. Fortunate fenex, ergo tua rura manebunt?
Et tibi magna fatis: quamvis lapis omnia nudus
Limofoque palus obducat pafcua junco ;
Non infueta gravis tentabunt pabula foetas:
Nec mala vicini pecoris contagia laedent.
Fortunate fenex, hic inter flumina nota,
Et fontis facros, frigus captabis opacum.
Hinc tibi, quae femper vicino ab limite fepes,
Hyblaeis apibus florem depafta falicti,
Saepe levi fomnum fuadebit inire fufurro.
Hinc alta fub rupe canet frondator ad auras.
Nec tamen interea raucae, tua cura, palumbes,
Nec gemere aëria ceffabit turtur ab ulmo.
T1. Ante leves ergo pafcentur in aethere cervi
Et freta deftituent nudos in litore pifcis:

L

Ante, pererratis amborum finibus exful,
Aut Ararim Parthus bibet, aut Germania Tigrin,
Quam noftro illius labatur pectore voltus.

ME. At nos hinc alii fitientis ibimus Afros:
Pars Scythiam, et rapidum Cretae veniemus Oaxen,
Et penitus toto divifos orbe Britannos.

En umquam patrios longo poft tempore finis,
Pauperis ac tugurî congeftum cefpite culmen,
Poft aliquot, mea regna videns, mirabor ariftas ?
Inpius haec tam culta novalia miles habebit?
Barbarus has fegetes? en quo difcordia civis
Produxit miferos! en quîs confevimus agros!
Infere nunc, Meliboee, piros; pone ordine vitis.
Ite meae, felix quondam pecus, ite capellae.
Non ego vos pofthac, viridi projectus in antro,
Dumofa pendere procul de rupe videbo.

Carmina nulla canam. non, me pafcente, capellae,
Florentem cytifum, et falices carpetis amaras.
TI. Hic tamen hanc mecum poteras requiefcere noctem
Fronde fuper viridi. funt nobis mitia pcma,
Caftaneae molles, et preffi copia lactis.

Et jam fumma procul villarum culmina fumant,
Majorefque cadunt altis de montibus umbrae.

F

ALEXIS, ECLOGA II.

Ormofum paftor Corydon ardebat Alexin,
Delicias domini: nec, quid fperaret, habebat.
Tantum inter denfas, umbrofa cacumina, fagos
Adfidue veniebat. ibi haec incondita folus
Montibus et filvis studio jactabat inani.
O crudelis Alexi, nihil mea carmina curas?
Nil noftri miferere? mori me denique coges.
Nunc etiam pecudes umbras ac frigora captant:
Nunc viridis etiam occultant fpineta lacertos :
Theftylis et rapido feflis mefforibus aeftu
Allia ferpullumque herbas contundit olentis.
At me cum raucis, tua dum veftigia luftro,
fdgfub ardenti refonant arbufta cicadis.
Et ce fuit fatius, triftis Amaryllidis iras

A 2

Atque

Atque fuperba pati faftidia? nonne Menalcan?
Quamvis ille niger, quamvis tu candidus effes.
O formofe puer, nimium ne crede colori.
Alba liguftra cadunt, vaccinia nigra leguntur.
Defpectus tibi fum, nec qui fim quaeris, Alexi:
Quam dives pecoris nivei, quam lactis abundans.
Mille meae Siculis errant in montibus agnae.
Lac mihi non aestate, novom non frigore defit.
Canto, quae folitus, fi quando armenta vocabat,
Amphion Dircaeus in Actaeo Aracyntho.
Nec fum adeo informis: nuper me in litore vidi,
Cum placidum ventis ftaret mare. non ego Daphnin
Judice te metuam, fi numquam fallit imago.
O tantum libeat mecum tibi fordida rura,
Atque humilis habitare cafas, et figere cervos,
Haedorumque gregem viridi conpellere hibifco!
Mecum una in filvis imitabere Pana canendo.
Pan primus calamos cera conjungere pluris
Inftituit: Pan curat ovis, oviumque magiftros.
Nec te poeniteat calamo triviffe labellum.
Haec eadem ut fciret, quid non faciebat Amyntas?
Eft mihi difparibus feptem conpacta cicutis
Fiftula, Damoetas dono mihi quam dedit olim,
Et dixit moriens: Te nunc habet ifta fecundum.
Dixit Damoetas: invidit ftultus Amyntas.
Praeterea duo, nec tuta mihi valle reperti,
Capreoli fparfis etiam nunc peliibus albo,
(Bina die ficcant ovis ubera) quos tibi fervo.
Jam pridem à me illos abducere Theftylis orat:
Et faciet: quoniam fordent tibi munera nostra.
Huc ades, ô formose puer. tibi lilia plenis
Ecce ferunt nymphae calathis: tibi candida Naïs,
Pallentis violas et fumma papavera carpens,
Narciffum et florem jungit bene olentis anethi.
Tum, cafia atque aliis intexens fuavibus herbis,
Mollia luteola pingit vaccinia caltha.
Ipfe ego cana legam tenera lanugine mala,
Caftaneafque nuces, mea quas Amaryllis mole
Addam cerea pruna: honos erit huic que

Noni

Et vos, ô lauri, carpam, et te, proxima myrte.
Sic pofitae quoniam fuavis mifcetis odores.
Rufticus es, Corydon. nec munera curat Alexis :
Nec fi muneribus certes, concedat Iolas.

Eheu, quid volui mifero mihi? floribus auftrum
Perditus, et liquidis inmifi fontibus apros.
Quem fugis, ah,demens! habitarunt dî quoque filvas,
Dardaniufque Paris. Pallas, quas condidit, arces
Ipfa colat. nobis placeant ante omnia filvae.
Torva leaena lupum fequitur, lupus ipfe capellam ;
Florentem cytifum fequitur lafciva capella:

Te Corydon, ô Alexi. trahit fua quemque voluptas.
Afpice, aratra jugo referunt fufpenfa juvenci,
Et fol crefcentis decedens duplicat umbras:

Me tamen urit amor. quis enim modus adfit amori?
Ah Corydon, Corydon, quae te dementia cepit !
Semiputata tibi frondofa vitis in ulmo eft.
Quin tu aliquid faltem, potius quorum indiget ufus,
Viminibus mollique paras detexere junco ?
Invenies alium, fi te hic faftidit, Alexin.

PALAEMON, ECLOGA III.

MENALCAS, DAMOETAS, PALAEMON.
MENALCAS,

Ic

Die mihi, Damoeta, cujum pecus? an Meliboei?

DA. Non: verum Aegonis. nuper mihi tradidit
ME. Infelix ô femper oves pecus! ipfe Neaeram [Aegon,
Dum fovet, ac, ne me fibi praeferat illa, veretur;
Hic alienus ovis cuftos bis mulget in hora:
Et fuccus pecori, et lac fubducitur agnis.
DA. Parcius ifta viris tamen objicienda memento.
Novimus et qui te, tranfverfa tuentibus hircis,
Et quo, fed faciles, Nymphae rifere facello.
ME. Tum, credo, cum me arbuftum videre Myconis,
Atque mala vitis incidere falce novellas.

DA. Aut hic ad veteres fagos, cum Daphnidos arcum
Fregifti et calamos: quae tu, perverse Menalca,
Et cum vidifti puero donata, dolebas,

A 3

Et,

« 前へ次へ »