Improperata refert, et mens exaestuat ira, re
Quin etiam bis tum medios invaserat hostés;

Panditur interea domus omnipotentis Olympi, Conciliumque vocat divûm pater atque hominum rex Sideream in sedem: terras unde arduus omnes, Castraque Dardanidum adspectat, populosque Latinos. Considunt tectis bipatentibus. Incipit ipse: Goelicolae magni, quia nam sententia vobis Versa retro, tantumque animis certatis iniquis? Abnueram bello Italiam concurrere Teucris.

Quae contra vetitum discordia? quis metus aut hos Aut hos arma sequi ferrumque lacessere suasit?

-8

01

1

5

10

Olympus s coelum non modo est sedes Jovis, sed con ducit etiam ad omnium rerum productionem per siderum influxus. 2) Pier. Consilium. 3 C. 6. sidercam sedem. 4) C. 8. Dardanium C. 6. populusq. latinus. 5) Mor. II. por. tis bip., ubi janua est biforis, quae in dextram laevamque aperitur. 6) C. 1, 7, 8. quaenam; sed quare mutastis ipsi sententiam vestram, qua statueratis neutris partibus favere ? 7) Goth. 11. retro est. Men. II. certatur. 8) Abnueram alludit ad Jovis numen, quia numine, i. e. nutu, omnia efficit. 9) C. 7. vetus. Cujusnam mali aut periculi depel. lendi adduxit, ut utraque pars bellum moveret? 10) C. & verbumq. Lacessere s movere.

Adveniet justum pugnae, ne arcessite, tempus,
Quum fera Carthago Romanis arcibus olim
Exitium magnum atque Alpes immittet apertas:
Tum certare odiis, tum res rapuisse licebit.
Nunc sinite; et placitum laeti componite foedus.
Jupiter haec paucis; at non Venus aurea contra
Pauca refert:

15

O Pater, o hominum divûmque aeterna potestas!
Namque aliud quid sit, quod jam implorare queamus?
Cernis ut
Lansulent Rutuli,
Per medios

Si

feratur
secundo

20

25

30

Marte ruat? Non clausa tegunt jam moenia Teucros: Quin intra portas atque ipsis proelia miscent Aggeribus moerorum, et inundant sanguine fossae. Aeneas ignarus abest. Nunquamne levari Obsidione sines? muris iterum imminet hostis eNascentis Trojae; nec non excercitus alter, Atque iterum in Teucros Aetolis surgit ab Arpis Tydides. Equidem, credo, mea vulnera restant; Et tua progenies mortalia demoror arma! Sine pace tua, atque invito humine, 1 am petiere: luant peccata; neque e Juveris auxilio, Sin tot responsa secuti, suppoliger de' qabe mubinsbis( or portesƆ er domomold 2:3993 inubiɛtro) 11) C. 8. accersite. Gud. Adveniat Goth. III. AÐ véniet quondam. 12) G I. artibus. C. 6. freta. Carthago spari bus votis et viribus imperium orbis agitavit, 13) Men. I. immittat. Goth. I. immittit. G. II. invitet. G. III. immiscet. Annibal Alpibus patefactis ingressus est Italiam cum exitio Romanorum. 914) G07: Tunc raptim exequili cebit. 15) C. 8. placidum; sed quod iis placuit. 16) C. 8. at nos. Aurea s. pulcra. 18) Potestas s. potens. 20) Burm, quatuor insultant: quod verbum sumtum est a canibus, cum in praedam insiliunt. 21) C. 6. insignes, 22) G8 ruant Med. claustra.— Tegunt est verbum tegmen

pro scuto24) Gb7, 18, murorum. Aggeribus pro (muris. Inundant etc. ad uberem caedem explicandam 25) G12 nunquamve Mor, II, Unquam ne. 26) Mor III. insidet. 28) Plur. surget. Vols I. ab arvis, Arpe, Apuliae Dauniae urbs, condita a Diomede (Tydei filio), qui prius in Aetos lia regnaverat. 29) Cum Aeneam, a Diomede lapidis ictu vulneratum, Venus opposito peplo e pugnae periculo sub duceret, a Diomede in vola manus vulnerata est. 30) Ego, dea, sustinebo mortalis impetum. 31) Ven, inviso. Dory invicto Gud. nomine. 32) Franc. luunt. Verbo petiere usurpatio in aggressu, et quidem petulans innuitur, 33) C 7. Juvenis.

$40

Quae Superi Manesque dabant: cur nunc tua quisquam
Vertere jussa potest? aut cur nova condere fata? $5
Quid repetam exustas Erycino in litore classes?
Quid tempestatum regem, ventosque furentes
Aeolia excitos? aut actam nubibus Irim?
Nunc etiam Manes (haec intentata manebat
Sors rerum) movet, et superis immissa repente
Allecto, medias Italûm bacchata per urbes.
Nil super imperio moveor; speravimus ista,
Dum fortuua fuit; vincant, quos vincere mavis.
Si nulla est regio, Teucris quam det tua conjunx
Dura: per eversae, genitor, fumantia Trojae
Excidia obtestor: liceat dimittere ab armis
Incolumem Ascanium, liceat superesse nepotem.
Aeneas sane ignotis jactetur in undis; ཀ ཕ| ས
Et, quamcunque viam dederit Fortuna, sequatur:
Hunc tegere, et dirae valeam subducere pugnae. 50
Est Amathus, est celsa mihi Paphus, atque Cythera,
Idaliaeque domus; positis inglorius armis
Exigat hic aevum. Magna ditione jubeto
Carthago premat Ausoniam; nihil urbibus inde

