ページの画像
PDF
ePub

Ipse dedit Mæris: nascuntur plurima Ponto.
His ego sæpe lupum fieri1, et se condere silvis
Morin, sæpe animas imis excire sepulcris2,
Atque satas aliò 3 vidi traducere messes.

Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin. 100
Fer cineres, Amarylli, foras, rivoque fluenti

Transque caput jace; ne respexeris. His ego Daphnin.
Aggrediar; nihil ille deos, nil carmina curat.
Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin.
Aspice corripuit tremulis altaria flammis 105
Sponte suâ, dum ferre moror, cinis ipse. Bonum sit!
Nescio quid certè est; et Hylax in limine latrat.
Credimus? an, qui amant, ipsi sibi somnia fingunt!
Parcite, ab urbe venit, jam parcite carmina, Daphnis.

1 Lupum fieri. Transformarse en lobo.

2 Animas imis excire sepulcris. Sacar las almas de sus sepulcros, resucitar los muertos.

8 Atque satas aliò. Y transplantar las mieses á campo ajeno. Ne respexeris. No mires atras, no vuelvas la cabeza.

5 Aspice. Esta es la construccion: Aspice, dummoror, ferre, ipse cinis sponte sud corripuit altaria flammis tremulis. Mién

tras que yo me detengo en sacar la ceniza, mira como de ella mis ma se prendió fuego en el altar Estas palabras, segun parece, dice Amarilis, la riada de la he chicera.-Bonum sit. Feliz pre sagio: sea por bien; buen aguero.

6 Hylax. Nombre de un perro: el ladrido del perro indica que Dáfnis viene.

7 An, qui amant. No se elide la i, y siendo larga, se hace breve por la vocal siguiente.

ECLOGA IX.

MOERIS.

ARGUMENTO.

Virgilio, por favor especial del César, habia recobrado sus po sesiones, que estaban entre Mantua y Cremona; mas viniendo i

entregarse de ellas, fué ultrajado por el centurion Ario. En razon de esto volvió á Roma á pedir justicia; y entre tanto encomendó el cuidado de sus cosas á un pastor anciano llamado Méris, advirtiéndole que procurase aplacar con su paciencia y algun regalillo al soldado. Méris pues, en cumplimiento de las órdenes de su amo, llevaba unos cabritos de regalo al centurion Ario, cuando encontró en el camino con Licidas, a quien da parte de la desgracia de Menálcas, que representa á Virgilio; y despues los dos van de compañía á Mantua, entreteniendo las fatigas del camino con varios cantares pastoriles.

á

LYCIDAS, MERIS.

LYCIDAS.

Quò te, Mori, pedes? an1, quò via ducit, in urbem?

MERIS.

O Lycida, vivi pervenimus2 advena nostri

(Quod nunquam veriti sumus) ut possessor agelli
Diceret « Hæc mea sunt; veteres migrate coloni. »
Nunc victi, tristes, quoniam sors omnia versat3,
Hos illi (quod nec bene vertat!) mittimus hædos.

LYCIDAS.

Certè equidem audieram, quà se subducere colles
Incipiunt mollique jugum demittere clivo,

1 Quo te, Mori, pedes? etc. Esta es la construccion: Quò pedes ducunt te, Mori, an in urbem Mantuam, quò hæc via ducit?¿Adónde vas, Méris? ¿ por ventura á la ciudad de Mantua adonde nos lleva este camino?

2. Vivi pervenimus. Hemos llegado en vída á tal miseria (¿quién tal creyera?) que un extranjero, usurpador de nuestra hacienda, tiene aliento para decirnos: Está heredad es mia; idos enhoramala, moradores antiguos.

8 Sors omnia versat. Todo lo altera la fortuna.

5

[blocks in formation]

Usque ad aquam, et veteris jam fracta cacumina f Omnia carminibus vestrum servâsse Menalcan.

2

MORIS.

Audieras, et fama fuit; sed carmina tantùm
Nostra valent, Lycida, tela inter Martia1, quantùm
Chaonias dicunt, aquilâ veniente, columbas.
Quod nisi me quâcumque novas incidere lites
Ante sinistra cavâ monuisset ab ilice cornix,
Nec tuus hic Moris, nec viveret ipse Menalcas.

4

LYCIDAS.

6

Heu! cadit in quemquam tantum scelus! Heu! tua n
Pene simul tecum solatia rapta, Menalca!

Quis caneret Nymphas? quis humum florentibus her
Spargeret aut viridi fontes induceret umbrâ?
Vel quæ sublegi tacitus tibi carmina nuper,
Quum te ad delicias ferres Amaryllida nostras?
<< Tityre, dum redeo, brevis est via, pasce capellas;
Et potum pastas age, Tityre; et inter agendum
Occursare capro, cornu ferit ille, caveto. »

MORIS.

