285

290

Nec, genus unde novae stirpis revocetur, habebit:
Tempus, et Arcadii memoranda inventa magistri
Pandere, quoque modo caesis jam saepe juvencis
Insincerus apes tulerit cruor. Altius omnem
Expediam prima repetens ab origine famam.
Nam qua Pellaei gens fortunata Canopi
Accolit effuso stagnantem flumine Nilum,
Et circum pictis vehitur sua rura faselis;
Quaque pharetratae vicinia Persidis urguet,
Et viridem Aegyptum nigra fecundat arena,
Et diversa ruens septem discurrit in ora
Usque coloratis amnis devexus ab Indis:
Omnis in hac certam regio jacit arte salutem.
Exiguus primum, atque ipsos contractus ad usus, 295
Eligitur locus. Hunc angustique imbrice tecti
Parietibusque premunt artis, et quatuor addunt,
Quatuor a ventis, obliqua luce fenestras.
Tum vitulus, bima curvans jam cornua fronte,
Quaeritur: huic geminae nares et spiritus oris
Multa reluctanti obsuitur, plagisque peremto
Tunsa per integram solvuntur viscera pellem.

300

282) Rom. habenis, al. habebis. 283) Arcadii magistri, pastoris Aristaei. 284) Moret. I. caesis iam forte iuv. 285) Cruor corruptus ex putredine generaverit. 286) Ven. patria repetens. Goth. I. primam. Omnem famam, s. rei memoriam. 287) Medic. Nam quam. Gud. quae. Franc. Pe nei, al Pellei, Pelei, Palei. Pellaeus dicitur Canopus s. Macedonicus eo, quod Macedones sub Ptolemaeis Aegyptum obtinuere. 288) Zul Attulit. Goth. I. et fuso. Effuso flumine stagnat aqua in locis vicinis, etsi ipso alveo aqua concitatiore cursu fertur. 289) Rott. II. pactis. Cerda phasellus. V. i. phaselis. 290) Goth. I. Presidis. Al. vicina Papremidis, Prosopidis, Pathyridos Ab ea parte, qua Aegypto Persis contermina est. 291) Codices variant in transpositione antecedentis et sequentis versus. V. i. foecundet. 293) Rott. II. Ille col. Al. devectus. Franc. ab undis. 294) Rom. in hanc Franc. regio certam. Medic. certe. Rom. iacet. Ven. petit. 295) Erf. Exiguis. V. i. et Medic. in usus. Contractus, spatio angusto factus ad hunc ipsum usum. 297) Ed. Ven. premunt aras. V. i. quattuor. 98) Cerda adversa luce. Quatuor venti flant ex oppositis mundi partibus. 299) Burmann bina. Medic. vima. Gud. corvans. 300) Spiritus oris, s. os. 301) Menag. I. Multa resultanti. Ven. obruitur. Vulgo obstruitur. 302) Al. Tonsa, Tusa. Resolvuntur contusa, ut in putredinem tanto citius abeant, pelle tamen integra manente. Virgilii Opera.

-12

Sic positum in clauso linquunt, et ramea costis
Subjiciunt fragmenta, thymum, casiasque recentes.
Hoc geritur, zephyris primum impellentibus undas, 305
Ante novis rubeant quam prata coloribus, ante
Garrula quam tignis nidum suspendat hirundo.
Interea teneris tepefactus in ossibus humor
Aestuat, et visenda modis animalia miris,
Trunca pedum primo, mox et stridentia pennis,
Miscentur, tenuemque magis magis aëra carpunt:
Donec, ut aestivis effusus nubibus imber,
Erupere; aut ut, nervo pulsante, sagittae,
Prima leves ineunt si quando proelia Parthi.

810

Quis Deus hanc, Musae, quis nobis extudit ar

tem?

Unde nova ingressus hominum experientia cepit?
Pastor Aristaeus fugiens Penela Tempe,
Amissis, ut fama, apibus morboque fameque,
Tristis ad extremi sacrum caput adstitit amnis,

315

Multa querens, atque hac affatus voce parentem: 320 Mater Cyrene, mater, quae gurgitis hujus

Ima tenes, quid me praeclara stirpe deorum

(Si modo, quem perhibes, pater est Thymbraeus Apollo) quo

Invisum fatis genuisti? aut tibi nostri

306)

