Vitisator, curvam servans sub imagine falcem, Saturnusque senex, Janique bifrontis imago, Vestibulo adstabant; aliique ab origine reges Martia qui ob patriam pugnando vulnera passi. Multaque præterea sacris in postibus arma; Captivi pendent currus, curvæque secures, Et crista capitum, et portarum ingentia claustra, Spiculaque, clypeique, ereptaque rostra carinis. Ipse Quirinali lituo parvaque sedebat Succinctus trabea, lævaque ancile gerebat Picus, equûm domitor; quem capta cupidine conjux Aurea percussum virga, versumque venenis, Fecit avem Circe, sparsitque coloribus alas. Tali intus templo divûm, patriaque Latinus Sede sedens, Teucros ad sese in tecta vocavit; Atque hæc ingressis placido prior edidit ore:
Dicite, Dardanidæ, neque enim nescimus et urbem Et genus, auditique advertitis æquore cursum, Quid petitis? quæ causa rates, aut cujus egentes Littus ad Ausonium tot per vada cærula vexit? Sive errore viæ, seu tempestatibus acti, (Qualia multa mari nautæ patiuntur in alto) Fluminis intrastis ripas, portuque sedetis; Ne fugite hospitium; neve ignorate Latinos Saturni gentem, haud vinclo nec legibus æquam, Sponte sua, veterisque dei se more tenentem.
Atque equidem memini (fama est obscurior annis) Auruncos ita ferre senes; his ortus ut agris Dardanus Ideas Phrygiæ penetrarit ad urbes, Threïciamque Samum, quæ nunc Samothracia fertur. Hinc illum Corythi Tyrrhena ab sede profectum Aurea nunc solio stellantis regia cœli Accipit, et numerum divorum altaribus addit. Dixerat; et dicta Ilioneus sic voce secutus: Rex, genus egregium Fauni, nec fluctibus actos Atra subegit hiems vestris succedere terris; Nec sidus regione viæ littusve fefellit.
Consilio hanc omnes animisque volentibus urbem Afferimur, pulsi regnis, quæ maxima quondam Extremo veniens sol adspiciebat Olympo.
Ab Jove principium generis; Jove Dardana pubes Gaudet avo: rex ipse, Jovis de gente suprema, Troïus Æneas tua nos ad limina misit. Quanta per Idæos sævis effusa Mycenis
Tempestas ierit campos, quibus actus uterque Europæ atque Asiæ fatis concurrerit orbis, Audiit, et si quem tellus extrema refuso Submovet oceano, et si quem extenta plagarum Quattuor in medio dirimit plaga solis iniqui. Diluvio ex illo tot vasta per æquora vecti,
Dis sedem exiguam patriis, littusque rogamus
Innocuum, et cunctis undamque auramque patentem.
Non erimus regno indecores; nec vestra feretur Fama levis, tantive abolescet gratia facti; Nec Trojam Ausonios gremio excepisse pigebit. Fata per Æneæ juro, dextramque potentem, Sive fide, seu quis bello est expertus et armis; Multi nos populi, multæ (ne temne quod ultro Præferimus manibus vittas ac verba precantia) Et petiere sibi et voluere adjungere gentes. Sed nos fata deûm vestras exquirere terras Imperiis egere suis. Hinc Dardanus ortus Huc repetit; jussisque ingentibus urget Apollo Tyrrhenum ad Thybrim et fontis vada sacra Numici. Dat tibi præterea fortunæ parva prioris
Munera, relliquias Troja ex ardente receptas.
Hoc pater Anchises auro libabat ad aras: Hoc Priami gestamen erat, quum jura vocatis More daret populis; sceptrumque, sacerque tiaras, Iliadumque labor vestes.
Talibus Ilionei dictis, defixa Latinus
Obtutu tenet ora, soloque immobilis hæret, Intentos volvens oculos: nec purpura regem Picta movet, nec sceptra movent Priameïa tantum, Quantum in connubio natæ thalamoque moratur: Et veteris Fauni volvit sub pectore sortem. Hunc illum fatis externa ab sede profectum Portendi generum, paribusque in regna vocari
Auspiciis; huic progeniem virtute futuram Egregiam, et totum quæ viribus occupet orbem. Tandem lætus ait: Di nostra incepta secundent, Auguriumque suum. Dabitur, Trojane, quod optas. Munera nec sperno. Non vobis, rege Latino, Divitis uber agri Trojæve opulentia deerit. Ipse modo Æneas, nostri si tanta cupido est, Si jungi hospitio properat, sociusque vocari, Adveniat; vultus neve exhorrescat amicos. Pars mihi pacis erit dextram tetigisse tyranni. Vos contra regi mea nunc mandata referte. Est mihi nata, viro gentis quam jungere nostræ, Non patrio ex adyto sortes, non plurima cœlo Monstra sinunt: generos externis affore ab oris, Hoc Latio restare canunt, qui sanguine nostrum Nomen in astra ferant. Hunc illum poscere fata Et reor, et, si quid veri mens augurat, opto. Hæc effatus, equos numero pater eligit omni: Stabant ter centum nitidi in præsepibus altis. Omnibus extemplo Teucris jubet ordine duci Instratos ostro alipedes pictisque tapetis. Aurea pectoribus demissa monilia pendent: Tecti auro, fulvum mandunt sub dentibus aurum. Absenti Æneæ currum geminosque jugales, Semine ab ætherio, spirantes naribus ignem, Illorum de gente patri quos dædala Circe
Supposita de matre nothos furata creavit. Talibus Æneadæ donis dictisque Latini Sublimes in equis redeunt, pacemque reportant. Ecce autem Inachiis sese referebat ab Argis Sæva Jovis conjux, aurasque invecta tenebat; Et lætum Ænean classemque ex æthere longo Dardaniam Siculo prospexit ab usque Pachyno. Moliri jam tecta videt, jam fidere terræ, Deseruisse rates: stetit acri fixa dolore.
Tum, quassans caput, hæc effundit pectore dicta: Heu stirpem invisam! et fatis contraria nostris Fata Phrygum! num Sigeis occumbere campis, Num capti potuere capi? num incensa cremavit Troja viros? medias acies mediosque per ignes Invenere viam. At, credo, mea numina tandem Fessa jacent, odiis aut exsaturata quievi. Quin etiam patria excussos infesta per undas Ausa sequi, et profugis toto me opponere ponto. Absumptæ in Teucros vires cœlique marisque. Quid Syrtes, aut Scylla mihi, quid vasta Charybdis Profuit? optato conduntur Thybridis alveo, Securi pelagi, atque mei. Mars perdere gentem Immanem Lapithûm valuit: concessit in iras Ipse deûm antiquam genitor Calydona Dianæ. Quod scelus aut Lapithas tantum, aut Calydona me- rentem?
« 前へ次へ » |