Aspera tum positis mitescent saecula bellis.
Cana Fides, et Vesta, Remo cum fratre Quirinus,
Jura dabunt; dirae ferro et compagibus arctis
Claudentur Belli portae. Furor impius intus

Saeva sedens super arma, et centum vinctus aënis 295 Post tergum nodis, fremet horridus ore cruento.

300

Haec ait, et Maja genitum demittit ab alto, Ut terrae, utque novae pateant Carthaginis arces Hospitio Teucris; ne fati nescia Dido Finibus arceret. Volat ille per aëra magnum Remigio alarum, ac Libyae citus adstitit oris. Et jam jussa facit, ponuntque ferocia Poeni Corda volente deo. In primis regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam. At pius Aeneas, per noctem plurima volvens, 305 Ut primum lux alma data est, exire, locosque Explorare novos; quas vento accesserit oras, Qui teneant, nam inculta videt, hominesne, feraene, Quaerere constituit, sociisque exacta referre. Classem in convexo nemorum, sub rupe cavata, 310 Arboribus clausám circum atque horrentibus umbris Occulit. Ipse uno graditur comitatus Achate, Bina manu lato crispans hastilia ferro. Cui mater media sese tulit obvia silva,

Virginis os habitumqué gerens, et virginis arma 315

291) Hamb. II. mitescunt, tempus illud erit pacatum. 292) Fides antiqua maiorum. Vesta fuit vetus dea etiam Troianorum, cuius post Romae cultus fuit celeberrimus. Romulus et Remus imperio Romano praeerunt. 293) C. 1. diras et f. et c. artis; al. arctis. C. 8. ferro comp. 294) Belli portae respiciunt Jani templum, quod pace restituta clausum quasi pro carcere et custodia belli haberi potest. C 8. Clauduntur ipsius intus. 297) C. 1, 9. dimittit. Moret. II. Maiae. C.6. Majae genitum. 298) Vulgo atque n. 300) Leid. aethera. Ed. Ven. aera multum. 301) Moret. I. Alae avium cum navium resine ac. C. 8. citus Liby ae mis comparari solent. 302) Oudart. Omnia iussa. Hamb. I. At iam iussa gerit.306) Moret. II. alta d. 307) Mor. II. Quaerere constituit, quos f Menag. I. Expl. n., quos v. a.; oras Quit. Leid. accesserat. 308) C. 1. videns. Medic. vident. Al feraeve. C 7. hominesve. 309) Al. sociis sine que. 310) Multi convexu. 311) Umbris, sc. arborum. 312) Hamb. I. atque uno. Achates Aeneae comes datus füit. 313) Hamb. I. lati — ferri. Crispantur, quae inflectuntur. 314) Antequam silvam littoris esset egressus, incessit Venus puellae venatricis vultu et amictu. 315) Sprot. et Hamb. I. ferens. Probabile fit, puellas Spartanas venationibus quoque operam dedisse.

1

Spartanae, vel qualis equos Threissa fatigat
Harpalyce, volucremque fuga praevertitur Eurum.
Namque humeris de more habilem suspenderat arcum
Venatrix, dederatque comam diffundere ventis;
Nuda genu, nodoque sinus collecta fluentes.
Ac prior, Heus, inquit, juvenes, monstrate mearum
Vidistis si quam hic errantem forte sororum,
Succinctam pharetra et maculosae tegmine lyncis,
Aut spumantis apri cursum clamore prementem.

320

Sic Venus; et Veneris contra sic filius orsus: 325 Nulla tuarum audita mihi neque visa sororum, O quam te memorem? virgo; namque haud tibi vultus Mortalis, nec vox hominem sonat; o dea certe; An Phoebi soror? an Nympharum sanguinis una? Sis felix, nostrumque leves quaecunque laborem; 330 Et, quo sub coelo tandem, quibus orbis in oris Jactemur, doceas. Ignari hominumque locorumque Erramus, vento huc et vastis fluctibus acti. Multa tihi ante aras nostra cadet hostia dextra. Tum Venus: Haud equidem tali me dignor ho

nore;

Virginibus Tyriis mos est gestare pharetram,
Purpureoque alte suras vincire cothurno.
Punica regna vides, Tyrios, et Agenoris urbem;
Sed fines Libyci, genus intractabile bello.
Imperium Dido Tyria regit urbe profecta,