303) Moret. IV. positum clauso sine in, luto etiam denso obducta ianua et fenestra. 304) Casias, rosmarinum vel lavendulam. 305) Hoc faciunt circa initium veris. Nov. col. rub., s. floribus niteant. 307) Zul. Sarcula quam. Voss, signis. Al. suspendit. 308) Humor, vitiatus putredine sanguis. Teneris ossibus, quia haec ipsa contusa colliquescunt. 309) Aestuat, fermentescit. 310) Pier. pinnis. Truncis pedibus. 311) Mentel. I. tenuem magis ac m. 312) Moret. IV. et aest. effusis, 313) Pier. Eripuere. Franc. vel ut. Arcu propellente sagittas. 315) Moret. IV. Q. D. aut Musae. Pier. qui nobis. Erf. vobis. 316) Mentel. II. ingressum. Ed. Ven. ingressum hominem. Burmann coepit. 317) Goth. II. Aristheus, Apollinis et Cyrenes Nym phae filius. Tempe Peneia, Thessaliae vallis amoenissimus ad Peneum fluvium. 319) Fr. Moret. extremum sacri. Medic. placidum caput, 320) Mentel. I. affatur. Goth. I. effatus v. p. est. 321) Al. Mater! Cyrine mater! Cyrene una ex Nymphis hujus fluminis. 322) Mentel. I. tenens. Erf. de clara. Rom. a stirpe. 323) Thymbraeus, a Thymbra Troadis oppido, ubi templum Apollinis celebre, in quo ferunt Achillem a Paride fuisse occisum. 324) Menag. an quó, Medic. noster,

Pulsus amor? quid me coelum sperare jubebas? 325
En etiam hunc ipsum vitae mortalis honorem,
Quem mihi vix frugum et pecudum custodia sollers
Omnia tentanti extuderat, te matre, relinquo.
Quin age, et ipsa manu felices erue silvas;

er stabulis inimicum ignem, atque interfice mes

ses;

330 Ure sata, et validam in vites molire bipennem; · Tanta meae si te ceperunt taedia laudis.

335

At mater sonitum thalamo sub fluminis alti
Sensit. Eam circum Milesia vellera Nymphae
Carpebant, hyali saturo fucata colore;
Drymoque, Xanthoque, Ligeaque, Phyllodoceque,
Caesariem effusae nitidam per candida colla;
Nesaee, Spioque, Thaliaque, Cymodoceque,
Cydippeque, et flava Lycorias; altera virgo,
Altera tum primos Lucinae experta labores;
Clioque et Beroë soror, Oceanitides ambae,
Ambae auro, pictis incinctae pellibus ambae;
Atque Ephyre, atque Opis, et Asia Deïopea;
Et tandem positis velox Arethusa sagittis.
Inter quas curam Clymene narrabat inanem

340

345

325) Moret. IV. quis me. Goth. II. videbas. 327) Al. pecorum. 328) Burm. extulerat. Ven: et Paris. excuderat. Mead. excuterat. Extundere est invenire, parare. 329) Felices sylvas, arbusta fructiferarum arborum. 331) Medic. duram in vitis. Zul. in vitem. Goth. I. in vires. Rom. bipinnem, a bina pinna, quae est fastigium. 333) Menag. II. thalamos. Franc. thalamo sonitum, sc. confusum. 334) Pier. Sentit. Gud. Melesia. Medic. verbera, lanam ex urbe Mileto ducebant fuso. 335) Rom. satyro. Goth. I. phaucata. Hyali colore, vitreo, inter caeruleum et viridem medio, tincta. 336) Al. Drimo, Drumo, Dremo, Xanto, Legea. Heins. Phyllidoceque. V. i. Legeaque. 338) Al. Niseae, Nisaee, Nisaei, Nesea, Nisaea etc. Theleiaque, Taliaque. Chimodoceque, Cynodoceque, Cymodoceque. 339) Rom. Lycoris alternaque. Goth. I. Lyceris. V. i. Cydippe. 340) Al. primum. 341) Oceanitides ambae, hae igitur solae Oceani filiae, adeoque ceterae Nereides. 342) Erf. invictae, Rott. II. incinctae vestibus, sc. variis pellibus, tanquam Nymphae venatrices. 343) Medic. Ephyra. Goth. I. Epyre. Al. atque Asia et Diopea, Deiopia, Diopeia. 344) Med. At tand. AI. velox positis. 345) Erf. Clymene curam. Gud. curas - inanes. Goth. I. narravit. Erf. mandabat. Venus, Vulcani coniux, Mar tem amavit, et in adulterio deprehensa est a marito.

350

355

Vulcani, Martisque dolos et dulcia furta;
Aque Chao densos divûm numerabat amores.
Carmine quo captae dum fusis mollia pensa
Devolvunt, iterum maternas impulit aures
Luctus Aristaei, vitreisque sedilibus omnes
Obstupuere; sed ante alias Arethusa sorores
Prospiciens, summa flavum caput extulit unda;
Et procul: O gemitu non frustra exterrita tanto,
Cyrene soror, ipse tibi, tua maxima cura,
Tristis Aristaeus Penei genitoris ad undam
Stat lacrimans, et te crudelem nomine dicit.
Huic percussa nova mentem formidine mater,
Duc, age, duc ad nos; fas illi limina divûm
Tangere, ait: simul alta jubet discedere late
Flumina, qua juvenis gressus inferret. At illum 360
Curvata in montis faciem circumstetit unda,
Accepitque sinu vasto, misitque suh amnem.
Jamque domum mirans genetricis, et humida regna,
Speluncisque lacus clausos, lucosque sonantes,
Ibat, et ingenti motu stupefactus aquarum,'
Omnia sub magna labentia flumina terra
Spectabat diversa locis, Phasimque, Lycumque,
Et caput, unde altus primum se erumpit Enipeus,

365

Zul.