45

34) Mont. non tua. Manes Hectoris. 35) C. 6, 7. Flectere jura. 36) C. 6. exastas; al. exhaustas. Mulieres Trojanae, Junonis et Iridis suasu, taedio navigationis, naves Aeneae exusserunt, dum is ludos celebrat ad patris Anchisae tùmulum, prope Erycem, Siciliae urbem et montem. 37) C. 1. furentis. Tempest. reg., Aeolum. 38) C. 7. exitos. Men. I. exactos. Juno Aeolum et ventos in Aeneae classem concitavit. Iris missa est a Junone ad Trojanas mulieres, ut eas ad incendium navium concitaret, et ad Turnum, ut eum ad bellum hortaretur. 39) Goth. II. intempesta. Dorv. manebant. Manes s. deos inferorum. 40) Leid. invisa. Sors rerum a Servio explicatur regnum inferorum, quia sors tertia Plutonis. 41) C. 6. mediasque. Vox bacchata a furio. sis Bacchi comitibus petitur. 42) Hamb. I. imperiis. Sprot. imperium, Gl. a Jove permissum. 43) C. 1. majus. 44) Burm. duo dat 45) C. 7. perversae. Dura, quia irae Ju nonis diuturnae et pertinaces. 46) Burm. aliq. demittere, 47) Nepotes amantur plus quam filii. 48) Al. Aen. procul ign. 49) Hamb. I. quacunque. 50) Al. Nunc. 51) Č. 6, I. Paphos. Memorantur duae urbes in Cypro insula, quae tota Veneri sacra fuit. Cythera, gen. Cytherorum, insula inter Cretam et Peloponnesum, nunc Cerigo vocatur. 52) Domus pro sede s. habitatione, vel templo. Idalia est oppidum Cypri insulae. 53) C. 6. Exiet. 54) C. 1, 8. nil viribus. Goth. III. C. ut pr. Aus., s. Italiam teneat potenti impe

1

55

65

Obstabit Tyriis. Quid pestem evadere belli
Juvit, et Argolicos medium fugisse per ignes;
Totque maris vastaeque exhausta pericula terrae:
Dum Latium Teucri recidivaque Pergama quaerunt?
Non satius, cineres patriae insedisse supremos, silos A
Atque solum, quo Troja fuit? Xanthum et Simoënta 60
Redde, oro, miseris; iterumque revolvere casus »
Da, pater, Iliacos Teucris.adTumi regia Juno 53094
Acta furore gravi: Quidame alta silentia cogisque
Rumpere, et obductum verbis vulgare dolorem?
Aenean hominum quisquam divumque subegit
Bella sequi, aut hostem regi se inferre Latino?.
Italiam fatis petiit auctoribus; esto;:10129td b
Cassandrae impulsus furiisNum linquerencastra
Hortati sumus, aut vitam committere ventis?
Num puero summam belli, num credere muros? 70
Tyrrhenamve fidem aut gentes agitare quietas?
Quis deus in fraudem, quae dura potentia nostri
Egit? Ubi hic Juno, demissave nubibus Iris?
Indignum est, Italos Trojam circumdare flammis x
Nascentem, et patria Turnum consistere terra:
Cui Pilumnus avus, cui diva Venilia mater.

M

75

55) C. 7. Optabit. Plur. Obstabat. Zul. Teucris. Goth. III. bellis. Pestem s. perniciem. 56) Bigot. Argolicum Plus. medios. Ven. fecisse. Arg. 9. Graecos. 57) C. I. vastatquè. 58) Recid, caduca, rursus cadentia Pergama, quae sunt arx Trojae. 59) C. 8. insidisse. 60) C. 8. tedia. C.4. Xantumque Simeunta, Troadis fluvios. Zul. quod T. Ven. quar. 61) C. 1. resolvere. 62) C. 1. tune. 63) Goth. II. f. gravi. est. Burm.duo coges. 64) Mor. II. obtectum.65) C. 4. quisquam hominum. C. 6. Aeneam. 67) C. 1, 6, 8, 7. pretiit fatis68) C. 1. impulsus. C. 7. Non. Cassandra, Priami filia et vates, praedixerat Anchisae Trojanos venturos in Italiam. 70) Gud. Non p. Mont. flammam b. Vem non cr. Puero Ascanio, cui curam novae Trojae crediderat, sub tutela tamen Mnesthei et Seresti. 71) C. 6, 8. Tyrrhenamque. C. I. et gentis. Franc. g. equitare q. Aeneas, Evandri consilio, Tarchontem et Tyrrhenos, a Mezentio rege dissidentes, adierat, opem ab iis petiturus. 72) C. 1, 6, 8, 7. nostra. Fraus est malum s. damnum, dolus, pericu lum, et blanditia 73) C. 7. hic ubi. Med. hinc. Parrh. haec. 74) Goth. II. Putulos T. 76 Gud. Venelia. Pilum nus et Picumnus, fratres antiqui Rutulorum reges, Jovem patrem habuisse dicuntur, prior inter Turni maiores habitus est. Venilia erat soror Amatae, Latini uxoris, ex deabus marinis; de aestu maris.

Virgilii Opera.

39