Nunc alios, alios, dum nubila ventus agebat, Concipiunt. Hinc ille avium concentus in agris, Et lætæ pecudes, et ovantes gutture corvi.
Si vero solem ad rapidum lunasque sequentes Ordine respicies, nunquam te crastina fallet Hora, neque insidiis noctis capiere serena. Luna, revertentes quum primum colligit ignes, Si nigrum obscuro comprenderit aëra cornu, Maximus agricolis pelagoque parabitur imber. At si virgineum suffuderit ore ruborem, Ventus erit; vento semper rubet aurea Phoebe. Sin ortu quarto, namque is certissimus auctor, Pura, neque obtusis per cœlum cornibus ibit: Totus et ille dies, et qui nascentur ab illo Exactum ad mensem, pluvia ventisque carebunt ; Votaque servati solvent in litore nautæ
Glauco et Panopeæ et Inoo Melicertæ.
Sol quoque et exoriens, et quum se condet in undas, Signa dabit; solem certissima signa sequuntur, Et quæ mane refert, et quæ surgentibus astris. Ille ubi nascentem maculis variaverit ortum Conditus in nubem, medioque refugerit orbe: Suspecti tibi sint imbres ; namque urget ab alto Arboribusque satisque Notus pecorique sinister. Aut ubi sub lucem densa inter nubila sese Diversi rumpent radii, aut ubi pallida surget Tithoni croceum linquens Aurora cubile; Heu, male tum mites defendet pampinus uvas: Tam multa in tectis crepitans salit horrida grando. Hoc etiam, emenso quum jam decedet Olympo, Profuerit meminisse magis: nam sæpe videmus Ipsius in vultu varios errare colores; Cæruleus pluviam denuntiat, igneus Euros. Sin macule incipient rutilo immiscerier igni, Omnia tunc pariter vento nimbisque videbis Fervere: non illa quisquam me nocte per altum
Ire, neque a terra moneat convellere funem. At si, quum referetque diem condetque relatum, Lucidus orbis erit; frustra terrebere nimbis, Et claro silvas cernes Aquilone moveri. Denique, quid vesper serus vehat, unde serenas Ventus agat nubes, quid cogitet humidus Auster, Sol tibi signa dabit. Solem quis dicere falsum Audeat ille etiam cæcos instare tumultus Sæpe monet, fraudemque et operta tumescere bella. Ille etiam exstincto miseratus Cæsare Romam: Quum caput obscura nitidum ferrugine texit, Impiaque æternam timuerunt sæcula noctem. Tempore quamquam illo tellus quoque, et æquora ponti, Obscenique canes, importunæque volucres
Signa dabant. Quoties Cyclopum effervere in agros Vidimus undantem ruptis fornacibus Ætnam, Flammarumque globos liquefactaque volvere saxa! Armorum sonitum toto Germania cœlo
insolitis tremuerunt motibus Alpes.
quoque per lucos vulgo exaudita silentes Ingens; et simulacra modis pallentia miris
Visa sub obscurum noctis; pecudesque locutæ ; Infandum! sistunt amnes, terræque dehiscunt,
Et mæstum illacrimat templis ebur, æraque sudant. 480 Proluit insano contorquens vertice silvas
Fluviorum rex Eridanus, camposque per omnes Cum stabulis armenta tulit. Nec tempore eodem Tristibus aut extis fibræ apparere minaces, Aut puteis manare cruor cessavit; et altæ Per noctem resonare lupis ululantibus urbes. Non alias coelo ceciderunt plura sereno Fulgura; nec diri toties arsere cometæ. Ergo inter sese paribus concurrere telis Romanas acies iterum videre Philippi ; Nec fuit indignum superis, bis sanguine nostro Emathiam et latos Hæmi pinguescere campos.
P. VIRG. MAR. GEORG. LIB. I.
Scilicet et tempus veniet, quum finibus illis Agricola, incurvo terram molitus aratro, Exesa inveniet scabra robigine pila,
Aut gravibus rastris galeas pulsabit inanes, Grandiaque effossis mirabitur ossa sepulcris. Di patrii Indigetes, et Romule, Vestaque mater, Quae Tuscum Tiberim et Romana Palatia servas, Hunc saltem everso juvenem succurrere sæclo Ne prohibete. Satis jam pridem sanguine nostro Laomedonteæ luimus perjuria Troja.