347) Rom. Atque chadens os. Erf. divum densos. Mead. narrabat. Al. enumerabat. Chaos, indigesta moles, ex qua omnia eruperunt, primus Deorum fuit. 348) Gud. fu sis dum. Mollia pensa, manipulos lanae. 350) Rott. II. vitreis in sedibus. Paris. vitreis quoque sedibus. Medic. amnes. 351) Al. Obstipuere. 352) Ál. placidum cap. Leid. summaque suum cap. 353) Et procul, at gemitu. Atque procul gemitu. 357) Goth. II. Rott. I. Hic p. Ven. Hinc. Pier. perculsa. 358) Fas illi, quia Deo patre, matre Nympha genitus est. 359) Menag. II. discernire. Mead. descendere. 360) Gud. quia iuv. Heins. qua iuveni. Gud. ad illum. 361) Medic. speciem. Parrhas. in faciem montis. Erf. in facie Macrob. Sat. in molis speciem. 362) Accipere nos dicitur locus, quem ingredimur, mittedum per eum transimus. 363) Rom. genetrix. 364) V. i sonantis. Plato aquas e visceribus terrae Aristote les e mari profluere existimat. Lucos sonantes appellat poeta herbas in fluviis et lacubus magna copia enascen tes. 367 Menag. I. Spectabant. Goth. I. Phasin, qui et Lycus sunt fluvii in Colchide, immittentes se in Pontum Euxinum. 368 Medic. primus se erumpit. Paris. primus erupit. Al primum erumpit, erupit. Zul. se primum er. Rott. III. primum se rupit. Caput hic est fons Enipeus flumen Thessaliae.

re,

-

870

875

Unde pater Tiberinus, et unde Aniena fluenta,
Saxosumque sonans Hypanis, Mysusque Caicus,
Et gemina auratus taurino cornua vultu
Eridanus: quo non alius per pinguia culta
In mare purpureum violentior effluit amnis
Postquam est in thalami pendentia pumice tecta
Perventum, et gnati fletus cognovit inanes
Cyrene: manibus liquidos dant ordine fontes
Germanae, tonsisque ferunt mantelia villis.
Pars epulis onerant mensas, et plena reponunt
Pocula. Panchaeis adolescunt ignibus arae.
Et mater, Cape Maeonii carchesia Bacchi;
Oceano libemus, ait. Simul ipsa precatur
Oceanumque patrem rerum, Nymphasque sorores,
Gentum quae silvas, centum quae flumina servant.
Ter liquido ardentem perfudit nectare Vestam;
Ter flamma ad summum tecti subjecta reluxit.
Omine quo firmans animum, sic incipit ipsa:

Est in Carpathio Neptuni gurgite vates
Caeruleus Proteus, magnum qui piscibus aequor
Et juncto bipedum curru metitur equorum.
Hic nunc Emathiae portus patriamque revisit
Pallenen. Hunc et Nymphae veneramur, et ipse

380

885

390

di

369) Mead. Unde caput Tib. Franc. Armena. 370) Al. Sasosusque. Burm. Hypanus. Pier. Mesos, Misus. V. i. Misiusque. Hypanis est Sarmatiae flumen, nunc Bog ctum. 371) Medic. taur. corpore. 373) Leid. influat. Vulgo influit. Toll. violentius. 374) Zul. Postg. inter th. Al. pomice, punice. Pumex est lapis, ob foramínum multitudinem levissimus. 375) Medic. sine et. Paris. flentes. Goth. II. flexus. V. i. fletus nati inanes, levi de causa susceptum dolorem. 377) Vulgo mantilia, lanea, lanugine in texti, superficie adtonsa, adeoque tenuia. 378) Moret. IV. Parce. Parrhas. Pars onerat ep. 379) Medic. pinguibus, quasi pinguia sint unguenta. Serv. adolescent. Leid. Sabacis. Menag. alae. 380) Bacchi Maeonii, s. Lydii, pro vino praestantiore. Carchesium est poculum oblongum, in medio compressum. 381) V. i. precamur. Oceano quasi communi omnium fontium patri. 383) Servant incolunt. 384) Medic. perfundit nectare Vestam, s. vino ignem. 395) Med. sublata. Mor. IV. subvecta pro subiecta, subjiciens se. 386) Medic. firma pro firmata. Gud. formans. 388) Zul. qui passibus; nam piscibus nimis tenue et exile esse videtur. Al pistribus. 389) Zul. Ejuncto. Parrhas. Evincto. Goth. II. cursu. 390) Mentel. II. Hinc. Menag. I remisit. 391) Zul. Pallenem. Medic. Pellenen. C. et Ed. Paris. veneruntur. Medic. ipsi.