Illae continuo saltus silvasque peragrant,
Purpureosque metunt flores, et flumina libant
Summa leves. Hinc nescio qua dulcedine laetae
Progeniem nidosque fovent; hinc arte recentes
Excudunt ceras, et mella tenacia fingunt.
Hinc ubi jam emissum caveis ad sidera coeli
Nare per aestatem liquidam suspexeris agmen,
Obscuramque trahi vento mirabere nubem:
Contemplator; aquas dulces et frondea semper
Tecta petunt. Huc tu jussos adsperge sapores,
Trita melisphylla, et cerinthae ignobile gramen;
Tinnitusque cie, et Matris quate cymbala circum.
Ipsae consident medicatis sedibus; ipsae
Intima more suo sese in cunabula condent.

55

60

65

Sin autem ad pugnam exierint: nam saepe duobus Regibus incessit magno discordia motu,

Continuoque animos vulgi et trepidantia bello
Corda licet longe praesciscere; namque morantes 70
Martius ille aeris rauci canor increpat, et vox
Auditur fractos sonitus imitata tubarum.

Tum trepidae inter se coëunt, pennisque coruscant,
Spiculaque exacuunt rostris, aptantque lacertos,
Et circa regem atque ipsa ad praetoria densae

75

53) Franc. silvas saltusque. Varii pererrant. 54) Purpureos, s. pulcros flores._55) Ex his fontibus et floribus alunt novos fetus suos. 57) Rött. III. Excludunt. Moret. I. Extudunt. Varii figunt. 58) Paris. Hic. Heins. Quin ubi. Gud. et Rott. III. missum. 59) Paris. per aestivam, per aerem liquidum, aestiva serenitate. Nare, volare. 60) Goth. I. mirabile, 62) Al. Huic, Hic sc. in arborer. Reisk. Huc tu caveis adsperge favorum aut tunsos adsperge sapores, quos iubeo. 63) Al. meliphylla cerinthe. Ven. ign carmen. V. i. germen. Cerintha in Italia valde frequens et silvestris, hinc ignobile gramen. 64) Menag. II. et abest. Cymbala in Magnae Matris Deorum Cybeles cultu adhiberi solita. 65) Mentel. I. et Moret. II. considunt. Goth. I. concident. Frane. meditatis pro medicatis sedibus, in loco sucis oblito. 66) Mor. II. condunt. 68) Reisk. incussit magnos discordia motus. Reges sunt apum matres. 69 Corda bello trepidantia, h. e. animos pugnae ardore trepidantium, dum se ad bellum accingunt. 70, Ven. et Vratisl. praediscere. 71) Sangerm. can. invocat. 72) Gud. Auditor. Schrader tractos sonitus. Sangerm. tonitus. Sonitus fracti sunt non continui, modo fortiore, modo remissiore spiritu. 73) Goth, trepide. Mentel. I. et Gud. pinnisque. 75) Praetoria 3. cellae regum.

Miscentur, magnisque vocant. clamoribus hostem.
Ergo, ubi ver nactae sudum camposque patentes,
Erumpunt portis; concurritur; aethere in alto
Fit sonitus, magnum mixtae glomerantur in orbem,
Praecipitesque cadunt. Non densior aëre grando, 80
Nec de concussa tantum pluit ilice glandis.
Ipsi per medias acies, insignibus alis,
Ingentes animos angusto in pectore versant,
Usque adeo obnixi non cedere, dum gravis aut hos
Aut hos versa fuga victor dare terga subegit.
Hi motus animorum atque haec certamina tanta
Pulveris exigui jactu compressa quiescunt.

Verum ubi ductores acie revocaveris ambo:
Deterior qui visus, eum, ne prodigus obsit,
Dede neci; melior vacua sine regnet in aula.
Alter erit maculis auro squalentibus ardens;
Nam duo sunt genera; hic melior, insignis et ore,
Et rutilis clarus squamis: ille horridus alter.
Desidia, latamque trahens inglorius alvum.
Ut binae regum facies, ita corpora plebis.
Namque aliae turpes horrent: ceu pulvere ab alto
Quum venit, et sicco terram spuit ore viațor
Aridus; elucent aliae, et fulgore coruscant
Ardentes auro, et paribus lita corpora guttis.