Imò hæc 10 quæ Varo, necdum perfecta, canebat: « Vare, tuum nomen 11 (superet modò Mantua nobis, Mantua, væ miseræ, nimiùm vicina Cremona 12!)

1 Tela inter Martia. Entre brada de flores, ó los árbol las armas.

2 Chaonias. De Epiro: pone la especie por el género.

3 Quod nisi. Y si no fuera porque.

Quacumque. Entiéndese ratio ne de cualquiera suerte, aun que fuese perdiendo nuestro der echo.

5 Novas incidere lites. Atajar todo pleito.

6 Heu! cadit in quemquam. ¿Puede caber en humano pecho tal maldad?

que hacen sombra á las fuentes 8 Tacitus sublegi. Te cogi si que lo advertieses, á hurtadillas

9 Tityre. Estos son los verso que Licidas quitó á Menálcas.

10 Imò hæc. ¡Cuánto mejore son aquellos versos!

11 Vare, tuum nomen. Esta es la construccion: Vare, cycni cantantes ferent nomen tuum sublime ad sidera, modò Mantua superet nobis, Mantua [inquam cui va miseræ, [quoniam] vicina nimiùm est Cremona.

Cantantes sublimè ferent ad sidera cycni1. »

LYCIDAS.

Sic tua cyrnæas fugiant examina taxos 2!
Sic cytiso pasta distentent ubera vaccæ!
Incipe, si quid habes. Et me fecsre poetam
Pierides; sunt et mihi carmina; me quoquè dicunt
Vatem pastores: sed non ego credulus illis;
Nam neque adhuc Varo3 videor nec dicere Cinnâ
Digna, sed argutos inter strepere anser olores".

MORIS.

30

35

Id quidem ago, et tacitus, Lycida, mecum ipse voluto,
Si valeam meminisse"; neque est ignobile carmen :
« Huc ades, ô Galatea : quis es nam ludus in undis?
Hic ver purpureum; varios hic flumina circùm
Fundit humus flores; hic candida populus antro
Imminet, et lentæ texunt umbracula vites.

Huc ades: insani feriant sinè littora fluctus.

LYCIDAS.

7

Quid, quæ te purâ solum sub nocte canentem
Audieram? Numeros memini, si verba tenerem.

MORIS.

<< Daphni, quid antiquos signorum suspicis ortus 10? Ecce Dionæi processit Cæêaris astrum,

11

[blocks in formation]

40

45

7 Purd sub nocte. Eu una no che clara y serena.

8 Numeros memini. Acuérdome de la tonada, así supiera los versos.

9 Daphni. Versos de Menál cas, ó Virgilio, que recita Méris.

10 Quid antiquos signorum suspicis ortus? ¿Para qué te pones à contemplar el nacimiento de las estrellas antiguas?

11 Ecce, Dionæi. Mira el nuevo astro del César que apareció en el cielo. Al tiempo que se celebraban los juegos funebres en honor de Julio César, se vió en el cielo un nuevo cometa crinito, que duró

Astrum, quo segetes1 gauderent frugibus, et quo
Duceret apricis in collibus uva colorem3.

Insere, Daphni, piros, carpent tua poma nepotes. » 50
Omnia fert ætas3 animum quoquè. Sæpe ego longos
Cantando puerum memini me condere soles.
Nunc oblita mihi tot carmina; vox quoquè Morin
Jam fugit ipsa lupi Morin vidêre priores,
Sed tamen ista satis referet tibi sæpe Menalcas.

LYCIDAS.

Causando nostros in longum ducis amores.
Et nunc omne tibi stratum silet æquor, et omnes
(Aspice) ventosi ceciderunt murmuris auræ :
Hinc adeò media est nobis via; namque sepulcrum
Incipit apparere Bianoris. Hic ubi densas
Agricolæ stringunt frondes, hic, Mori, canamus;
Hic hædos depone; tamen veniemus in urbem 10.
Aut, si nox pluviam ne colligat ante veremur,
Cantantes licet usque (minùs via lædet 11) eamus

[blocks in formation]

55

60

á un hombre le embargaba el habla. De donde dimanó el proverbio: lupus in fabula, cuando tratando en conversación de una persona, entra esta de repente, que la corta con su presencia.

7 Causando. Con tus vanas excusas vas dando largas á mis ardientes deseos.

8 Et nunc omne. Dicele que todas las cosas están convidando á cantar.

9 Bianoris. Que tambien se llama Ocno, fundador de Mantua, hijo de la ninfa Manto, cuyo sepulcro estaba en el camino, segun la costumbre antigua.

10 Tamen veniemus in urbem. Aunque descansemos un poco, tiempo nos queda para llegar á Mantua esta noche.

11 Minùs via lædet. Nos será ménos molesto el camino.

« 前へ次へ »