Haec ait, et partis animum verfabat in omnis;
Invifam quaerens quam primum abrumpere lucem.
Tum breviter Barcen nutricem adfata Sichaei ;
Namque fuam patria antiqua cinis ater habebat:
Annam, cara, mihi, nutrix, huc fifte fororem:
Dic corpus properet fluviali fpargere lympha,
Et pecudes fecum et monftrata piacula ducat:
Sic veniat. tuque ipfa pia tege tempora vitta.
Sacra Jovi Stygio, quae rite incepta paravi,
Perficere eft animus, finemque inponere curis ;
Dardaniique rogum capitis permittere flammae.
Sic ait. illa gradum ftudio celerabat anilem.
At trepida, et coeptis inmanibus effera Dido,
Sanguineam volvens aciem, maculifque trementis
Interfufa genas, et pallida morte futura,
Interiora domus inŕumpit limina, et altos
Confcendit furibunda rogos, enfemque recludit
Dardanium, non hos quaefitum munus in ufus.
Hic, poftquam Iliacas veftis notumque cubile
Confpexit, paullum lacrimis et mente morata,
Incubuitque toro, dixitque noviffima verba :
Dulces exuviae, dum fata deufque finebant,
Accipite hanc animam, meque his exfolvite curis.
Vixi, et, quem dederat curfum fortuna, peregi:
Et nunc magna mei fub terras ibit imago.
Urbem praeclaram ftatui: mea moenia vidi:
Ulta virum, poenas inimico a fratre recepi':
Felix, heu nimium felix, fi litora tantum
Numquam Dardaniae tetigiffent noftra carinae !
Dixit, et, os inpreffa toro, Moriemur inultae ?
Sed moriamur, ait. fic, fic juvat ire fub umbras.
Hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto
Dardanus, et noftrae fecum ferat omina mortis.
Dixerat. atque illam media inter talia ferro
Conlabfam afpiciunt comites, enfemque cruore
Spumantem, fparfafque manus. it clamor ad alta
Atria: concuffam bacchatur fama per urbem.
Lamentis, gemituque, et femineo ululatu
Tecta fremunt: refonat magnis plangoribus aether.

Non

Non aliter, quam fi inmiffis ruat hoftibus omnis
Carthago, aut antiqua Tyros; flammaeque furentes
Culmina perque hominum volvantur perque deorum.
Audiit exanimis, trepidoque exterrita curfu,
Unguibus ora foror foedans, et pectora pugnis,
Per medios ruit, ac morientem nomine clamat:
Hoc illud, germana, fuit? me fraude petebas?
Hoc rogus ifte mihi, hoc ignes araeque parabant?
Quid primum deferta querar? comitemne fororem
Sprevifti moriens? eadem me ad fata vocaffes:
Idem ambas ferro dolor, atque eadem hora tuliffet.
His etiam ftruxi manibus, patriofque vocavi
Voce deos, fic te ut pofita crudelis abeffem?
Exftinxfti te meque, foror, populumque, patrefque
Sidonios, urbemque tuam. date volnera lymphis
Abluam, et, extremus fi qui fuper halitus errat,
Ore legam. fic fata gradus evaferat altos,
Semianimemque finu germanam amplexa fovebat
Cum gemitu, atque atros ficcabat vefte cruores.
Illa gravis oculos conata adtollere, rurfus
Deficit. infixum ftridit fub pectore volnus.
Ter fefe adtollens cubitoque adnixa levavit :
Ter revoluta toro eft, oculifque errantibus alto
Quaefivit caelo lucem, ingemuitque repertam.
Tum Juno omnipotens, longum miferata dolorem,
Difficilifque obitus, Irin demifit Olympo,
Quae luctantem animam nexofque refolveret artus.
Nam, quia nec fato, merita nec morte peribat,
Sed mifera ante diem, fubitoque accenfa furore,
Nondum illi flavom Proferpina vertice crinem
Abftulerat, Stygioque caput damnaverat Orco.
Ergo Iris croceis per caelum rofcida pennis,
Mille trahens varios adverfo fole colores,
Devolat, et fupra caput adftitit: Hunc ego Diti
Sacrum juffa fero, teque ifto corpore folvo.
Sic ait, et dextra crinem fecat. omnis et una
Dilablus calor, atque in ventos vita receffit.

I

AENEIDOS LIB. V.

Nterea medium Aeneas jam claffe tenebat Certus iter, fluctufque atros aquilone fecabat, Moenia refpiciens, quae jam infelicis Eliffae Conlucent flammis. quae tantum accenderit ignem Cauffa latet: duri magno fed amore dolores Polluto, notumque, furens quid femina poffit, Trifte per augurium Teucrorum pectora ducunt. Ut pelagus tenuere rates, nec jam amplius ulla Occurrit tellus; maria undique, et undique caelum : Olli caeruleus fupra caput adftitit imber,

Noctem hiememque ferens, et inhorruit unda tenebris.
Ipfe gubernator puppi Palinurus ab alta :