Jam pridem nobis cœli te regia, Cæsar,
Invidet, atque hominum queritur curare triumphos: Quippe ubi fas versum atque nefas: tot bella per orbem,' Tam multæ scelerum facies; non ullus aratro Dignus honos; squalent abductis arva colonis, Et curvæ rigidum falces conflantur in ensem. Hinc movet Euphrates, illinc Germania bellum; Vicinæ ruptis inter se legibus urbes Arma ferunt; sævit toto Mars impius orbe: Ut quum carceribus sese effudere quadriga, Addunt in spatia, et frustra retinacula tendens Fertur equis auriga, neque audit currus habenas.
HACTENUS arvorum cultus et sidera cœli; Nunc te, Bacche, canam, nec non silvestria tecum Virgulta, et prolem tarde crescentis olivæ. Huc, pater o Lenæe; tuis hic omnia plena Muneribus; tibi pampineo gravidus auctumno Floret ager, spumat plenis vindemia labris; Huc, pater o Lenae, veni; nudataque musto Tinge novo mecum dereptis crura cothurnis. Principio arboribus varia est natura creandis: Namque aliæ, nullis hominum cogentibus, ipsæ Sponte sua veniunt, camposque et flumina late Curva tenent: ut molle siler, lentæque genestæ, Populus, et glauca canentia fronde salicta. Pars autem posito surgunt de semine: ut altæ Castanea, nemorumque Jovi quæ maxima frondet Esculus, atque habita Graiis oracula quercus. Pullulat ab radice aliis densissima silva : Ut cerasis ulmisque; etiam Parnasia laurus Parva sub ingenti matris se subjicit umbra. Hos natura modos primum dedit; his genus omne Silvarum fruticumque viret nemorumque sacrorum. Sunt alii, quos ipse via sibi reperit usus. Hic plantas tenero abscindens de corpore matrum Deposuit sulcis; hic stirpes obruit arvo, Quadrifidasque sudes, et acuto robore vallos ;
Silvarumque aliæ pressos propaginis arcus Exspectant et viva sua plantaria terra. Nil radicis egent aliæ; summumque putator Haud dubitat terræ referens mandare cacumen, Quin et caudicibus sectis, mirabile dictu, Truditur e sicco radix oleagina ligno. Et sæpe alterius ramos impune videmus Vertere in alterius; mutatamque insita mala Ferre pirum, et prunis lapidosa rubescere corna. Quare agite o, proprios generatim discite cultus, Agricolæ, fructusque feros mollite colendo ; Neu segnes jaceant terræ. Juvat Ismara Baccho Conserere, atque olea magnum vestire Taburnum. Tuque ades, inceptumque una decurre laborem, O decus, o famæ merito pars maxima nostræ, Mæcenas, pelagoque volans da vela patenti. Non ego cuncta meis amplecti versibus opto; Non, mihi si linguæ centum sint, oraque centum, Ferrea vox: ades, et primi lege litoris oram. In manibus terræ: non hic te carmine ficto Atque per ambages et longa exorsa tenebo. Sponte sua quæ se tollunt in luminis oras, Infecunda quidem, sed læta et fortia surgunt; Quippe solo natura subest. Tamen hæc quoque si quis Inserat, aut scrobibus mandet mutata subactis, Exuerint silvestrem animum; cultuque frequenti In quascumque voces artes haud tarda sequentur. Nec non et sterilis, quæ stirpibus exit ab imis, Hoc faciet, vacuos si sit digesta per agros: Nunc altæ frondes et rami matris opacant, Crescentique adimunt fetus, uruntque ferentem. Jam, quæ seminibus jactis se sustulit arbos, Tarda venit, seris factura nepotibus umbram ; Pomaque degenerant sucos oblita priores; Et turpes avibus prædam fert uva racemos.
Scilicet omnibus est labor impendendus, et omnes
« 前へ次へ » |