85

90

.95

76) Miscentur, conveniunt. 77) Erford. ver sudum nactae, h. e. caelum sudum verni temporis. Gud., nanctae. Goth. I. nate. Gud. campusque potentis. Campi patentes sunt aer purus et liquidus, non nubibus clausus. 78 Goth I. Irrumpunt. Ven. et Goth. II. Concurrunt. Heins. se rumpunt. Paris. aeth. ab alto. 79) Mixtae, pugna congressae. 81) Paris. et Menag. I. Non de. Gud. el Rott. II. fluit, al pluet. 82 Rott. II. Ipsi inter sese reges fulgentibus alis. 83) Moret. 11. in corpore 85) Al. coegit Heins. fugae. 87) Al. quiescent, quiescant, comprimuntur. 88) Al. ambos. 891 Zul. ne providus. Medic. obstet. Prodigus, qui tantum mel consumit, nullum ipse parat. 93) Melior, fortior. V. i. reget. 91) Sangerm. Alter enim. Rott. II. mac. alvo. Maculae auro obductae. 92) Menag. hinc melior. Al. meliorque. Ed. Ven, insignis et auro. Reisk. meliori insignis et ore, sc. forma. 93 Burmann clarus geminis. Alter ille hor. ridus, foedus aspectu. 94) Moret. IV. lateque. 95) Al. corp. gentis. 96) Al. quam pulvere ab alto cum venit, sed alte a vento in aerein levato. 97) Al. et terram sicco spuit, aspuit, inspuit; terram pro pulvere. 99) Al. sine et. ret. IV. ita. Corpora aureis maculis oblita, pro ard. cor. poribus.

Mo.

Haec potior suboles; hinc coeli tempore certo
Dulcia mella premes; nec tantum dulcia, quantum
Et liquida, et durum Bacchi domitura saporem.

100

105

At quum incerta volant, coeloque examina ludunt, Contemnuntque favos, et frigida tecta relinquunt: Instabiles animos ludo prohibebis inani. Nec magnus prohibere labor. Tu regibus alas Eripe. Non illis quisquam cunctantibus altum Ire iter, aut castris audebit vellere signa. Invitent croceis halantes floribus horti,

Et custos furum atque avium cum falce saligna
Hellespontiaci servet tutela Priapi.

Ipse thymum pinosque ferens de montibus altis
Tecta serat late circum, cui talia curae;
Ipse labore manum duro terat; ipse feraces
Figat humo plantas, et amicos irriget imbres.

110

115

Atque equidem, extremo ni jam sub fine laborum Vela traham, et terris festinem advertere proram: Forsitan et, pingues hortos quae cura colendi Ornaret, canerem, biferique rosaria Paesti; Quoque modo potis gauderent intuba rivis; Et virides apio ripae, tortusque per herbam Cresceret in ventrem cucumis; nec sera comantem

120

100) V. i. soholes. Coeli tempore certo, sc. vere et autumno. Jor) Al. premens. 102) Al. sine et. Gud. edomitura. Liquida, sc. pura et sine faece. Durum saporem, sc. vinum asperum, quod melle temperabatur. 104) Barth. Contemtuque favos relinquam. Frigida tecta, eo quod alvearium ab apibus destitutum est. 105) Medic. In stabulis. Rott. II. prohibetis. V. i. ludo animos. 106 Paris. Tu rigidus. 108) Al. et castris Mead. tollere signa, quasi de militibus loqueretur. 109) Al. olentes, alantes. Croceis s. versicoloribus. 110) Medic. custos frugum. Goth. II. florum. Rott. II. aut avium. III Priapus, Bacchi fere et Veneris creditus filius, hortorum Deus, Lampsaci ad Hellespontum in Mysia praecipue cultus. 112) Al. tinosque feres. 13) Moret. IV. ferat 114) Mor. IV. ferentes. 115 Amici imbres, aqua ex fonte aut pluvio. Inriget imbres, pro inriget plantas imbribus s. aqua ex fonte aut fluvio. 117) Mentel. I. pro perarem. Al. avertere proras. 118) Al. colentis. Hortos solo pingui adeoque fertili. 119) Medic. Basti. Paestum, seu Posidonia, Lucaniae urbs ad sinum Paestanum, non longe a Silaro fluv. Biferi, in quo uno anno bis nascitur rosa. 120) Ed. Ven. positis. Longob. fibris. Al. intiba, intyba. 11) Fr. Vatic. viridis. Toll. totusque. Al. per herbas. 122) Pier. sero.

135

Narcissum, aut flexi tacuissem vimen acanthi,
Pallentesque ederas, et amantes litora myrtos.
Namque sub Oebaliae memini me turribus altis, 125
Qua niger humectat flaventia culta Galaesus,
Corycium vidisse senem, cui pauca relicti
Jugera ruris erant; nec fertilis illa juvencis,
Nec pecori opportuna seges, nec commoda Baccho.
Hic rarum tamen in dumis olus, albaque circum 130
Lilia, verbenasque premens, vescumque papaver,'
Regum aequabat opes animis; seraque revertens
Nocte domum dapibus mensas onerabat inemtis.
Primus vere rosam atque auctumno carpere poma,
Et quum tristis hiems etiamnum frigore saxa
Rumperet, et glacie cursus frenaret aquarum,
Ille comam mollis jam tondebat hyacinthi,
Aestatem increpitans seram zephyrosque morantes.
Ergo apibus fetis idem atque examine multo
Primus abundare, et spumantia cogere pressis
Mella favis; illi tiliae, atque uberrima pinus;
Quotque in flore novo pomis se fertilis arbos
Induerat, totidem auctumno matura tenebat.
Ille etiam seras in versum distulit ulmos,
Eduramque pirum, et spinos jam pruna ferentes, 145
Jamque ministrantem platanum potantibus umbras.
Verum haec ipse equidem spatiis exclusus iniquis