Heu! quianam tanti cinxerunt aethera nimbi?
Quidve, pater Neptune, paras? fic deinde locutus
Conligere arma jubet, validifque incumbere remis;
Obliquatque finus in ventum, ac talia fatur :
Magnanime Aenea, non, fi mihi Juppiter auctor
Spondeat, hoc fperem Italiam contingere caelo.
Mutati tranfverfa fremunt, et vefpere ab atro
Confurgunt venti, atque in nubem cogitur aër.
Nec nos obniti contra, nec tendere tantum
Sufficimus. fuperat quoniam fortuna, fequamur:
Quoque vocat, vertamus iter. nec litora longe
Fida reor fraterna Erycis, portufque Sicanos:
Si modo rite memor fervata remetior aftra.
Tum pius Aeneas: Equidem fic pofcere ventos
Jamdudum, et fruftra cerno te tendere contra.
Flecte viam velis. an fit mihi gratior ulla,
Quove magis feffas optem dimittere navis,
Quam quae Dardanium tellus mihi fervat Aceften,
Et patris Anchifae gremio conplectitur offa?
Haec ubi dicta, petunt portus: et vela fecundi
Intendunt zephyri. fertur cita gurgite claffis :
Ac tandem laeti notae advertuntur arenae.
At procul excelfo miratus vertice montis
Adventum fociafque rates occurit Aceftes,

Horridus

Horridus in jaculis et pelle Libyftidis urfae :
Troïa Crinifo conceptum flumine mater
Quem genuit. verum non inmemor ille parentum
Gratatur reduces, et gaza laetus agrefti
Excipit, ac feffos opibus folatur amicis.
Poftera cum primo ftellas Oriente fugârat
Clara dies; focios in coetum litore ab omni
Advocat Aeneas, tumulique ex aggere fatur:
Dardanidae magni, genus alto a fanguine divôm,
Annuus exactis conpletur menfibus orbis,
Ex quo reliquias divinique offa parentis
Condidimus terra, maeftafque facravimus aras.
Jamque dies (ni fallor) adeft, quem femper acerbum,
Semper honoratum (fic dî voluiftis) habebo.
Hunc ego, Gaetulis agerem fi Syrtibus exful,
Argolicove mari deprenfus, et urbe Mycenes;
Annua vota tamen follemnifque ordine pompas
Exfequerer; ftrueremque fuis altaria donis.
Nunc ultro ad cineres ipfius et offa parentis,
Haud equidem fine mente, reor, fine numine divôm
Adfumus, et portus delati intramus amicos.
Ergo agite, et laetum cuncti celebremus honorem :
Pofcamus ventos, atque haec me facra quot annis
Urbe velint pofita templis fibi ferre dicatis.
Bina boum vobis Troja generatus Aceftes
Dat numero capita in navis. adhibete Penatis
Et patrios epulis, et quos colit hofpes Aceftes.
Praeterea, fi nona diem mortalibus almum
Aurora extulerit, radiifque retexerit orbem,
Prima citae Teucris ponam certamina claffis.
Quique pedum curfu valet, et qui viribus audax,
Aut jaculo incedit melior, levibufque sagittis,
Seu crudo fidit pugnam conmittere caestu :

Cuncti adfint, meritaeque exfpectent praemia palmae.
Ore favete omnes, et tempora cingite ramis.
Sic fatus, velat materna tempora myrto.
Hoc Helymus facit, hoc aevi maturus Aceftes,
Hoc puer Afcanius: fequitur quos cetera pubes.
Ille e concilio multis cum milibus ibat,

0 2

Ad

Ad tumulum, magna medius comitante catervas
Hic duo rite mero libans carchefia Baccho,
Fundit humi, duo late novo, duo fanguine facro,
Purpureofque jacit flores, ac talia fatur:

Salve, fanete parens: iterum falvete recepti
Nequidquam cineres, animaeque umbraeque paternae.
Non licuit finis Italos fataliaque arva,

Nec tecum Aufonium, quicumque eft, quaerere Thybrim.
Dixerat haec adytis cum lubricus anguis ab imis
Septem ingens gyros, feptena volumina traxit,
Amplexus placide tumulum, labfufque per aras :
Caeruleae quoi terga notae maculofus et auro
Squamam incendebat fulgor: ceu nubibus arcus
Mille trahit varios adverfo fole colores.
Obftupuit vifu Aeneas. ille agmine longo
Tandem inter pateras, et levia pocula ferpens,
Libavitque dapes, rurfumque innoxius imo
Succeffit tumulo, et depafta altaria liquit.
Hoc magis inceptos genitori inftaurat honores,
Incertus Geniumne loci, famulumne parentis
Effe putet: caedit quinas de more bidentis,
Totque fues, totidem nigrantis terga juvencos:
Vinaque fundebat pateris, animamque vocabat
Anchifae magni, manifque Acheronte remiffos.
Necnon et focii, quae quoique eft copia, laeti
Dona ferunt: onerantque aras, mactantque juvencos.
Ordine ahena locant alii, fufique per herbam
Subjiciunt veribus prunas, et vifcera torrent.
Exfpectata dies aderat, nonamque ferena
Auroram Phaethontis equi jam luce vehebant:
Famaque finitimos et clari nomen Acestae
Excierat. laeto conplerant litora coetu
Vifuri Aeneadas, pars et certare parati.
Munera principio ante oculos circoque locantur
In medio facri tripodes, viridefque coronae,
Et palmae, pretium victoribus, armaque, et oftro
Perfufae veftes, argenti aurique talentum:
Et tuba conmiffos medio canit aggere ludos.
Prima pares ineunt gravibus certamina remis

Quatuor