Lyncea tendentem contra, sociosque vocantem, Vibranti gladio connixus ab aggere dexter Occupat; huic uno dejectum comminus ictu Cum galea longe jacuit caput: inde ferarum Vastatorem Amycum, quo non felicior alter Ungere tela manu, ferrumque armare veneno: Et Clytium Æoliden, et amicum Crethea Musis; Crethea Musarum comitem, cui carmina semper Et citharæ cordi, numerosque intendere nervis; Semper equos atque arma virûm pugnasque canebat. Tandem ductores, audita cæde suorum, Conveniunt Teucri, Mnestheus acerque Serestus; Palantesque vident socios, hostemque receptum. Et Mnestheus: Quo deinde fugam, quo tenditis? in- quit.
Quos alios muros, quæ jam ultra moenia habetis? Unus homo, et vestris, o cives, undique sæptus Aggeribus, tantas strages impune per urbem Ediderit? juvenum primos tot miserit Orco? Non infelicis patriæ, veterumque deorum, Et magni Æneæ, segnes miseretque pudetque? Talibus accensi firmantur, et agmine denso Consistunt. Turnus paulatim excedere pugna, Et fluvium petere, ac partem quæ cingitur unda. Acrius hoc Teucri clamore incumbere magno, Et glomerare manum: Ceu sævum turba leonem
Quum telis premit infensis: at territus ille, Asper, acerba tuens, retro redit; et neque terga Ira dare aut virtus patitur; nec tendere contra, Ille quidem hoc cupiens, potis est per tela virosque. Haud aliter retro dubius vestigia Turnus Improperata refert, et mens exæstuat ira. Quin etiam bis tum medios invaserat hostes; Bis confusa fuga per muros agmina vertit. Sed manus e castris propere coit omnis in unum: Nec contra vires audet Saturnia Juno Sufficere; aëriam cœlo nam Juppiter Irim Demisit, germanæ haud mollia jussa ferentem, Ni Turnus cedat Teucrorum manibus altis.
Ergo nec clypeo juvenis subsistere tantum Nec dextra valet, injectis sic undique telis Obruitur. Strepit assiduo cava tempora circum Tinnitu galea, et saxis solida æra fatiscunt; Discussæque jubæ capiti; nec sufficit umbo Ictibus: ingeminant hastis et Troes et ipse Fulmineus Mnestheus. Tum toto corpore sudor Liquitur, et piceum (nec respirare potestas) Flumen agit; fessos quatit acer anhelitus artus. Tum demum præceps saltu sese omnibus armis In fluvium dedit; ille suo cum gurgite flavo Accepit venientem, ac mollibus extulit undis; Et lætum sociis, abluta cæde, remisit.
PANDITUR interea domus omnipotentis Olympi, Conciliumque vocat divûm pater atque hominum rex Sideream in sedem; terras unde arduus omnes Castraque Dardanidûm adspectat populosque Latinos. Considunt tectis bipatentibus. Incipit ipse:
Coelicolæ magni, quia nam sententia vobis Versa retro, tantumque animis certatis iniquis? Abnueram bello Italiam concurrere Teucris: Quæ contra vetitum discordia? quis metus aut hos Aut hos arma sequi ferrumque lacessere suasit? Adveniet justum pugnæ, ne arcessite, tempus, Quum fera Carthago Romanis arcibus olim Exitium magnum atque Alpes immittet apertas. Tum certare odiis, tum res rapuisse licebit: Nunc sinite; et placitum læti componite fœdus. Juppiter hæc paucis; at non Venus aurea contra Pauca refert:
O pater, o hominum divûmque æterna potestas, Namque aliud quid sit quod jam implorare queamus? Cernis ut insultent Rutuli, Turnusque feratur Per medios insignis equis, tumidusque secundo Marte ruat: non clausa tegunt jam monia Teucros ; Quin intra portas atque ipsis prœlia miscent
Aggeribus murorum; et inundant sanguine fossæ. Æneas ignarus abest. Numquamne levari Obsidione sines? muris iterum imminet hostis Nascentis Troja; nec non exercitus alter, Atque iterum in Teucros Ætolis surgit ab Arpis Tydides. Equidem, credo, mea vulnera restant; Et tua progenies mortalia demoror arma. Si sine pace tua atque invito numine Troes Italiam petiere; luant peccata; neque illos Juveris auxilio: sin tot responsa secuti,
Quæ Superi Manesque dabant; cur nunc tua quisquam
Vertere jussa potest? aut cur nova condere fata? Quid repetam exustas Erycino in littore classes? Quid tempestatum regem ventosque furentes Æolia excitos? aut actam nubibus Irim? Nunc etiam Manes (hæc intentata manebat Sors rerum) movet; et superis immissa repente Allecto, medias Italûm bacchata per urbes. Nil super imperio moveor: speravimus ista, Dum fortuna fuit; vincant, quos vincere mavis, Si nulla est regio Teucris quam det tua conjux Dura; per eversæ, genitor, fumantia Trojæ Excidia obtestor, liceat dimittere ab armis Incolumem Ascanium, liceat superesse nepotem. Æneas procul ignotis jactetur in oris,
Et quamcumque viam dederit fortuna sequatur: Hunc tegere et diræ valeam subducere pugnæ. Est Amathus, est celsa mihi Paphus, atque Cythera, Idaliæque domus; positis inglorius armis
Exigat hîc ævum: magna ditione jubeto Carthago premat Ausoniam; nihil urbibus inde Obstabit Tyriis. Quid pestem evadere belli Juvit, et Argolicos medium fugisse per ignes, Totque maris vastæque exhausta pericula terræ, Dum Latium Teucri recidivaque Pergama quærunt? Non satius cineres patriæ insedisse supremos, Atque solum quo Troja fuit? Xanthum et Simoënta Redde, oro, miseris; iterumque revolvere casus Da, pater, Iliacos Teucris. Tum regia Juno, Acta furore gravi: Quid me alta silentia cogis Rumpere, et obductum verbis vulgare dolorem? Ænean hominum quisquam divûmve subegit Bella sequi, aut hostem regi se inferre Latino? Italiam fatis petiit auctoribus, esto, Cassandræ impulsus furiis. Num linquere castra Hortati sumus, aut vitam committere ventis? Num puero summam belli, num credere muros? Tyrrhenamve fidem aut gentes agitare quietas? Quis deus in fraudem, quæ dura potentia nostri Egit? ubi hîc Juno, demissave nubibus Iris? Indignum est Italos Trojam circumdare flammis
« 前へ次へ » |