335

340

316) Threissa Harpalyce pro Amazone venatrice est sumen. da, licet sit filia regis. C. 8. Traissa. 317) C. 6, 9. Hebrum 318) Arcum, qui facile tractari potest, 319) C. 8. coma Rottend. I. defundere. Leid. dispergere. 320) Nodo, pro quovis vinculo. 321) C. 1. prius. Al. Et prior, At prior. Goth. II. inquit, nobis, mon. C. 8. At prius. 322) Żul. si quam hortantem. 323) Multi cod. pharetram tegmina. Mentel. I. maculoso. Menag. I. aut mac. 325) C. 1. sic contra. Hamb. II. sic f. inquit. Burm. coni. insit. 326) Franc. mihi est. Goth. I. nec. v. 327) Ed. Ven. O quid te. Hamb. II. cultus. 328) Gud. vox hominum. Moret. neque vox. 329) Al. Aut aut. Sanguinis una, s. e genere. 330) Hamb. II. quemcunque. Sis felix s. propitia, qualiscunque dea es, nostris malis succurre. 331) C. i. ab oris. 332) Leid. Jac tamur s. versamur. Al. locorum, locumque, 333) Al. vastis et. Erramus pro, sumus. C. 7. huc vastis. 335) AI. tunc. Tali sacrificio: vult enim mortalis virgo videri, non dea. 336) Bigot. pharetras. 337) Reg. sine que. Gud. altae. Serv. aptare. 338) Medic. urbes, a progenie Agenoris conditas. 339) Al. Sunt Lybici vel Lybiae fines. Pier. genus insuperabile.

.

Germanum fugiens. Longa est injuria, longae
Ambages; sed summa sequar fastigia rerum.
Huic conjunx Sychaeus erat, ditissimus agri
Phoenicum, et magno miserae dilectus amore,
Cui pater intactam dederat, primisque jugarat
Ominibus. Sed regna Tyri germanus habebat
Pygmalion, scelere ante alios immanior omnes.
Quos inter medius venit Furor. Ille Sychaeum
Impius ante aras, atque auri caecus amore,
Clam ferro incautum superat, securus amorum
• Germanae; factumque diu celavit, et aegram,
Multa malus simulans, vana spe lusit amantem.
Ipsa sed in somnis inhumati venit imago
Conjugis; ora modis attollens pallida miris,
Crudeles aras trajectaque pectora ferro
Nudavit; caecumque domus scelus omne retexit.
Tum celerare fugam patriaque excedere suadet,
Auxiliumque viae veteres tellure recludit
Thesauros, ignotum argenti pondus et auri.
His commota fugam Dido sociosque parabat.
Conveniunt, quibus aut odium crudele tyranni,
Aut metus acer erat; naves, quae forte paratae,
Corripiunt, onerantque auro. Portantur avari
Pygmalionis opes pelago. Dux femina facti.

345

350

355

360

342) C. 1. sequor. Al. vestigia, sed fastigia sunt capita narrationis. 343) Al. Suchaeus, Sichaeus, Synchaeus. Goth. II. Huic Sichueus erat coniux. Huet. emend. dit. auri, Agri, sc. agrorum possessione. 344) Misere, s. valde amare. 345 Menag. I. iugavit C. 6. iugaret. 346) Hamb. 11. Connubiis, ex concect., pro quibus auspicia nuptialia dici solent. Germanus, sc. Didonis. 347) C. 8. omnis. 348) Quos inter, sc. Sichaeum et Pygmalionem. Al. medios. Furor praestat ira, inimicitia. 39) Moret. II. aram. Bigot. Incautum ante aras - Clam ferro immitis sup. 350 Medic. amorem. Rottend. II. amore. Securus s. nil curans. 352) C. 1. fallit. Pier. una spe. Bigot. spe vana. Zulich. clusit. 353) Vofs II. in somnos. Epitheton inhumati auget rei atrocitatem et somnii narrati probabilitatem. 354 Ed. Ven. tollens pallentia. 355) Menâg. II. transiecta. Crudeles aras, h. e. scelus crudele ad aras in se commissum. C. 8. Crudelis. 356) Medic. domus et scelus. Dorvill. caecumque dolis. Heins. scelus esse. Goth. I. sc. ore ret. Nudavit, s. manifestam fecit. 357) Med. patriaeque. Al patriamque. 358) Med. Auxilioque viae. Č. 7 veteris. 361) Odium immanis animi. 362, Goth. II. metus aeger. Zul. naves sunt forte p. 363) Burm. Corripiunt. Moret. ornarunt auro. Portentur. 364) Goth. III. facta. Puget. facta est.

Devenere loco's, ubi nunc ingentia cernes
Moenia sargentemque novae Carthaginis arcem;
Mercatique solum, facti de nomine Byrsam,
Taurino quantum possent circumdare tergo.
Sed vós qui tandem, quibus aut venistis ab oris,
Quove tenetis iter? Quaerenti talibus ille
Suspirans, imoque trahens a pectore vocem:

365

870

375

O dea, si prima repetens ab origine pergam, Et vacet annales nostrorum audire laborum: Ante diem clauso componet Vesper Olympo. Nos Troja antiqua, si vestras forte per aures Trojae nomen iit, diversa per aequora vectos Forte sua Libycis tempestas appulit oris. Sum pius Aeneas, raptos qui ex hoste Penates Classe veho mecum, fama super aethera notus. Italiam quaero patriam, genus ab Jove summo. 380 Bis denis Phrygium conscendi navibus aequor, Matre dea monstrante viam, data fata secutus; Vix septem convulsae undis Euroque supersunt. Ipse ignotus, egens, Líbyae deserta peragro, Europa atque Asia pulsus. Nec plura querentem 385 Passa Venus medio sic interfata dolore est:

Quisquis es, haud, credo, invisus coelestibus auras

365) Medic. cernis. 366) Oudart. surgentesque arces, sc. Carthaginem ipsam. 367) Al. Bursam, Bysram, locum, in quo postea B. arcem condiderunt. 368) Goth. I. Taurinum. Sprot. Quantum taurino. Medic. possint. Vofs. I. possunt. 369) €. I. 8. advenistis. 370) Mentel. 1. Quave. Menag. I. Quodve. Hamb. I. Quoque. 371) C. 1. de pect. 372) Hamb. II. primum. Si ego fata nostra ordine expo nere, et tu ea audire velles, dies nos deficeret. 373) Franc. Et placet. Pier. aud. parentum. Al. tantorum aud. lab. 374) Corradus componat. Caelum clauditur tenebris noctis praetentis. Componere, finire. 375) Fama urbis tanto cla rior est, quo antiquior illa. 370) Zul. init. Pier. iactos, alia via, quam qua iter parabamus. 377) Zul. Forte mala. Sprot. applicat. Casu, qualem tempestas afferre solet. C. 6. auris. 378) Moret. I. sine qui. Pius est religiosus, quoniam omnia ad deorum oracula exsecutus est. 379) Menag. I. aequora. C. 7. nothus. 380) Rom. ab J. magne, quatenus Dardanus, Jovis filius ex Electra, et generis auctor, ex Italia oriundus est. V. I. et 2. et genus. 381) Phrygium aequor, littori Troadis praetentum. 382) Goth. I. sequuntur. 384) Hamb. I. pererro. 385) V. 2. loquentem. 386) C. 1. dolori. Al. dolore sine est. 387) C. 7. Quisquis, haud.

390

895

Vitales carpis, Tyriam qui adveneris urbem.
Perge modo, atque hinc te reginae ad limina perfer.
Namque tibi reduces socios classemque relatam
Nuntio, et in tutum versis Aquilonibus actam,
Ni frustra augurium vani docuere parentes.
Adspice bis senos laetantes agmine cycnos,
Aetheria quos lapsa plaga Jóvis ales aperto
Turbabat coelo; nunc terras ordine longo
Aut capere aut captas jam despectare videntur.
Ut reduces illi ludunt stridentibus alis,
Et coetu cinxere polum, cantusque dedere:
Haud aliter puppesque tuae pubesque tuorum
Aut portum tenet, aut pleno subit ostia velo.
Perge modo, et, qua te ducit via, dirige gressum.
Dixit, et avertens rosea cervice refulsit,
Ambrosiaeque comae divinum vertice odorem
Spiravere; pedes vestis defluxit ad imos;
Et vera incessu patuit dea. Ille, ubi matrem
Agnovit, tali fugientem est voce secutus:
Quid natum toties, crudelis tu quoque, falsis

400

405

Rott. II.

388) C. 1, 6, 7. Vitalis, 389) Burm. ad reg. 1. sine ad. Parrhas. et Venet. teque hinc. Moret fr. et edit. Genev. ad lumina. Leid. profer. 390) Dorvill, socios reduces. Sprot. classemque receptam. Goth. III. relictam, 391) Versis ventis. C. 8. aptam. 392) Vanus, non modo qui pollicetur, quae praestare nequit, sed et qui profitetur vel falsam vel inanem doctrinam. 393) Sprot. luctantes. Heins. b. s. laetantes, laetanti b. s., bis seno laetantis, b. s. laetanti examine. 394) Heins. quos forte p. J. a. ab alto. Sc. cogitandum est, cygnos adhuc recto volatu per aerem fugisse, nunc deorsum ferri versus terram, littus puta maris vel fluminis, quod antea insederant." C. 8Atherea. 395) Dorvill. Turbavit. Pier. turbarat. Rom. turbabit, pro insequebatur. 396) Mentel. III. captis. Gud. respectare. Dorvill. iam nunc spectare. Franc. sine iam. Capere est aut occupare, aut oculis designare, eligere, petere. 398) Moret. I. ut coetu. Burm. coni. cinzere solum. Cygni in aerem alis sublati ludunt volando in orbem. 399) Bigot. pubesque tude puppesque. 400) Hamb. I. portus. Ostia sunt aditus portus. V. 2. tenent. 401) Al. quo te. Ed. Ven. ducet. Zul. duxit. Bigot. via ducit. Gud. derige.. 402) Roseum exprimit aliquid suave vel pulchrum, aut colorem floridum in tenera cute pellucentem. C. 7. adver423) Burm. a vertice. Comae ambrosia delibutae odorem late spargunt. 404) C. 7. imas, 406) Pier fug. tali est v. s. 407) C. 1, 8. totiens.

tens.