140

124) Rott. 11. Pallantesque. Rott. III. Pallantisque, ut palantes hederae sint. 125) Al. urbis, arcis, autis. Goth. I. Oebalio. Al. Parces ubi Italia, quod Barth emendat: Pace sub Iliaca. Ars Tarenti dicta Oebolia, s. Spartana, ab Oebolo, vetere Spartanorum rege, patre Tyndarei. 126) Al. Qua piger-Galesus, quo fluvio Tarentinorum ager fertilissimus irrigatur. 127) Al. Corytium. Ciliciae oppidum, antro et croco satis notum. 128 Nec fertilis iuvencorum labore. 129) Seges pro agro. 130) Longob. Hinc. Erf. Huic. In solo spinoso ac dumis indulgenti. Rarum, raris ordinibus. Circum in oris alearum oleribus consitarum. 131) Falce premes, resecabis, plant abis. 132) Moret. IV. aequabit. Bur. mann animo. 133) Franc. inepřis. 135) Al. etiamnune. 136) Mor. II. firmaret. Al. glacies.. 137) Carpebat hyacinthos media hieme. V. i. iam tum tond. acanthi. 138) Erford. zeph. vacantes. 139) Gud. multum. Apes fetae melle. 141) Medic. filia. 142) Burmann: Quodque, Quoque. 143) Fr. Moret. legebat, al. ferebat. 144 Ille etiam ulmorum adultarum ordines posuit. 145) Leid. Iduramque. Goth. I. Edurasque pinus. Al. spinas. Ven. prunos jam spina fer. Piros valde duras 146) Goth. I. platanus-umbram. 147) Al. ipse quidem. Ven. ipse eadem. Medic. ipsa quidem. Menag. I. seclusus, vulgo disclusus.

150

Praetereo, atque aliis post me memoranda relinquo.
Nunc age, naturas apibus quas Jupiter ipse -
Addidit, expediam; pro qua mercede, canoros
Curetum sonitus crepitantiaque aera sequutae,
Dictaeo coeli Regem pavere sub antro.
Solae communes gnatos, consortia tecta

155

Urbis, habent, magnisque agitant sub legibus aevum ;
Et patriam solae et certos novere penates;
Venturaeque hiemis memores aestate laborem
Experiuntur, et in medium quaesita reponunt.
Namque aliae victu invigilant, et foedere pacto
Exercentur agris; pars intra septa domorum
Narcissi lacrimam, et lentum de cortice gluten, 160
Prima favis ponunt fundamina; deinde tenaces
Suspendunt ceras; aliae, spem gentis, adultos
Educunt fetus: aliae purissima mella
Stipant; et liquido distendunt nectare cellas.
Sunt, quibus ad portas cecidit custodia sorti;
Inque vicem speculantur aquas et nubila coeli;
Aut onera accipiunt venientum, aut agmine facto
Ignavum, fucos, pecus a praesepibus arcent.
Fervet opus, redolentque thymo fragrantia mella.
Ac veluti, lentis Cyclopes fulmina massis
Quum properant, alii taurinis follibus auras

165

170

148) Al. post. haec m., post comm. Ed. Ven. aliis primo mem. V. i. commemoranda. 149) V. i. Juppiter. 151) V. i. secutae. 152) Dictaeus rex est Jupiter in Dicte, monte Cretensi, nutritus ab apibus, quas Curetes, Cretae insulae primi cultores, Cybelesque sacerdotes, qui et Corybantes dicuntur, cymbalorum suorum sono allexerant. 153) V. i. natos. 154) Moret. IV. magnis ag. sine que. 155) Pier. A pro Ah patriam. Longob. solae certos sine et. 156) Arund. et Erf. labores. 157) Vols reportant. 158) Mor. IV. victum. Mor. 11. victui. Paris. foedere parco Aliae victui quaerendo operam dant. 159) Arund. inter. Mead. tecta domorum. Discursu et vagatione fatigantur per agros. 160) Mor. IV. lente. Longob. lectum. Narcissi lacrimam guttam, nectar, humorem melleum. 161) Al. tenaces. Favis, cellulis mel recepturis. 163) Medic. durissima, al. liquentia. 164) Ven. nectare telas. 165) Arund. ad portam tendit. Al. sorte. 166) Ven. quae nub. An futuri sint imbres, ne reliquae exeant. 167) Al accipiunt. 168) Barth. Agrinum. Arúnd. a praesep. urgent. Fucos, sc. apes maiores iis, quae mel faciunt. 169) Al. fervit flagrantia, flaglantia, frangentia. 170) Fr. Vatic. lenti Lentis massis ferri, quod duci potest. 171) Cum cito conficiunt fulmen.

t