Exsilium infelix, nunc alte vulnus adactum! Idem ego, nate, tuum maculavi crimine nomen, Pulsus ob invidiam solio sceptrisque paternis. Debueram patriæ pœnas odiisque meorum: Omnes per mortes animam sontem ipse dedissem. Nunc vivo; neque adhuc homines lucemque relinquo. Sed linquam. Simul hoc dicens attollit in ægrum Se femur; et, quamquam vis alto vulnere tardat, Haud dejectus, equum duci jubet. Hoc decus illi, Hoc solamen erat; bellis hoc victor abibat Omnibus. Alloquitur mærentem, et talibus infit: Rhœbe, diu, res si qua diu mortalibus ulla est, Viximus: aut hodie victor spolia illa cruenta Et caput Æneæ referes, Lausique dolorum Ultor eris mecum; aut, aperit si nulla viam vis, Occumbes pariter: neque enim, fortissime, credo, Jussa aliena pati et dominos dignabere Teucros. Dixit; et exceptus tergo consueta locavit Membra; manusque ambas jaculis oneravit acutis, Ære caput fulgens, cristaque hirsutus equina. Sic cursum in medios rapidus dedit. Estuat ingens Imo in corde pudor, mixtoque insania luctu, [Et furiis agitatus amor, et conscia virtus.] Atque hîc Ænean magna ter voce vocavit. Æneas agnovit enim, lætusque precatur: Sic pater ille deûm faciat, sic altus Apollo,
Tantum effatus, et infesta subit obvius hasta. Ille autem: Quid me erepto, sævissime, nato Terres? hæc via sola fuit qua perdere posses: Nec mortem horremus, nec divûm parcimus ulli. Desine: jam venio moriturus, et hæc tibi porto Dona prius. Dixit, telumque intorsit in hostem: Inde aliud super atque aliud figitque, volatque Ingenti gyro; sed sustinet aureus umbo.
Ter circum adstantem lævos equitavit in orbes, Tela manu jaciens; ter secum Troïus heros Immanem ærato circumfert tegmine sylvam. Inde ubi tot traxisse moras, tot spicula tædet Vellere, et urgetur pugna congressus iniqua; Multa movens animo, jam tandem erumpit, et inter Bellatoris equi cava tempora conjicit hastam. Tollit se arrectum quadrupes, et calcibus auras Verberat, effusumque equitem super ipse secutus Implicat, ejectoque incumbit cernuus armo.
Clamore incendunt cœlum Troesque Latinique. Advolat Æneas, vaginaque eripit ensem;
Et super hæc: Ubi nunc Mezentius acer, et illa Effera vis animi? Contra Tyrrhenus, ut auras Suspiciens hausit cœlum, mentemque recepit: Hostis amare, quid increpitas, mortemque minaris? Nullum in cæde nefas: nec sic ad prælia veni,
Nec tecum meus hæc pepigit mihi fœdera Lausus. Unum hoc, per, si qua est victis venia hostibus, oro, Corpus humo patiare tegi: scio acerba meorum Circumstare odia; hunc, oro, defende furorem, Et me consortem nati concede sepulcro.
Hæc loquitur, juguloque haud inscius accipit ensem, Undantique animam diffundit in arma cruore,
OCEANUM interea surgens Aurora reliquit. Æneas, quamquam et sociis dare tempus humandis Præcipitant curæ, turbataque funere mens est, Vota deûm primo victor solvebat eoo. Ingentem quercum, decisis undique ramis, Constituit tumulo, fulgentiaque induit arma, Mezenti ducis exuvias, tibi, magne, tropæum, Bellipotens: aptat rorantes sanguine cristas, Telaque trunca viri, et bis sex thoraca petitum Perfossumque locis; clypeumque ex ære sinistræ Subligat, atque ensem collo suspendit eburnum. Tum socios, namque omnis eum stipata tegebat Turba ducum, sic incipiens hortatur ovantes:
Maxima res effecta, viri: timor omnis abesto, Quod superest. Hæc sunt spolia, et de rege superbo Primitiæ; manibusque meis Mezentius hic est. Nunc iter ad regem nobis murosque Latinos. Arma parate, animis et spe præsumite bellum; Ne qua mora ignaros, ubi primum vellere signa Annuerint Superi pubemque educere castris, Impediat, segnesve metu sententia tardet. Interea socios inhumataque corpora terræ
Mandemus; qui solus honos Acheronte sub imo est.
Ite, ait; egregias animas, quæ sanguine nobis Hanc patriam peperere suo, decorate supremis Muneribus; mæstamque Evandri primus ad urbem Mittatur Pallas, quem non virtutis egentem Abstulit atra dies, et funere mersit acerbo.
Sic ait illacrymans, recipitque ad limina gressum, Corpus ubi exanimi positum Pallantis Acotes Servabat senior, qui Parrhasio Evandro
Armiger ante fuit; sed non felicibus æque Tum comes auspiciis caro datus ibat alumno. Circum omnes famulumque manus, Trojanaque turba, Et mæstum Iliades crinem de more solutæ.
Ut vero Æneas foribus sese intulit altis, Ingentem gemitum tunsis ad sidera tollunt Pectoribus; mæstoque immugit regia luctu. Ipse caput nivei fultum Pallantis et ora Ut vidit, levique patens in pectore vulnus Cuspidis Ausoniæ, lacrymis ita fatur obortis:
Tene, inquit, miserande puer, quum læta veniret, Invidit fortuna mihi, ne regna videres
Nostra, neque ad sedes victor veherere paternas? Non hæc Evandro de te promissa parenti
Discedens dederam, quum me complexus euntem Mitteret in magnum imperium, metuensque moneret Acres esse viros, cum dura prælia gente.
Et nunc ille quidem, spe multum captus inani,
« 前へ次へ » |